روزنامه همدلی
1398/03/27
کارشناسان در پاسخ به آمارهای نوبخت درباره نرخ رشد اقتصادی ایران، به «همدلی»، گفتند: مراجع بین‌المللی، از مرکز آمار یا بانک مرکزی، اطلاعات می‌گیرند
حال ما خوب است، اما تو باور نکنهمدلی| گروه اقتصادی: چند روز پیش، رئیس سازمان برنامه و بودجه، ادعا کرد: «ایران در سال 97، بالاترین رشد اقتصادی منطقه را دارا بوده است.» محمدباقر نوبخت، درست در شرایطی این گفته را با استناد به گزارش صندوق مراجع بین‌المللی همچون بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، بیان کرد که حالا حتی مردم کوچه و بازار هم به خوبی می‌دانند که حال و روز اقتصاد خوب نیست؛ صادرات نفت به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسیده و بسیاری از کارخانه‌ها به دلیل افزایش نرخ ارز، سرمایه کافی برای خرید مواد اولیه خود ندارند و آرام‌تر از همیشه به خواب رفته‌اند. بماند که قیمت کالاهای اساسی تا چه اندازه رشد کرده و معیشت مردم به کدام سمت رفته است. اما بحث اصلی ما همان نرخ رشد اقتصادی است که به گفته آگاهان اقتصای بر مبنای درآمد سرانه ملی و تولید محاسبه میشود، و نکته چالش‌برانگیز این است که با توجه به کاهش قابل توجه درآمدهای نفتی و حتی وخیم‌تر شدن وضعیت تولید نسبت به سال‌های دورتر، نوبخت با چه استدلالی توانسته است این چنین و تنها با استناد به گزارش نهادهای بین‌المللی در این زمینه اظهارنظر کند. همین بود که «همدلی»، چند روز پیش در گفتوگو با کارشناسان اقتصادی و حتی روانشناسان این ماجرا را واکاوی کرد تا این موضوع را برای مردم شفاف‌سازی کند؛ سوال این بود؛ چرا واقعیت‌های اقتصادی با آمارهای اعلام شده از سوی نهادهای بین‌المللی یا سکانداران اقتصادی مطابقت ندارد؟ هر چه که بود گزارشی در این زمینه نوشته شد که در روزهای بعدی جوابیه‌ای از سوی سازمان برنامه و بودجه به همراه چندین فایل که نشان می‌داد بر اساس آمارهای رسمی، وضعیت اقتصادی ایران، خوب است، به روزنامه «همدلی»، ارسال شد.
ماجرا از چه قرار بود
شنبه همین هفته بود که «همدلی» نوشت، «چند روز پیش، درست در میان اخبار داغ بحران‌های اقتصادی از گوشه و کنار بودیم که محمد باقر نوبخت اظهارنظری کرد که باز هم مثل همیشه بازتابش در فضای مجازی کولاک کرد؛ «ایران در سال 97، بالاترین رشد اقتصادی منطقه را دارا بوده»، «کماکان ما یکی از 18 اقتصاد بزرگ دنیا هستیم.»، «نفت را همچنان صادر خواهیم کرد.»، «تا اسفند سال 97، زمینه اشتغال بیش از یک میلیون نفر را اعلام می‌کنیم.»، و «حال اقتصاد خوب است.»، ... این جملات کوتاه، تنها گوشه کوچکی از اظهارات رئیس سازمان برنامه و بودجه است که از سال‌های گذشته تاکنون، در لابه‌لای اخبار گرانی‌ها و بحران‌های اقتصادی، گاهی دهان مردم را به لبخند تلخی باز می‌کند.»
در ادامه این گزارش آمده بود: «نوبخت در حالی این ادعا را رسانه‌ای کرد که بر اساس گزارش‌های مختلف، بخش تولید در سال 97، از وضعیت خوبی برخوردار نبوده و به گفته بسیاری از دست‌اندرکاران بخش‌های مختلف صنعتی، اکثر برنامه‌ریزی‌های دولت برای حمایت از تولید داخلی اجرایی نشده بود. از سوی دیگر قیمت ارز نیز افسارگسیخته بالا رفت و قیمت بسیاری از مواد اولیه برای تولید رشد بالایی را تجربه کرد.»
جوابیه سازمان برنامه و بودجه به روزنامه «همدلی»، از این قرار بود که مستند به مدارک موجود و قابل ارائه، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان خراسان رضوی با استناد به گزارش مراجع بین‌المللی همچون بانک جهانی در سال 1398 و صندوق بین‌المللی پول که در سال 1397 منتشر شده است توضیح می‌دهد:«هر چند طبق این گزارش‌ها رشد اقتصادی ایران در این سال و سال‌های آتی کاملاَ منفی و رو به کاهش است ولی در “سال 2016” ایران دارای بهترین و بیشترین رشد اقتصادی بوده است...»
و توضیح می‌‌دهند:«هر چند تحریم‌ها فشار اقتصادی زیادی را به اقتصاد ما وارد کرده است ولی ایران هجدهمین اقتصاد بزرگ جهان است، لذا با این ظرفیت اقتصادی نمی‌توانند ملت ایران را از پای در‌آورند و تسلیم زورگویی خود نمایند...»
در پی این ماجرا روزنامه «همدلی» گزارشی را در گفتوگو با دست‌اندرکاران اقتصادی تهیه کرد بر این اساس که چرا واقعیت‌های اقتصادی همیشه متفاوت با آنچه که در کف جامعه اتفاق می‌افتد، نیست؟ مثلا بارها اتفاق افتاده است که مرکز آمار یا بانک مرکزی گزارشی را در زمینه نرخ تورم اعلام کرده است که فرسنگ‌ها فاصله با قیمت‌های بازار داشته است؛ مصداق این اتفاق اینروزها نیز جریان دارد. اوایل اردیبهشت ماه همین امسال بود که میزان تورم 12 ماهه منتهی به سال 98، 30.6 درصد اعلام شد، این در حالی بود که مردم تورم را در جامعه به شکل خشن‌تری لمس می‌کردند.
دلیل اختلافات آماری با واقعیت‌های اقتصادی چیست؟
به باور بسیاری از کارشناسان، دلایل مختلفی برای عدم تطابق آمارهای رسمی با واقعیت‌های اقتصادی کشور وجود دارد. به گفته آگاهان اقتصادی، تورم بر اساس تغییرات قیمتی یک سبد کالایی با ضرایب لحاظ شده برای اقلام این سبد محاسبه میشود. برخی کارشناسان نیز معتقدند که عدم تطابق اقلام این سبد و همچنین ضرایب لحاظ شده از جمله دلایل عدم تطابق تورم با واقعیت‌های زندگی مردم است. بر اساس گفته‌های دست‌اندرکاران اقتصادی، تورم کالاهای خوراکی که بیشتر در زندگی روزمره مردم دیده میشود، نسبت به سایر اقلام بالاتر بوده اما این عدد نیز معمولا در لابه‌لای گزارش‌های آماری دیده نمی‌شود. مثلا برای دی ماه سال جاری تورم نقطه‌ای برای کالاهای خوراکی 57.5 درصد، غیر خوراکی 32 درصد و برای کالاهای بادوام 82 درصد بوده است. نمونه بارز این موضوع رب گوجه فرنگی بود که بیش از 200 درصد افزایش قیمت داشت. این درحالی بود که آب، برق و انرژی 14 درصد افرایش داشته است.
از سوی دیگر تورم در قالب‌های مختلفی اعلام میشود که هر کدام معنا، مفهوم و کاربرد مستقل خود را دارد. به عنوان مثال نرخ تورم سالیانه 15 درصدی که مرکز آمار در ماه‌های اخیر اعلام کرده، میانگین نرخ تورم است و این عدد به هیچ عنوان منعکس کننده افزایش قیمت کالا و خدمات در ماه‌های گذشته نیست. یعنی عموم جامعه شاهد افزایش حداقل 50 درصدی قیمت بسیاری از کالاها هستند انتظار این است که این تغییر در شاخص تورم نیز نمود داشته باشد. این در حالی است که مردم عمدتا به رقم تورم سالیانه که میانگین یک سال اخیر قیمت‌هاست، توجه می‌کنند.
به عبارت ساده تر آنچه به عنوان نرخ تورم سالیانه (در ابتدای هر ماه) اعلام میشود، میانگین نرخ تورم در یازده ماه منتهی به ماه جاری در مقایسه با یازده ماه مشابه سال قبل از آن است و این عدد نشان دهنده نرخ افزایش قیمت‌ها در ماه‌های اخیر نیست.
سایر اخبار این روزنامه
محسن غرویان با اشاره به سخنان امام جمعه مشهد در گفت و گو با همدلی: بعد ازخطبه‌ها هم باید نظارت شود
ورود قالیباف به کارزار انتخاباتی مجلس بازنده همیشگی پاستور در سودای بهارستان
ولی الله شجاع‌پوریان احترام به تصمیم نظام
سهیلا جلودارزاده در گفتوگو با همدلی: مقایسه فراکسیون امید با مجلس پنجمی‌ها اشتباه است
همدلی از بررسی «لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت» گزارش می‌دهد سرگردانی یک لایحه
ناصر ایمانی مطرح کرد: ضرورت بازنگری در قانون اساسی
کارشناسان در پاسخ به آمارهای نوبخت درباره نرخ رشد اقتصادی ایران، به «همدلی»، گفتند: مراجع بین‌المللی، از مرکز آمار یا بانک مرکزی، اطلاعات می‌گیرند
ولی الله شجاع‌پوریان احترام به تصمیم نظام
ولله، تاریخ هم علم است یادداشتی درباره استدلالات تاریخی آیت‌الله علم‌الهدی در ذم برجام
اسنپ را سیاسی نکنیم
