واکنش‌های بین‌المللی به شمارش معکوس هسته‌ای ایران

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که ایران ۶ تیر از سقف ۳۰۰ کیلو گرم اورانیوم غنی شده که پیش‌تر تعیین شده بود، عبور خواهد کرد.
به گزارش ایسنا، بهروز کمالوندی، در جریان بازدید نمایندگان رسانه‌ها از مجتمع آب سنگین اراک گفت: شمارش معکوس برای عبور از ذخیره ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده آغاز و تا ۱۰ روز دیگر یعنی ۲۷ ژوئن 
(۶ تیرماه) از این سقف عبور می‌کنیم.
نمایندگان رسانه‌های داخلی برای اطلاع از اقدامات انجام شده در گام اول کاهش تعهدات برجامی ایران، به مجتمع نیروگاهی آب سنگین اراک رفته‌اند.


دیگر آب سنگین را به عنوان یک ماده اولیه صادر نمی‌کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ادامه صحبت‌های خود در جمع خبرنگاران در مجتمع آب سنگین اراک ادامه داد: ما تصمیم بر آن داریم که دیگر آب سنگین را به عنوان یک ماده اولیه صادر نکنیم. ممکن است در سنوات آینده میزان استفاده از آب سنگین در داخل به حدی افزایش یابد که نیاز به صادرات نباشد.
وی در این ارتباط توضیح داد: این قضیه به مانند صدور گاز است که ما گاز را به عنوان ماده اولیه صادر نمی‌کنیم بلکه آن را در مواد پتروشیمی استفاده می‌کنیم و در آن قالب صادر می‌کنیم.
کمالوندی با بیان اینکه حرکت در این راستا از نظر اقتصادی ارزش بالایی دارد، ادامه داد: البته ما در این راستا نمی‌خواهیم تعهداتی که در گذشته به بازارهایمان داده‌ایم را کنار بگذاریم و در کنار حفظ تعهد، به حفظ بازار خود نیز توجه داریم.
اروپایی‌ها هنوز فرصت تصمیم گیری دارند
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با تاکید بر اینکه آب سنگین دارای مواد استفاده متعددی در رشته‌های مختلفی از جمله پزشکی است و به درمان و تشخیص بسیاری از بیماری‌ها در نوزادان کمک می‌کند، در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مورد اجرای مرحله دوم کاهش تعهدات برجامی ایران تصریح کرد: ما در ارتباط با این موضوع منتظر تصمیم مقامات مسئول کشور هستیم. هنوز برای اروپایی‌ها فرصت برای تصمیم گیری وجود دارد. ما دیگر صبر نداریم. حدود یک سال صبر کردیم دو ماه نیز به آنها فرصت دادیم اکنون مدت محدودی از این زمان باقی مانده و آنها می‌توانند از این فرصت استفاده کنند.
وی با بیان اینکه اگر از این فرصت استفاده نشود، ما می‌توانیم دو تحلیل ارائه کنیم، خاطرنشان کرد: تحلیل اول این است که آنها نمی‌خواهند که به تعهداتشان عمل کنند و تحلیل دوم این است که نمی‌توانند این کار را انجام دهند. توانایی فنی و داخلی لازم را ندارند یا اینکه نمی‌توانند در مقابل رقیب خود قرار بگیرند.
کمالوندی با تاکید بر اینکه مقامات وزارت خارجه همچنان با مقامات اروپایی در مذاکره هستند و تماس دائمی بین آنها وجود دارد، ادامه داد: همانطور که در جریان هستید، خانم اشمید در روز شنبه با آقای عراقچی دیدار داشت و گفت وگوهایی در این دیدار انجام شد.
دیگر صبر نخواهیم کرد
وی تاکید کرد: آنچه که مهم است این است که جمهوری اسلامی ایران بیش از این برای به نتیجه رسیدن اقدامات آنها صبر نخواهد کرد و آنها باید از فرصت باقی مانده برای اجرای تعهداتشان استفاده کنند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ادامه نشست خبری خود اظهار کرد: نکته دیگر به خصوص برای اروپایی‌ها این است که اگر اقدامی که در مرحله اول زمان‌بر بود انجام شد برای اقدامات بعدی به خصوص غنی سازی بیش از ۳.۶۷ درصد زمان زیادی را نخواهد گرفت و از متخصصان خودمان هم سوال کردم یک یا دو روز بیشتر فرصت وجود ندارد.
اقدامات ایران در راستای پاراگراف ۲۶ و ۳۶ برجام 
وی افزود: ذخایر ایران با روند و شتاب بیشتری ادامه پیدا می‌کند و اگر مهم است که برجام را حفظ کنند باید در این زمینه تلاش کنند. در واقع اقدامات جمهوری اسلامی ایران در راستای پاراگراف ۲۶ و ۳۶ برجام انجام شده که بخش‌های اولیه برجام مربوط به تعهدات ایران و از آن به بعد تعهدات سایر کشورها است. بنابراین وقتی به پاراگراف ۲۶ و ۳۶ برجام می‌رسیم حقوقی هم برای کشورها قائل شده‌اند و اگر ایران احساس کند که تحریم‌ها برداشته نشده می‌تواند بخشی از تعهدات خود را به حالت تعلیق درآورد و این همان کاری است که ما انجام دادیم اما به موجب اینکه تعهدات خود را انجام دهند به حالت اولیه برمی‌گردد.
کمال‌وندی خاطر نشان کرد: بنابراین این اقدامات در چارچوب برجام است و امروز هم که در خدمت متخصصان خودمان بودیم آنچه دستور دارند از مقامات عالی، این است که هر دو راکتور را با هم جلو ببریم، هم طراحی و هم بازطراحی و اینکه جمهوری اسلامی ایران هم تصمیم بگیرد که به رآکتور قبلی برگردد دیگر در قالب یک معما یا راز نیست. در سطح بین‌المللی هم مطرح شده و با توجه به امکاناتی که ایران در رابطه با لوله‌های کالندریا در اختیار دارد این راکتور قابل اجراست.
اروپایی‌ها وظایف‌شان را طبق برجام ادامه دهند
وی افزود: بنابراین آن‌ها نشان دهند که صادق هستند و وظایف‌شان را طبق برجام ادامه دهند. بیشترین نگرانی این بود که راکتور قبلی پلوتونیوم تولید می‌کند اما این تصمیم زمانی گرفته شده بود که توانایی تولید سوخت غنی شده نداشتیم اما آنچه مسلم است این است که ما در هر دو قسمت داریم تلاش می‌کنیم تا کارها را به نحوی جلو ببریم و اگر تصمیم گرفته شد که فلان راکتور فعال باشد آن را انجام می‌دهیم.
سطح غنی‌سازی بر اساس نیاز کشور 
وی ادامه داد: در ارتباط با افزایش ۳.۶۷ درصدی غنی سازی سناریوهای مختلف را در نظر گرفتیم که حتی از ۳.۶۸ تا هر درصد دیگری می‌تواند وجود داشته باشد که هر کدام از آن‌ها شرایطی دارد که نیازهای کشور آن را تعیین می‌کند و نیازهای کشور هم به راحتی تا ۲۰ درصد تعریف شده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین بیان کرد: آنچه مهم است اینکه براساس نیاز فنی سناریوهای مختلف در اختیار مسئولان نظام قرار گرفته و در پایان مهلت ۶۰ روزه اول تصمیم گرفته می‌شود که چه اقدامی صورت دهند. اما در ارتباط با آب سنگین ما بخشی از تعهدات‌مان را انجام می‌دهیم و با این روندی که جلو می‌رویم اورحال خوبی انجام گرفته و کارخانه آماده افزایش بیشتر از این را دارد.
طی دو و نیم ماه آینده از سقف ۱۳۰ تن آب سنگین عبور می‌کنیم
وی ادامه داد: فکر می‌کنیم طی دو و نیم ماه آینده برای عرضه تولیدات می‌توانیم تا ۱۳۰ تن هم افزایش دهیم که در اینجا باز نقض برجام هم نیست. در برجام پذیرفتیم که مازاد ۱۳۰ تن را به بازارهای بین‌المللی عرضه کنیم و آنچه که می‌گوئیم انجام نمی‌دهیم عرضه کردن تولیدات به عنوان بخشی از تعهدات خودمان است. اینکه فکر می‌کنند اگر ما تولیداتمان را عرضه نکنیم و کسی خریداری نکند اتوماتیک‌وار تعطیل می‌شود، مثل همان چیزی که ترامپ عنوان کرد آب سنگین ایران را کسی نخرد در حالی این فقط در ذهن آن‌ها است. ما بازارهای خودمان را داریم، انواع محصولات جدید را هم تولید می‌کنیم.
وی خاطرنشان کرد: در زمانی هم که دور هم نیست هر چه آب سنگین تولید کنیم مصرف می‌کنیم و اگر هم نفروختیم به این معنی نیست که در همان میدانی داریم بازی می‌کنیم که مورد نظر آن‌ها است. همان طور که می‌دانیم این صنعت به خوبی پیشرفت می‌کند و ما در برنامه‌های خود بازدیدهای دیگری را هم باید برگزار کنیم. به عنوان مثال در سایت فوردو نیمی از ماشین‌ها آماده هستند و ما آزمایشگاه ملی مواد را هم ایجاد کردیم که بیش از این در کشور نداشتیم که چنین آزمایشگاهی بتواند تشخیص مواد را به صورت استاندارد انجام دهد. همچنین آزمایشگاه خلأ هم ایجاد شده که می‌تواند بسیاری از نیازهای صنایع مانند نفت را پوشش دهد و ما این مرکز خلأ را در فوردو داریم.
در نطنز می‌توانیم غنی سازی یک میلیون سو انجام دهیم
وی ادامه داد: در نطنز هم دیدید که فعالیت‌ها به گونه‌ای است که بتواند در غنی سازی یک میلیون سو به کار گرفته شود. لذا در شرایط بسیار خوبی قرار داریم، تمام امکانات هم وجود دارد و منعی از این لحاظ وجود ندارد که انشاالله این پیشرفت‌ها به توسعه اقتصادی کشور و رفاه کمک کند.
کمال‌وندی یادآور شد: آن‌ها شرکت تولیدکننده رادیو داروی ما را تحریم کردند، هیچ اتفاقی نیفتاد. درست است که آمریکا می‌گوید غذا و دارو را تحریم نمی‌کند ولی شرکت مرتبط با این‌ها را تحریم می‌کند که این یک کار غیرانسانی است.
سناریوهای مختلف برای عبور از سقف غنی‌سازی ۳.۶ 
معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مورد عبور ایران از سقف غنی‌سازی ۳.۶ گفت: در این ارتباط سناریوهایی مطرح است، یکی این است که غنی‌سازی را فراتر از ۳.۶ برای نیاز بوشهر تعریف کنیم. یک سناریوی دیگر این است که آن را برای راکتور تحقیقاتی تهران تعریف کنیم.
کمالوندی درباره این که آیا گام آخر ایران خروج از برجام خواهد بود؟ گفت: اگر به همین سبک ادامه دهیم عملاً همین اتفاق می‌افتد. اگر بگوییم خارج می‌شویم یا نمی‌شویم خیلی مهم نیست کما این که الان شاید خود آمریکا هم متوجه شده باشد که اشتباه کرده که از برجام خارج شد. ممکن با عدم اجرای تعهدات از سوی اروپا و تعلیق‌های ما به جایی برسیم که عملاً برجامی وجود نداشته باشد. این اتفاق دارد می‌افتد مگر این که تغییری ایجاد شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر یا اروپا وقت کشی می‌کند یا نمی‌تواند کاری انجام دهد که در این وضعیت نمی‌تواند برجام ادامه یابد. اگر شرایط این باشد برجامی باقی نخواهد ماند که بخواهیم در آن بمانیم یا نمانیم.
واکنش‌های جهانی
محافل و شخصیت‌های بین‌المللی به اظهارات سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران درباره کاهش یا توقف اجرای تعهدات برجامی تهران واکنش نشان دادند.
 اتحادیه اروپا
نشست وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا امروز دوشنبه در لوکزامبورگ با هدف بررسی اولتیماتوم ۶۰ روزه برجامی ایران کار خود را آغاز کرد.
قرار است سران اتحادیه اروپا نیز ۲ روز بعد از نشست وزرای خارجه، نشست خود را برگزار کنند.
دفتر اقدام خارجی اتحادیه اروپا هم امروز در پیامی توئیتری اعلام کرد: اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام نقشی کلیدی در دستیابی و حفظ توافق هسته ای ایران ایفا کرده است. این توافق در راستای اهدافش پیش می‌رود و از مسابقه تسلیحات هسته ای جلوگیری کرده است. بر این اساس توافق مذکوذ برای امنیت اروپا، خاورمیانه و فرای آن حیاتی است و تضمین می‌کند ایران به مواد تولید یک سلاح هسته ای دست نمی‌یابد یا آن را تولید نمی‌کند. این توافق ستونی کلیدی از نظام منع اشاعه جهانی است.
آلمان
یک سخنگوی دولت آلمان امروز در واکنش به اظهارات سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران درباره کاهش یا توقف اجرای تعهدات برجامی ایران گفت: از ایران می‌خواهیم تا در برجام بماند. از ایران می‌خواهیم تا تعهداتش ذیل برجام را به‌صورت کامل اجرا کند.
انگلیس
یکی از سخنگویان «ترزا می» نخست وزیر مستعفی انگلیس هم در این باره گفت: درباره قصد ایران مبنی بر کاهش پایبندی به برجام به وضوح ابراز نگرانی کرده‌ایم. در صورتیکه ایران اجرای تعهداتش را متوقف کند، ما همه گزینه‌هایی که در اختیار داریم را در نظر خواهیم گرفت.
هلند
استیف بلاک وزیر خارجه هلند نیز امروز در این راستا اعلام کرد: توافق هسته‌ای ایران باید متناسب با محتوای این پیمان مورد قضاوت قرار بگیرد. بنابراین بسیار مهم است که از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعیین شود که آیا ایران همچنان به معیارهای این توافق پایبند است. لذا تا زمانیکه این پایبندی وجود داشته باشد، باید این توافق را حفظ کنیم.
روسیه
«دیمیتری پسکوف» سخنگوی ریاست جمهوری روسیه گفت: ما فعلاً بر مبنای این فرض عمل می‌کنیم که ایران به الزاماتش پایبند است.
نتانیاهو
«بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت: اگر ایران به تهدیداتش جامعه عمل پوشاند و توافق هسته ای را نقض کرد، جامعه بین الملل باید فوراً تحریم‌هایی که قبلاً لغو کرده بود را اعمال کند.
پیشینه اقدام ایران
به گزارش خبرگزاری مهر، ساز و کار حمایت از مبادلات تجاری موسوم به «اینستکس» توسط آلمان، فرانسه و انگلیس، اوایل فوریه سال ۲۰۱۹ (بهمن ۱۳۹۷) نهایی و ثبت شد؛ اما از آن روز تا به حال هنوز این ساز و کار عملیاتی نشده است.
مقر این گروه در پاریس فرانسه است که مدیریت اجرایی آن را آلمان بر عهده دارد و بریتانیا نیز رئیس کمیته نظارت است.
این در حالی است که چند ماه پس از ایجاد دفتر اروپایی اینستکس، شرکت ایرانی آن نیز ۲۹ آوریل (۹ اردیبهشت) به ثبت رسید؛ اما اروپا کماکان در خصوص تعهدات خود تعلل می‌کند.
گفتنی است، چندی پیش و در سالگرد نقض یکجانبه برجام توسط آمریکا بر خلاف قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در ۱۸ اردیبهشت ماه، جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که برخی اقدامات خود در ارتباط با برجام را متوقف کرده و فرصتی ۶۰ روزه به کشورهای باقی مانده در توافق می‌دهد تا به تعهدات بانکی و مالی خود عمل کنند.
این در حالی است که در ۸ ماه می سال ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷) دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا خبر خروج یکجانبه واشنگتن از برجام را همراه با نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرد.
شایان ذکر است، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا کنون ۱۴ بار بر پایبندی ایران به توافق بین المللی برجام تصریح کرده است.
حدود ۴۰ روز پیش، شورای عالی امنیت ملی ایران با انتشار بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن آمریکا به دلیل خروج از برجام، از کشورهای اروپایی باقی‌مانده در این توافق نیز به خاطر کُندی و کم کاری در تأمین تعهدات‌شان به شدت انتقاد کرد.
ایران همچنین در بیانیه هشدار آمیز خود به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده بود تا به تعهدات‌شان به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی عمل کنند و چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی تهران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.
با این حال پیش از این اتحادیه اروپا در واکنش به مهلت ۶۰ روزه ایران برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی اعلام کرده بود که هیچ ضرب‌الاجلی را از سوی تهران 
نمی‌پذیرد.