سرنوشت ترکیه در دست استانبول

گروه بین‌الملل: همه چشم‌ها در ترکیه به انتخابات شهردار استانبول دوخته شده است. قلب اقتصاد و توریسم ترکیه ، چشم انداز آینده این کشور را تعیین خواهد کرد.
 بعد از لغو جنجالی نتایج انتخابات ۳۱ مارس برای تعیین شهردار استانبول، ۱۰ میلیون و ۵۶۰ هزار و ۹۶۳  واجد شرایط در استانبول به پای صندوقهای رأی می‌روند. این انتخابات از ساعت هشت صبح به وقت محلی تا ساعت ۱۷ ادامه خواهد یافت.هر نامزدی که پیروز انتخابات باشد به مدت ۵ سال شهرداری استانبول را برعهده خواهد داشت.
اهمیت استانبول در سیاست‌های ترکیه بسیار قابل توجه است. یک سوم تولید اقتصادی ترکیه متعلق به این شهر است یعنی بیشتر از پرتغال، یونان یا مصر. هجوم مهاجران از سایر نقاط ترکیه به استانبول به امید زندگی بهتر، سبب شد از دهه ۱۹۶۰ تا کنون جمعیت این شهر ۱۰ برابر شود و استانبول به صورت دنیای کوچکی از ترکیه درآید.
این جمله آقای اردوغان معروف است که زمانی گفته بود: «هرکس که استانبول را فتح کند، ترکیه را فتح کرده.»


این اظهار نظر ناشی از تجربه شخصی آقای اردوغان بود که پیش از این که از سال ۲۰۰۲ زمام امور دولت ترکیه را در دست بگیرد، شهردار استانبول بود.
تکرار رقابت و بخت امام اوغلو
روزنامه نیشن در گزارشی از این انتخابات نوشت: پس از اعلام شورای عالی انتخابات ترکیه مبنی بر لغو نتایج انتخابات ۳۱ ماه مارس با استناد بر اعتراض حزب عدالت و توسعه درباره تقلب در شمارش آرا استانبول با ۱۵ میلیون جمعیت فردا (یکشنبه) میزبان انتخابات مجدد شهرداری است. در انتخابات ماه مارس، اکرم امام اوغلو کاندیدای حزب اپوزیسیون توانست نامزد حزب عدالت و توسعه را شکست دهد؛ پیروزی وی بزرگترین چالش برای حزب رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در طول ۱۶ سال گذشته است. تا شش ماه قبل، کمتر کسی اسم اکرم امام اوغلو را که شهردار یک محله طبقه متوسط نشین استانبول بوده، شنیده بود.
ولی از آن تاریخ تاکنون نام این سیاستمدار ۴۹ ساله مخالف دولت در همه جای ترکیه شنیده می‌شود.
مخالفان دولت به امام اوغلو به چشم فردی نگاه می‌کنند که می‌تواند رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور را که شکست‌ناپذیر به نظر می‌رسد، سرانجام شکست دهد. محبوبیت امام اوغلو که عضو حزب جمهوری‌خواه خلق است، از ماه دسامبر گذشته که در انتخابات محلی ترکیه نامزد سمت شهردار استانبول شد، به سرعت افزایش یافت. این انتخابات در تاریخ ۳۱ مارس سال جاری برگزار شد. شعار انتخاباتی این سیاستمدار که با لحنی ملایم صحبت می‌کند، وعده مبارزه با فساد و از بین بردن تفرقه‌های عمیق موجود در جامعه ترکیه بود.
انتقادات و چالش لغو نتایج
تصمیم لغو پیروزی امام‌اوغلو با واکنشهای زیادی از سوی اپوزیسیون مواجه شد، حتی برخی از اعضای حزب عدالت وتوسعه نیز از این اقدام انتقاد کردند. عبدالله گل، رئیس جمهور پیشین ترکیه و احمد داوداوغلو، نخست وزیر پیشین این کشور نیز حزب عدالت و توسعه را مورد انتقاد قرار دادند و همین انتقادها شایعات مطرح شده در رسانه‌های ترکیه را مبنی بر تشکیل حزب جدید توسط این سیاست‌مداران و جدایی آنها از حزب حاکم قوت بخشید.
«جان سلجوقی» مدیر اندیشکده‌ تحقیقات اقتصادی استانبول می‌گوید: تصمیم انتخابات مجدد باعث شد که ترک‌ها و شکاف‌های موجود در حزب عدالت و توسعه مشهودتر شود. اگر امام اوغلو در این انتخابات به پیروزی برسد، این شکاف‌ها بیش از پیش نمایان خواهد شد.
حزب عدالت و توسعه برای انتخابات امروز کمپین متفاوت‌تری نسبت به گذشته آغاز کرد. در ماه مارس بیشتر کمپین انتخاباتی بر عهده رئیس‌جمهور بود. اما این بار اردوغان از کمپین‌ها فاصله گرفت و بنعالی ییلدیریم، کاندیدای این انتخابات در بیشتر کمپین‌ها حضور داشته و در سخنرانی‌های خود اکثراً رأی دهندگان جوان را مورد خطاب قرار داد.
در این میان در چند روز گذشته رئیس جمهوری ترکیه حملات شخصی خود علیه امام‌اوغلو را آغاز کرد و وی را به بازی در زمین حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) متهم کرد.
نتایج نظرسنجی و احتمال تکرار یک اتفاق
در روزهای اخیر٬ سه نظرسنجی میدانی که توسط 3 شرکت نظرسنجی معتبر و مشهور ترکیه در مورد نتایج انتخابات استانبول انجام شده، نتایج متفاوتی را نشان داده است.
بر اساس این نظرسنجی‌ها در برخی مناطق امام اوغلو نامزد ائتلاف ملت و در مناطق دیگری نیز یلدیریم نامزد ائتلاف جمهور از آرای بیشتری برخوردار است، اما هنوز هم این دو نامزد به شکل سایه به سایه همدیگر را تعقیب می‌کنند.
امام‌اوغلو انتخابات جدید را نبردی برای آینده‌ دموکراسی ترکیه می‌داند. او در مناظره انتخاباتی تلویزیونی به ییلدیریم گفت: این انتخابات یک انتخابات محلی نیست بلکه نبردی برای دموکراسی است. من شهردار منتخبی هستم که پیش از لغو آن، ۱۸ روز خدمت کردم. این بار امام‌اوغلو در حالی به صحنه نبرد می‌رود که حزب عدالت و توسعه اتهاماتی مبنی بر دروغگویی، همکاری با انجمن‌های تروریستی علیه وی مطرح کرده است. حتی اردوغان بدون ارائه مدرک و سند او را به تقلب در مناظره انتخاباتی در تلویزیون و تبانی با فتح الله گولن (روحانی در تبعید و مخالف دولت ترکیه) متهم کرد. اتهاماتی که امام اوغلو رد کرده است. اردوغان در انتخابات شهرداری استانبول در سال ۱۹۹۴ به پیروزی غیرمنتظره ای دست یافت و همین موفقیت بعدا راه را برای پیروزی او در عرصه ملی کشور باز کرد.
اکرم امام اوغلو هم که به شیوه مشابهی در مسیر ترقی حرکت می‌کند، چند وجه مشترک دیگر هم با آقای اردوغان دارد.
آقای اردوغان پسر یک روحانی مسلمان است که خانواده اش قبلا در منطقه دریای سیاه زندگی می‌کردند. شمار قابل توجهی از رأی دهندگان استانبول از همین منطقه آمده‌اند. اکرم امام اوغلو، هم در شهری مجاور شهر محل زندگی خانواده آقای اردوغان در همین منطقه متولد شده و برای رفتن به دانشگاه و تحصیل در رشته بازرگانی به استانبول رفته بود. این دو نفر یک وجه مشترک دیگر هم دارند و آن علاقه شان به فوتبال است.
آقای اردوغان در نوجوانی یک فوتبالیست نیمه حرفه ای بود و همه از علاقه وافر او به مسابقات فوتبال باخبرند. از آنجا که مردم ترکیه به فوتبال علاقه زیادی دارند، این شهرت به جلب رأی دهندگان بیشتری برای آقای اردوغان، کمک کرده است.
شاید موضوع مهم تر، نقش مسجد در مسیری است که اکرم امام اوغلو پیموده ونشانه آن تغییری است که در هویت حزب مجمهوری‌خواه خلق که قبلا کاملا سکولار بود مشاهده می‌شود. او به مساجد رفته و آیه‌هایی از قرآن را قرائت کرده، رفتاری که معمولا رأی دهندگان ترکیه عادت داشتند از حزب عدالت و توسعه آقای اردوغان ببینند. حلال کاپلان، یک روزنامه نگار طرفدار دولت می‌گوید آقای امام اوغلو تلاش می‌کند همان شیوه‌ای را اختیار کند که حزب عدالت و توسعه و آقای اردوغان برای رسیدن به قدرت از آن استفاده کرده بودند.
«دنیز زیرک» خبرنگار روزنامه اپوزیسیون سوزجو می‌گوید: انتظار می‌رود که او به چهره‌ اپوزیسیون تبدیل شود. من معتقدم حتی اگر او در انتخابات فردا شکست بخورد، در آینده سیاست ترکیه حضور خواهد داشت.
برخی از رسانه‌های غربی نیز پیروزی امام‌اوغلو را در انتخابات پیش رو محتمل می‌دانند. هوارد آیسن‌اشتات یکی از اعضای اندیشکده‌ پروژه دموکراسی در خاورمیانه در واشنگتن می‌گوید: من دلیل کمی می‌بینم که امام اوغلو انتخابات ۲۳ ژوئن را از دست بدهد. امام‌اوغلو با آرای بیشتری به پیروزی قاطعانه می‌رسد تا بدین شکل به هر گونه ادعای محتمل پایان دهد.