روزنامه ابتکار
1398/04/04
اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی ادامه دارد سناریوی ادامه‌دار «ارز دولتی»
کیمیا نجفیزمزمه حذف ارز 4200 تومانی مسئله‌ای بود که در روزهای اخیر به گوش می‌رسید اما موضع‌گیری دولتی‌ها نشان داد که تصمیمی برای حذف سیاست ارزی در دستور کار نیست و معاون وزیر صمت از مخالفت این وزارتخانه با حذف ارز دولتی خبر داد و گفت: «به اعتقاد ما دلار ۴۲۰۰ تومانی همچنان باید پرداخت شود».
استارت ارز 4200 تومانی از اواخر فروردین سال گذشته کلید خورد و در همان ابتدا بسیاری از صاحب‌نظران در پیش گرفتن چنین سیاستی را نادرست دانستند. پس از مدتی از تخصیص ارز دولتی به کالاهای اساسی با هدف تنظیم بازار، ثبات قیمت و کمک به دهک‌های پایین جامعه مشکلات یکی پس از دیگر خود را به نمایش گذاشتند. در همین زمان بود که فعالان و صاحب‌نظران اقتصادی معتقد بودند که با تخصیص ارز دولتی کمکی به خانوارهای کمدرآمد نمی‌شود چرا که کالاها با نرخ دولتی به دست مردم نمی‌رسد. آنها ایجاد رانت، عدم دسترسی خانوارها به کالاهایی با نرخ دولتی، قاچاق و... را نتیجه این سیاست می‌دانند و به ضرورت حذف این ارز تاکید دارند. این در حالی است که برخی از کارشناسان اقتصادی سیاست ارز 4200 تومانی را غلط نمی‌دانند و معتقدند که شیوه مدیریتی باید تغییر پیدا کند تا ارز دولتی بتواند تاثیر خود را بر بازارهای مختلف بگذارد. آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و اقتصاددان با اشاره به ضرورت مدیریت کردن تصمیمات درخصوص بازار ارز توسط دولت‌ها به «ابتکار» گفت: در تاریخ وقتی دو کشور تصمیم به مبادله با یکدیگر داشتند با یک نسبتی از واحدهای پولشان با هم دادوستد می‌کردند. در دنیا وقتی قرار باشد نرخ ارز دولتی برقرار شود دولت‌ها خودشان تصمیم می‌گیرند. به عبارتی دیگر دولت‌ها شرایط را مدیریت می‌کنند، یعنی صرفا شاهد تغییرات توسط نیروهای بازار نمی‌شوند و شرایط به وجود آمده را مدیریت می‌کنند و نرخ ارز را در یک محدوده‌ای که با سه شاخص رشد اقتصادی، اشتغال و ثبات قیمت‌ها کمک کند نگه می‌دارند. اگر غیر از این باشد نرخ آنقدر تغییر پیدا می‌کند تا به آن حد مورد نظر برسد.
وی در ادامه افزود: می‌بینیم در کشور ما داستان نرخ ارز واگرا است، به عبارتی دیگر قیمت ارز توانایی این را ندارد که محدوده خود را پیدا کند. این مسئله به دلایل مختلفی از جمله قرار گرفتن عمده ارز در دست دولت، تحریم، احتکار، افزایش هزینه تولید و ... به وجود می‌آید. در این جریان نرخ ارز به عنوان یک عامل تعیین‌کننده قیمت‌ها تبدیل میشود و به رشد اقتصادی، اشتغال و ثبات قیمت‌ها کمکی نمی‌کند و برعکس بی‌ثباتی قیمت را هم به همراه خواهد داشت. در این شرایط دولت باید بازار را توسط نهادی به نام بانک مرکزی مدیریت کند، ما باید شاهد اینگونه مدیریت‌ها از سوی دولت باشیم اما عملا این اتفاق تا کنون رخ نداده است.
این استاد دانشگاه حذف ارز 4200 تومانی را عاملی برای تشنج بازار ارز دانست و در این باره گفت: اینکه دولت از ارز 4200 تومان خبر می‌دهد یک قدم به سمت مدیریت کردن برداشته است یعنی دولت به این نتیجه رسیده است که به عنوان مثال نرخ 8 هزارتومان مناسب نیست و اشتغال و ثبات قیمت‌ها را تضمین نمی‌کند، اما در آن زمان باید مدیریت را به شکل کامل انجام می‌داد. به عبارتی دیگر باید ارز را به اندازه، در زمان مناسب و به فرد موردنظر می‌رساند. حالا که نتوانسته است شرایط را مدیریت کند به معنای غلط بودن این سیاست نیست. اشتباه اول این بود نرخ ارز 4200 تومانی را برقرار کرده و با مدیریت نکردنش بازار را پلیسی کنیم. در آن زمان نرخ ارز افزایش پیدا کرد و دیدیم ارزی که برای کالاهای اساسی تخصیص داده میشود به بخش مورد نظر اصابت نمی‌کند. اشتباه بعدی حذف این سیاست است. من معتقدم حذف این ارز به جز اینکه بازار ارز را متشنج کند و دولت مجبور به دخالت و اعلام نرخی بالاتر باشد نتیجه دیگری نخواهد داشت و بی‌ثباتی بیشتری را ایجاد خواهد کرد.
ایجاد نرخ مصنوعی اقتصاد را نابود می‌کند
عبد‌الحسین ساسان، عضو سابق هیئت علمی دانشگاه اصفهان و اقتصاددان دخالت در قیمت‌گذاری را راهی برای فروپاشی اقتصاد دانست و در این‌باره به «ابتکار» گفت: از نظر تئوری اقتصاد آنچه که تمام اقتصاددان دنیا اعتقاد دارند این است که دخالت در قیمت‌گذاری‌ها و یا ایجاد نرخ‌های مصنوعی ریشه‌های اقتصاد را می‌خشکاند و اقتصاد را از درون دچار فروپاشی می‌کند. بنابراین سیاست‌هایی همچون ارز 4200 تومانی خطرناک بوده و همانند این می‌ماند که در قلب اقتصاد یک بمب کار گذاشته شود.
وی در ادامه افزود: اگر گفته شود که یک کشور بر اساس تئوری اقتصادی مدیریت نمی‌شود و با زیر پا گذاشتن تئوری‌ها فعالیت می‌کند، قطعا این مسئله متفاوت خواهد شد.
ساسان درخصوص نتیجه عمل کردن بر ضد تئوری‌ها گفت: اگر بخواهیم یک اقتصاد را همراه با تصمیم‌گیرندگانی تصور کنیم و بخواهیم ببینیم چنین روشی چه نتیجه‌ای خواهد داشت باید بگویم اتفاق عجیبی رخ نخواهد داد، همانند تغییرات اقلیمی و خشک شدن منابع آب ذره ذره تاثیر خود را خواهد گذاشت. اگر تصمیمات ضدعلمی گرفته شود تنها اتفاقی که رخ می‌دهد درصد بیشتری از مردم به زیر خط فقر منتقل می‌شوند. لجبازی‌هایی که با علم و دانش میشود جز اینکه فقر بیشتر کرده و بیکاری افزایش یابد نتیجه دیگری نخواهد داشت. این اقتصاددان به دلیل کنار گذاشته نشدن چنین سیاست‌هایی اشاره کرد و گفت: دلیل مهمی که سیاست‌هایی همچون ارز دولتی پس از بینتیجه ماندن کنار گذاشته نمی‌شود این است که برخی از تصمیم‌گیران به تئوری و علم اقتصاد اعتقادی ندارند.
سایر اخبار این روزنامه
آیا کاغذ دیگر یک کالای اساسی نیست؟
قیمتی که رام نمی‌شود!
ژوبین صفاری
تکرار تاریخ در یک آلزایمر سیاسی
اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی ادامه دارد
سناریوی ادامه‌دار «ارز دولتی»
بایدها و نبایدهای حضور خردسالان در فضای عمومی بررسی شد
ورود کودکان ممنوع؟
«ابتکار» از اعتراض نمایندگان به عملکرد هیئت رئیسه درباره معرفی گزینه رئیس کمیسیون اصل 90 گزارش می‌دهد
با تصویب لایحه حمایت از محیط‌بانان و جنگلبانان در مجلس، این لایحه برای تبدیل شدن به قانون نیازمند رای شورای نگهبان است
سخنگوی وزارت خارجه:
گام دوم کاهش هسته‌ای را محکم‌تر برمیداریم
اکرم امام‌اغلو بار دیگر با فاصله‌ای معنادار، نامزد حزب حاکم عدالت و توسعه را در انتخابات شهرداری استانبول شکست داد
رئیس قوه قضائیه:
مبارزه با مواد مخدر یک مسئله مهم جهانی است
معاون اول رئیس جمهوری:
نیازمند جراحی اقتصادی هستیم
محمدجواد ظریف:
آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مسئول ایجاد اختلال در مبارزه با موادمخدر هستند
