اکرم‌ امام‌اغلو بار دیگر با فاصله‌ای معنادار، نامزد حزب حاکم عدالت و توسعه را در انتخابات شهرداری استانبول شکست داد

پاسخ دوباره به اردوغان
محمدرضا ستاری
انتخابات مجدد شهرداری استانبول بار دیگر با پیروزی اکرم امام‌اوغلو نامزد حزب مخالف به کار خود پایان داد. امام‌اوغلو در حالی برای دومین بار پیروز رقابت‌ انتخابات شهرداری استانبول شد که توانست با آرای قاطع 54 درصدی، بنعالی ییلدریم نامزد حزب حاکم و نخست‌وزیر سابق ترکیه را شکست دهد.
این انتخابات و اهمیت وافر آن در فضای سیاسی ترکیه در حالی برای بار دوم برگزار شد که در 11 فروردین ماه امسال حزب حاکم عدالت و توسعه در انتخابات شهرداری‌های ترکیه در شهرهای استانبول، آنکارا و ازمیر که از مهم‌ترین پایگاه‌های این حزب نیز محسوب می‌شوند، شکست معناداری را پذیرفت. پس از این شکست، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه با اعلام تخلفات سازمان یافته در انتخابات استانبول، نتایج رای‌گیری در این شهر را باطل کرده و آن را به روز دوم تیرماه موکول کرد.


شکست سنگین حزب عدالت و توسعه
در این میان و در حالی که در انتخابات اول استانبول فاصله نفر پیروز یعنی اکرم امام‌اوغلو از نامزد حزب حاکم کمتر از نیم درصد بود، در انتخابات اخیر امام‌اوغلو از حزب جمهوری‌خواه خلق که پشتوانه حمایت کردها را نیز با خود همراه داشت، توانست با نزدیک به 10 درصد آرا پیروزی قاطع برای مخالفان دولت و شکست سنگینی را به حزب حاکم عدالت و توسعه تحمیل کند.
رجب طیب اردوغان و حزب او در طول چهار سال گذشته سابقه عدم پذیرش نتایج انتخابات را در کارنامه خود دارند. در سال 2015 و در جریان انتخابات پارلمانی ترکیه، هنگامی که حزب دموکراتیک خلق با کسب 80 کرسی برای نخستین بار توانست اکثریت مطلق حزب عدالت و توسعه را از سال 2002 به اینور تحت‌الشعاع قرار دهد، اردوغان با عدم پذیرش آرای حزب دموکراتیک خلق، ضمن دستگیری صلاح‌الدین دمیرتاش رهبر این حزب، موجبات زندانی شدن او را نیز فراهم کرد.
پس از این شکست، اردوغان و حزب عدالت و توسعه با تغییر قانون اساسی و افزودن به اختیارات رئیس‌جمهوری، مقدمات حفظ قدرت تا سال 2029 را برای خود فراهم کرده و با بهره‌گیری از شرایط پس از کودتای نافرجام سال 2016 و نیز ورود مستقیم به جنگ داخلی سوریه، سعی و تلاش قابل ملاحظه‌ای را برای از میدان به در بردن مخالفان صورت دادند.
استانبول سکوی پرتاب قدرت
با این حال از دست رفتن شهرداری استانبول، آن هم با هزینه گزافی که حزب عدالت و توسعه با عدم پذیرش نتایج انتخابات اول متحمل شد، با گره خوردن به شرایط داخلی کشور، سبب شده تا اکثر ناظران گمانه‌زنی‌های جدی‌ای را برای افول قدرت اردوغان و حزبش در آینده سیاسی ترکیه مطرح کنند. شهرداری استانبول از آنجا حائز اهمیت است که علاوه بر اینکه حزب عدالت و توسعه در اصلی‌ترین پایگاه‌های خود یعنی استانبول، آنکارا و ازمیر شکست خوردند، سکوی پرتابی برای به دست گرفتن ریاست دولت نیز محسوب می‌شود؛ جایی که خود رجب طیب اردوغان نیز در سال 2002 از همین نقطه آغاز کرده و به مدت 17 سال ساختار قدرت در ترکیه را به طور کم‌سابقه‌ای در اختیار گرفته است.
در همین رابطه، شکست روز یکشنبه در استانبول برای حزب عدالت و توسعه آنچنان ملموس بود که علی‌رغم تلاش‌های قابل ملاحظه دولت و ابطال انتخابات قبلی، اردوغان و نامزد مورد حمایتش یعنی بنعالی ییلدریم ضمن پذیرش پیروزی امام‌اوغلو، ابراز امیدواری کردند که بتوان با تجمیع و همکاری تمامی نیروها در جهت چشم‌انداز 2023 گام بردارند. از سوی دیگر و در حالی که دخالت و عدم پذیرش نتایج انتخابات فروردین ماه امسال در استانبول از سوی مخالفان دولت به ضربه‌ای مهلک بر پیکره دموکراسی ترکیه تعبیر شده بود، امام‌اوغلو پس از پیروزی در این انتخابات به خبرگزاری فرانسه گفت که کار ما مبارزه و توزیع دموکراسی در کشور است.
روزنامه گاردین نیز طی گزارشی با اشاره به پیروزی شگفت‌انگیز امام‌اوغلو، نوشت که برای نخستین بار در طول 25 سال گذشته، اتحاد اسلام‌گرایان و سیطره حزب عدالت و توسعه در قلب اقتصادی ترکیه در هم شکسته شد.
شکاف در عدالت و توسعه
به گفته تحلیلگران، انتخابات 2019 شهرداری‌های ترکیه و شکست معنادار حزب عدالت و توسعه، آغاز یک روند سیاسی در این کشور است. یعنی علاوه بر اینکه زمزمه‌های افول قدرت اردوغان و حزبش از هم اکنون و با پیام دوباره مردم در انتخابات استانبول شنیده می‌شود، می‌تواند مقدمه‌ای برای شکست بعدی آنها در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2023 نیز باشد؛ امری که تابوی بدون جایگزین حزب عدالت و توسعه را از سال 2002 به این سو شکسته و به گفته روزنامه حریت ترکیه، از هم اکنون آنها را وادار به انجام اصلاحاتی اساسی خواهد کرد.
از سوی دیگر همزمان با چالش‌های اساسی اردوغان و حزب عدالت و توسعه در زمینه‌های اقتصادی و سیاست خارجی، موضوع دخالت و عدم پذیرش نتایج انتخابات استانبول در فروردین ماه امسال، موجبات شکاف عمیق در داخل حزب حاکم را نیز فراهم ساخته است. در همان زمان خبرگزاری دویچه‌وله آلمان اعلام کرده بود که اقدام اخیر اردوغان مبنی بر ابطال نتایج انتخابات شهرداری استانبول با انتقادات وسیعی از سوی اعضای شاخص حزب عدالت و توسعه روبه‏رو شده است. این شکاف در حزب عدالت و توسعه به اندازه‌ای گسترش پیدا کرده که احمد داود اوغلو نخست‏وزیر سابق و وزیر خارجه اسبق ترکیه با اعتراض به این تصمیم اعلام کرده است: انتخابات عادلانه یک ستون دموکراسی و احساس همبستگی میان شهروندان است و به همین دلیل تصمیم کمیسیون انتخابات متناقض با قانون و روش‌های جا افتاده بوده که به این احساس آسیب وارد می‌کند.
از سوی دیگر، عبدالله گل، رئیس‌جمهوری سابق ترکیه نیز با اعتراض به این اقدام اردوغان تصریح کرده است: افسوس، ما حداقل پیشرفت را هم نکرد‌ه‌ایم. این در حالی است که برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که بعضی از چهره‌های شاخص حزب عدالت و توسعه در فکر تاسیس یک حزب جدید به منظور رقابت با اردوغان هستند. امری که به گفته کارشناسان با قرار گرفتن اردوغان در مقابل یک شهردار و شکست دوباره در فرآیند انتخابات استانبول، می‌تواند ضمن تغییر قواعد بازی در ترکیه، ضربه‌ای سهمگین را بر پیکره حزب عدالت و توسعه وارد سازد.
سایر اخبار این روزنامه
آیا کاغذ دیگر یک کالای اساسی نیست؟ قیمتی که رام نمی‌شود! ژوبین صفاری تکرار تاریخ در یک آلزایمر سیاسی اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی ادامه دارد سناریوی ادامه‌دار «ارز دولتی» بایدها و نبایدهای حضور خردسالان در فضای عمومی بررسی شد ورود کودکان ممنوع؟ «ابتکار» از اعتراض نمایندگان به عملکرد هیئت رئیسه درباره معرفی گزینه رئیس کمیسیون اصل 90 گزارش می‏دهد با تصویب لایحه حمایت از محیط‌بانان و جنگلبانان در مجلس، این لایحه برای تبدیل شدن به قانون نیازمند رای شورای نگهبان است سخنگوی وزارت خارجه: گام دوم کاهش هسته‌ای را محکم‌تر برمی‏داریم اکرم‌ امام‌اغلو بار دیگر با فاصله‌ای معنادار، نامزد حزب حاکم عدالت و توسعه را در انتخابات شهرداری استانبول شکست داد رئیس قوه قضائیه: مبارزه با مواد مخدر یک مسئله مهم جهانی است معاون اول رئیس جمهوری: نیازمند جراحی اقتصادی هستیم محمدجواد ظریف: آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مسئول ایجاد اختلال در مبارزه با موادمخدر هستند