دولت در ایران زمینه‌پروری به‌جای تصمیم‌گیری

مهدی‌مطهرنیا‪-‬ دولت در ایران همان حکومت یا نظام محسوب می‌شود. پس اگر بپرسیم، دولت «آبه شینزو» را به عنوان میانجی قبول کرد یا نه، باید تاکید کرد آنچه قرائن نشان می‌دهد، این است که دولت با اعزام وزیرخارجه‌اش به ژاپن- بعد از سفر دونالد ترامپ به توکیو- با این گزاره روبه‌رو شد که رئیس‌جمهوری آمریکا از پذیرش درخواست ایران برای ‌‌میانجی‌گری صحبت کرد.
پس از این منظر اگر دولت را رئیس‌جمهوری و مجموعه قوه مجریه بخوانیم، باید قبول کنیم که این دولت خواهان آن است که از طریق دیپلماسی زمینه‌های حل مساله ایران و آمریکا فراهم شود تا شاهد پایین آمدن سطح تنازع بین تهران و واشنگتن در منطقه و همچنین نظام بین‌الملل باشیم.
از طرف دیگر باید در نظر داشت، این دولت تحت نظر حکومت و در واقع می‌توان گفت با نظارت و مسئولیت حکومت، به انجام کنش‌های سیاسی می‌پردازد. دولت در چارچوب نظام جمهوری اسلامی ایران بدون در نظر داشتن اراده حکومت نمی‌تواند بر اساس نظرات و دکترین خود وارد عمل شود. این در حالی است که نهادهای فرا دولتی مسئولیت ورود دولت به امر سیاست و دیپلماسی را پذیرا نیستند.
همانگونه که در پرونده مهم برجام، اراده حکومتی مذاکرات را آغاز کرد و قبل از روی کار آمدن دولت روحانی مذاکره‌ها در «امان» بین ایران و طرف‌های مقابل به ویژه آمریکایی‌ها شروع شده بود؛ اما مسئولیت برجام بر دوش دولت باقی ماند، به گونه‌ای که گروهی با نام «دلواپسان» در حالی ظهور و بروز کرده و به رسمیت شناخته شدند که اساساً برجام را نشانه‌ای از سازشکاری دولت و عاملی برای طرح عدم کفایت حسن روحانی و ظریف در امر تدبیر و اداره امور کشور می‌دانند.


اکنون نیز حکومت اراده خود را در سیاست‌های اعلامی خویش به نمایش گذاشته است و رهبری نظام هرگونه مذاکره و پذیرش میانجی را در جلسه ‌با آبه‌شینزو رد کرد، به این ترتیب، دولت هم نمی‌تواند اعلام کند که آبه یا هر شخصیت دیگری را به عنوان میانجی بین ایران و آمریکا را خواهد پذیرفت.
در پایان لازم به تاکید است، دولت به تنهایی نمی‌تواند زمینه‌های اولیه را برای انجام هر نوع ‌‌میانجی‌گری یا مذاکره فراهم سازد و آنهایی را که ادعا یا تقاضای ‌‌میانجی‌گری دارند، وارد عمل کند. اما اگر بخواهد زمینه‌پرور مذاکره یا پذیرنده رسمی میانجی شود، بی‌تردید آن را باید به تایید برساند و البته مسئولیت آن را هم بر عهده بگیرد.