آیا کاغذ دیگر یک کالای اساسی نیست؟ قیمتی که رام نمی‌شود!

گروه فرهنگ - و دوباره کاغذ! انگار، قرار نیست اهالی فرهنگ، ناشران و صاحبان مطبوعات کاغذی، رنگ آرامش را به خود ببینند. دیروز بنا بر خبر یکی از خبرگزاری‌ها، شایعه‌ای درباره خروج کاغذ از لیست اقلام ضروری منتشر شد، شایعه‌ای که در صورت صحت، ممکن است باعث قطع شدن آخرین نفس‌های حوزه نشر و مطبوعات شود.
شاید شنیدن و خواندن دوباره از کاغذ برای شما هم مانند نوشتن از آن برای ما، خسته‌کننده شده باشد اما باید نوشت، خواند، شنید و تلاش کرد تا کتاب، روزنامه و فرهنگ وابسته‌ به آن بتوانند به هر زحمتی به حیات‌شان ادامه بدهند و زنده بمانند.
تقریبا هر هفته خبری تازه درباره کاغذ منتشر می‌شود، یک روز قوانین تازه واردات، یک روز نظام توزیعی جدید، یک روز قیمت‌های به‌روز شده و... اما آنچه که هنوز شاهدش هستیم، نوسان و التهاب است.
روز گذشته، مهر در خبری درباره انتشار شایعه‌ای با مضمون پیش‌رو در میان واردکنندگان کاغذ و اهالی مطبوعات و ناشران نوشت: «طبق تصمیم هیئت دولت کاغذ از فهرست کالاهای اساسی خارج و مشمول ارز نیمایی شده است، اما تناژ محدودی که در دست وزارت ارشاد است، از ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی بهره‌مند می‌شوند و بعداً با نظارت این نهاد توزیع خواهد شد».


همچنین در این خبر از فعالیت دو شرکت «نگارگستر هامون» و «جام‌جم بازرگان پیشرو» به عنوان عاملان اصلی واردات و کاغذ مطبوعات خبر می‌دهد و عنوان می‌کند که یکی از این دو شرکت از تازه‌واردان به عرصه واردات و توزیع کاغذ مطبوعات است و حتی اهالی صنف کاغذ نیز آن را به خوبی نمی‌شناسند.
بنابر آنچه در این خبر عنوان شده است، فعالیت شرکت مذکور در روزهای اخیر به شکلی بوده که برخی از مشتریان آن که ناچار از خرید از آن بوده‌اند، به دلیل عرضه کاغذ بی‌کیفیت و نیز محصولی که برای استفاده در ماشین‌های چاپ ایرانی مناسب نبوده، دست به مرجوع کردن خرید خود و پس‌گرفتن اوراق مالی خود کرده‌اند و برخی نیز با این پاسخ روبه‌رو شده‌اند که محصول ما را بفروشید و با پولش خودتان در بازار آزاد خرید کنید.
در ادامه مسئول بازرگانی یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران درباره فروش کاغذ روزنامه گفته است: وزارت ارشاد می‌گوید فلان شرکت باید به شما به نرخ ارز دولتی کاغذ بفروشد. وقتی ما به آن مراجعه می‌کنیم می‌گوید که من فقط به نرخ نیمایی می‌فروشم. وقتی اعتراض ما به جایی راه نمی‌برد ناچار از خرید آن می‌شویم و آن وقت با این پاسخ مواجه می‌شویم که به نرخ نیمایی امروز پیش فاکتور می‌دهیم و هر وقت تخصیص‌مان صادر و از گمرک خارج شد، به نرخ روز با شما حساب می‌کنیم.
به گفته این مقام مسئول این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که حداکثر یک تا دو تن که نیاز نهایتاً یک هفته یک روزنامه است از طریق این دو شرکت به مخاطب عرضه می‌شود و تامین کاغذ برای حیات مطبوعات مبدل به یک دغدغه جدی شده است و حیات آنها را با تهدید جدی همراه کرده است.
تقریبا دو ماه پیش هم موضوعی مشابه مطرح شده بود، در بحبوحه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران زمزمه‌هایی مشابه شنیده شد اما سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در جریان بازدیدش از این نمایشگاه گفت که هنوز تصمیمی برای خارح شدن کاغذ از لیست کالاهای اساسی گرفته نشده است. بیست‌وسوم اردیبهشت نیز، حسین انتظامی، رئیس کارگروه ساماندهی کاغذ، اعلام کرد که ارز تخصیصی به کاغذ نشر و مطبوعات ۴۲۰۰ تومانی باقی می‌ماند.
چندی بعد، وزیر ارشاد نیز در نشستی نیز درباره اهمیت کاغذ و استراتژیک بودن آن گفت: موضوع کاغذ همواره در هیئت دولت مطرح بود و در جلسات مختلفی راجع به آن بحث شده است. در آنجا مکرر گفته‏ایم که کاغذ را کمتر از گوشت و مرغ و … با توجه به شرایط حاکم بر کشور نبینیم. همان طور که در جنگ کمبود مواد غذایی اختلال ایجاد می‌کند به همان اندازه هم حذف و کمبود کاغذ نیز در کشور اختلال ایجاد می‌کند.
این اختلال‌ها در ارز نیمایی شرایط خاص خود را در حوزه کاغذ پدید آورد و امیدواریم ثبات نسبی‏تری در ارز کاغذ داشته باشیم. کاغذ حتی در شرایط جنگ نیز به عنوان یک کالای استراتژیک به شمار می‌آید. با این کالا می‌توانیم هویت و امنیت خود را حفظ کنیم.
انتظامی نیز در نشستی با خبرنگاران درباره نحوه نظارت بر توزیع کاغذ گفت: کمیته‌ای سه‏جانبه متشکل از سازمان تعزیرات، سازمان نظارت و کارگروه، مسئله نظارت را مورد بررسی و تصویب قرار داده است و پیشنهادات عملی آنها به تصویب رسید که اجرای آنها نیز از این هفته شروع خواهد شد. بر این اساس این نظارت به شکلی خواهد بود که کاغذ واردشده با ارز دولتی حتماً به مصرف‌کننده حقیقی برسد و کاغذ وارداتی به بازار سیاه نیز راه پیدا نکند.
در ادامه اقدامات دولت برای تامین کاغذ و نظارت بر آن، 12 خرداد معاونت فرهنگی وزارت ارشاد اطلاعیه‌ای را به منظور تامین کاغذ نشر کتاب در سال ۱۳۹۸ منتشر کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «در راستای سیاست دولت در حمایت از واردات کاغذ به منظور چاپ و نشر کتاب، این معاونت در نظر دارد ۴۰ هزار تن کاغذ تحریر مورد نیاز نشر کتاب در سال ۱۳۹۸ را از طریق شرکت‌های واردکننده معتبر داخلی و بر اساس سوابق واردات و با لحاظ قیمت و کیفیت کاغذ تامین کند».
ایوب دهقانکار مشاور اجرایی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در گفت‌وگویی اعلام کرد که با واردات ۶ هزار و ۳۰۰ تن کاغذ چاپ و تحریر توسط ۴ واردکننده موافقت شده است که این میزان از میان تقاضای ۲۴ متقاضی برای واردات ۱۵۰ هزار تن که تقریباً سه برابر مصرف داخلی کاغذ تحریر است مصوب شده است.
اما با همه این اقدامات قیمت کاغذ پایین نیامد که نیامد. انتشار شایعه خروج کاغذ از لیست کالاهای اساسی هم چند روزی است که باعث صعودی شدن قیمت شده است.
این در حالی است که چندی پیش، وزیر ارشاد در حاشیه مراسم بیست و پنجمین سال انتشار نشریه ره‌آورد در شهرستان دماوند و در مواجهه با سوال اهالی رسانه درباره وضعیت کاغذ عنوان کرد در همین دو هفته اخیر بیش از هزار تن کاغذ، کمیته فرهنگی وزارتخانه توزیع کرده و در هفته‌های آینده نیز چند هزار تن کاغذ دیگر وارد می‌شود که شرایط توزیع و بازار کاغذ را متعادل خواهد کرد.
با نگاهی اجمالی به آنچه در چند ماه اخیر، خصوصا دو ماه گذشته اتفاق افتاده است، این سوال در ذهن‌ها ایجاد می‌شود که چرا با همه این اقدامات، قیمت کاغذ همچنان مهار نشده است و چرا توضیحی از سوی هیچ یک از مقام‌های ذی‌ربط منتشر نشده است؟ آیا واقعا کاغذ مشمول ارز نیمایی خواهد شد؟ در چنین شرایطی چه بر سر نشر و مطبوعات خواهد آمد؟
سایر اخبار این روزنامه
آیا کاغذ دیگر یک کالای اساسی نیست؟ قیمتی که رام نمی‌شود! ژوبین صفاری تکرار تاریخ در یک آلزایمر سیاسی اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی ادامه دارد سناریوی ادامه‌دار «ارز دولتی» بایدها و نبایدهای حضور خردسالان در فضای عمومی بررسی شد ورود کودکان ممنوع؟ «ابتکار» از اعتراض نمایندگان به عملکرد هیئت رئیسه درباره معرفی گزینه رئیس کمیسیون اصل 90 گزارش می‏دهد با تصویب لایحه حمایت از محیط‌بانان و جنگلبانان در مجلس، این لایحه برای تبدیل شدن به قانون نیازمند رای شورای نگهبان است سخنگوی وزارت خارجه: گام دوم کاهش هسته‌ای را محکم‌تر برمی‏داریم اکرم‌ امام‌اغلو بار دیگر با فاصله‌ای معنادار، نامزد حزب حاکم عدالت و توسعه را در انتخابات شهرداری استانبول شکست داد رئیس قوه قضائیه: مبارزه با مواد مخدر یک مسئله مهم جهانی است معاون اول رئیس جمهوری: نیازمند جراحی اقتصادی هستیم محمدجواد ظریف: آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مسئول ایجاد اختلال در مبارزه با موادمخدر هستند