روزنامه ابتکار
1398/04/03
معاون امور خاورمیانه وزارت خارجه انگلیس برای دیدار با مقامات ایرانی به تهران آمد
مامور نجات اینستکس در تهرانمحمدرضا ستاری
اندرو موریسون معاون امور خاورمیانه وزارت خارجه انگلیس روز گذشته به تهران سفر کرد و در نخستین دیدارش با مقامات کشورمان در محل شورای راهبردی روابط خارجی به ملاقات کمال خرازی رئیس این شورا رفت. هر‌چند بنا به گفته مقامات لندن محور سفر موریسون به تهران را ملاقات با مسئولان بلندپایه ایران تشکیل می‌دهد، اما به گفته ریچارد دالتون سفیر اسبق انگلیس در ایران، یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های موریسون در تهران، ابلاغ پیام مهم لندن درخصوص اجرای سازوکار مالی اینستکس است. دالتون همچنین تاکید کرده، از آنجا که قرار است ایران از حمایت‌های اروپا بهره‌مند شود، پیام مهم لندن در رابطه با تحولی جدی در سازوکار مالی اینستکس است.
سه چالش کنونی اروپا در قبال ایران
هر‌چند در طول یک سال گذشته و همزمان با خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، مقامات ایران بارها و بارها از نحوه انجام تعهدات اروپایی‌ها به صراحت ابراز نارضایتی کرده و فرصت را برای سه کشور اروپایی پایان یافته تلقی کرده‌اند، اما در پی بروز تنش‌های جدید در منطقه میان ایران و آمریکا و نیز تشدید فشارهای اقتصادی ایالات متحده، سه قدرت اروپایی اعلام کرده‌اند که تلاش‌های خود را جهت نجات برجام افزایش خواهند داد. در همین راستا، قرار است روز هفتم تیرماه نشست کمیسیون مشترک برجام در وین برگزار شود و به گفته خبرگزاری رویترز در آینده نزدیک نیز وزرای خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه راهی تهران خواهند شد.
به گفته تحلیلگران، اروپایی‌ها اکنون علاوه بر چالش حفظ برجام، با دو مسئله مهم تشدید تنش‌ها در منطقه و نیز ترغیب ایران برای متوقف کردن گام دوم هستهای مواجه هستند. از همین رو به موازات تاکید مقامات ارشد اروپایی مبنی بر اهمیت رفع موانع با گفت‌و‌گو و رایزنی، همزمان با سفر معاون وزیر خارجه انگلستان به تهران، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بار دیگر تصریح کرده که به زودی نخستین تراکنش مالی در سازوکار اینستکس انجام خواهد شد.
اینستکس در ابهام
سازوکار مالی اینستکس هشت ماه پس از خروج آمریکا از توافق هستهای و با تاخیری معنادار از سوی اروپایی‌ها راه‌اندازی و متعاقب آن محل این شرکت در فرانسه، ریاست آن با آلمان و حسابرسی نیز بر عهده انگلستان قرار گرفت. در این میان علاوه بر ثبت این مکانیسم همکاری مالی در تهران و پاریس که وظایفی همچون ارائه خدمات مالی، اعتبار اسنادی، ریالی، ارزی، اعطای نمایندگی و اخذ وام فعالان تجاری و نیز بانک‌ها را بر عهده دارد، هنوز هیچ تراکنش مالی در چارچوب آن صورت نگرفته است.
همچنین بسیاری از ناظران نیز معتقدند علاوه بر اینکه اکنون اروپایی‌ها ابزار لازم را برای مقابله با تحریم‌های آمریکا در اختیار ندارند، همچنان مکانیسم حقوقی دور زدن تحریم‌ها و نیز دایره محدود فعالیت‌های اینستکس که شامل شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی میشود و قرار است در وهله نخست تنها در زمینه دارویی و مواد غذایی با ایران همکاری داشته باشد، از جمله مشکلات پیش روی اجرایی شدن سازوکار مالی اینستکس است.
به همین دلیل اروپایی‌ها همزمان با اقدام ایران جهت کاستن از بخشی از تعهدات هستهای خود که در روز 18 اردیبهشت ماه گذشته اعلام شد و شامل توقف فروش اورانیوم غنی شده و آب سنگین میشود، نسبت به گام دوم هستهای ایران تا تاریخ 18 تیرماه که شامل عبور از غنی‌سازی 3.67 و راه‌اندازی راکتور اراک میشود، به شدت ابراز نگرانی کرده و در تلاش هستند تا ایران را همچنان به پایبندی در برجام ترغیب کنند. از این جهت به گفته کارشناسان ممکن است موریسون در شرایط کنونی با پیشنهادی تازه مبنی بر اقدامات عملی جدی اروپا به تهران آمده باشد. امری که چندی قبل رسانه‌های اروپا از طرح تازه سه قدرت این قاره برای نجات برجام گزارش داده بودند. در این میان ممکن است که نماینده لندن به عنوان مامور ابلاغ پیام مهم در جهت اجرایی شدن اینستکس، تسهیلاتی ویژه در جهت فروش نفت و بازگشت درآمدهای قابل تحقق آن به ایران داشته باشد تا در گام نخست همانطور که پیش‌تر نیز مطرح کرده بودند، ایران را از ورود به مرحله دوم کاستن از تعهدات برجامی باز دارند.
اروپا دو هفته بیشتر زمان ندارد
از سوی دیگر با توجه به تشدید تنش‌ها میان ایران و آمریکا در منطقه، اروپایی‌ها یکی از چالش‌های بزرگ خود را احتمال یک تقابل نظامی میان دو کشور عنوان کرده و سعی دارند نسبت به کاهش سطح تنش‌ها اقدام کنند. این در حالی است که موضع لندن در طول ماه‌های گذشته درخصوص حملات مشکوک به نفتکش‌ها در دریای عمان و نیز تاکید وزیر دفاع این کشور مبنی بر حمایت انگلستان از متحد خود یعنی آمریکا درصورت بروز یک درگیری باعث شده است که کمال خرازی روز گذشته به این مقام ارشد دیپلماتیک انگلیسی بگوید که اگرچه اروپایی‌ها در کلام حامی برجام بوده‌اند، اما در عمل کاری نکرده‌اند. ما حتی اخیرا با مواضع عجولانه و غیرقابل قبول طرف انگلیسی درمورد وقایع خلیج فارس مواجه بوده‌ایم؛ برای نمونه، در قضیه حملات اخیر به نفتکش‌ها در دریای عمان، جرمی هانت وزیر خارجه انگلیس بدون تحقیق یا ارائه سندی، شتابزده نتیجه‌گیری کرد و این حملات را به ایران نسبت داد که ادعایی مردود است.
خرازی همچنین به موریسون گفت که ایران در تعلیق اجرای بخشی از تعهدات برجامی خود بر اساس متن برجام و حق پیش‌بینی شده برای آن قاطع است؛ مطمئن باشید که اگر در دو هفته آینده طرف مقابل اقدام متناسبی را انجام ندهد، گام‌های بیشتری را در قالب توقف اجرای تعهدات خود برخواهیم داشت.
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران پس از این دیدار در جمع خبرنگاران درخصوص مذاکرات صورت گرفته با موریسون در چارچوب مکانیسم مالی اینستکس بار دیگر تصریح کرد که در دو هفته باقی مانده باید دید که اروپایی‌ها چه اقداماتی را انجام می‌دهند. آنها باید از طریق اینستکس امکان داد و ستد میان ایران و اروپا را فراهم سازند. از سوی دیگر ایران از ابتدا خواستار کاهش تنش در منطقه بوده و اگر آنها نیز این خواسته را دارند، باید در جهتش گام‌هایی عملی بردارند. به همین دلیل باید منتظر ماند و دید که این سفر چه تغییر و تحولی را در روزهای آینده در بر خواهد داشت.
سایر اخبار این روزنامه
بر اساس تفاهم‌نامه وزارتخانه‌های راه و دفاع، نیروهای مسلح صاحب‌خانه می‌شوند
تولید، اهرم حرکت بازار مسکن
علیرضا صدقی
سیاست‌ورزی و توهم فهم حقیقت
ابعاد تمدید تعلیق ایران از لیست سیاه FATF بررسی شد
ابهام‌های فرصت چهار‌ماهه به ایران
قیمت کاغذ همچنان بالا می‌رود
سرنوشت کاغذ در ابهام
«ابتکار» از تصویب کلیات طرح «اعاده اموال نامشروع مسئولان» در مجلس گزارش می‌دهد
طرحی برای قطع دست‌ها از اموال بیت‌المال
معاون امور خاورمیانه وزارت خارجه انگلیس برای دیدار با مقامات ایرانی به تهران آمد
چه کسانی موافق و مخالف زیست شبانه پایتخت هستند؟
مخالفان و موافقان شب‌های روشن تهران
رئیس‌جمهوری در دیدار رئیس اتحادیه بین‌المجالس جهانی:
بسیاری از مشکلات جهان ناشی از یک‌جانبه‌گرایی آمریکا است
محمدجواد ظریف:
مذاکرات درباره پیمان‌های پولی با کشورهای مختلف در حال انجام است
ترکیب هیئت رئیسه کمیسیون‌های مجلس برای اجلاسیه چهارم مجلس دهم
ذوالنور رئیس کمیسیون امنیت ملی شد
حسینی شاهرودی در تشریح نشست کمیسیون اقتصادی:
دستگاهها، اطلاعات لازم را در اختیار سامانه جامع مالیاتی قرار نمیدهند
