ساخت اپلیکیشن اعلام قیمت کالاهای اساسی چه تاثیری در کاهش گرانی دارد؟ کنترل تورم با اهرم قیمت!

کیمیا نجفی
افزایش قیمت و در مقابل کنترل قیمت در بازار کالاهای اساسی از جمله دغدغه‌هایی به شمار می‌رود که این روزها گریبان مسئولان را گرفته است. در این میان بسیاری از دست‌اندرکاران برای حل مشکلات موجود در بازار راهکارهایی را ارائه می‌دهند. این در حالی است که برخی از این راه‌حل‌ها نمی‌تواند مسیر حرکت بازار را تعیین کند و درواقع تاثیر چندانی در بازار نخواهد گذاشت.
وقتی بحث گرانی برخی از کالاهای اساسی مطرح می‌شود، راهکارهای مختلفی برای قیمت‌گذاری و کنترل بازار به میان می‌آید. رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت اخیرا در نشستی که با فعالان اقتصادی استان کرمان داشت، گفت: «قیمت‌ها در سطح کشور کاملاً مشخص بوده و در سامانه ۱۲۴ همه قیمت‌ها در درج می‌شود که مرجع رسمی قیمت کالاها است و در همین راستا نیز جدیداً کاری را در وزارت صنعت، معدن و تجارت آغاز کردیم به‌طوری که برای ۱۰۰ کالای پرمصرف و اساسی، اپلیکیشن اعلام قیمت‌ها را طراحی کردیم که در آن به صورت روزانه قیمت‌ها اعلام خواهد شد و در آینده نزدیک از این اپلیکیشن رونمایی خواهد شد». این مسئله در حالی مطرح شده است که بسیاری از کارشناسان معتقدند هرگونه قیمت‌گذاری خود باعث متشنج‌تر شدن فضا خواهد شد و نباید انتظار داشت که بازار در مسیر قیمت‌های فرمایشی حرکت کند. از سوی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند که اطلاع‌رسانی به روشن شدن زوایای پنهان کمک خواهد کرد و اگر یک سامانه‌ اطلاع‌رسانی راه‌اندازی شود، می‌تواند به نفع بازارها و همچنین مصرف‌کنندگان باشد. آنها می‌گویند این اقدام فی‌النفسه کار مثبتی است و اعلام قیمت کالاهای اساسی می‌تواند به شفاف‌سازی در اقتصاد کمک کند. اینکه خریداران و مصرف‌کنندگان از قیمت‌ها مطلع باشند یک قدم مهم و مثبت در اقتصاد است. مرتضی عزتی، کارشناس مسائل اقتصادی راه‌اندازی اپلیکیشن قیمت‌ها را در شرایط ثبات اقتصادی مثبت ارزیابی کرد و در‌این‌باره به «ابتکار» گفت: ارائه اطلاعات در حوزه قیمت، تولید، عرضه و تقاضا جهت شفاف‌سازی است و در یک اقتصاد سالم این اتفاق رخ می‌دهد و می‌تواند بسیار مثبت باشد. اگر ما بخواهیم اقتصاد را به ثبات برسانیم و آن را در این وضعیت نگه داریم و از سوی دیگر رشد اقتصادی خوبی داشته باشیم، ارائه اطلاعات بسیار پسندیده است و می‌تواند مسیر اقتصاد را در راه مطلوبی قرار دهد، در این شرایط قطعا به کاهش قیمت‌ها کمک خواهد شد و ما بهبود عرضه و تقاضا را خواهیم داشت.
وی در ادامه افزود: اما اگر گسترش اطلاعات در شرایط ملتهب بازار و روند افزایشی قیمت‌ها بوده و بازارها با بحران‌های اقتصادی بی‌شماری روبه‌رو باشد در این شرایط افزایش اطلاعات درخصوص تغییر قیمت‌ها به‌خصوص افزایش نرخ بار روانی خواهد داشت و می‌تواند بر روی انتظارات افراد تاثیر بگذارد و با تحریک انتظارات موجب افزایش بیشتر قیمت در بازار اقتصادی باشد. این افزایش قیمت‌ها در شرایطی که بی‌ثباتی حاکم است و تلاطم قیمتی وجود دارد، مشکلات را دو چندان می‌کند. حتی اگر بازار در شرایط کاهش قیمت باشد و بتواند کاهش را تداوم ببخشد هم باید بدانیم در برخی از مورد روند کاهشی در یک اقتصاد مطلوب نخواهد بود.


این کارشناس اقتصادی در بخشی دیگر از صحبت‌هایش به تاثیر مثبت راه‌اندازی اپلیکیشن اعلام قیمت کالاهای اساسی در شرایط ثبات اقتصادی اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم در این مورد یک جمع‌بندی کلی داشته باشیم و طبق آن روند کار در روزهای آتی را ارزیابی کنیم باید بگویم که اگر اطلاعات دقیق، مناسب و جامع بوده، در شرایط ثبات و امنیت اقتصادی می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد و به نوعی بازار را کنترل خواهد کرد.
عزتی درخصوص به وجود آمدن تعامل میان خریداران و فروشندگان گفت: من گمان نمی‌کنم مشکلی درخصوص تعامل میان فروشنده و مصرف‌کننده به وجود آید و بعید می‌دانم که قرار باشد دولت قیمتی را برای کالاهای اساسی تعیین کند. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که باید قیمت‌های فروشندگان را در آن اپلیکیشن قرار دهند، مردم اطلاع پیدا کنند و اگر جایی کالا را با اندکی افزایش قیمت عرضه کردند خریداری نکنند. اگر این مسائل را در نظر بگیرند، راه‌اندازی این اپلیکیشن بسیار به سود جامعه و اقتصاد خواهد بود. اما اگر قرار بر این باشد که دولت خود به این قضیه ورود پیدا کند و قیمت‌گذاری را انجام دهد، قطعا تصمیم غلطی خواهد بود و به اقتصاد کمکی نخواهد کرد. همانطور که اشاره کردم بعید می‌دانم هدف از راه‌اندازی این اپلیکیشن قیمت‌گذاری توسط دولت باشد.
راه‌اندازی این سامانه شفافیت را افزایش می‌دهد
وحید شقاقی شهری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی نیز در‌خصوص راه‌اندازی اپلیکیشن اعلام قیمت کالاهای اساسی به «ابتکار» گفت: اگر ما بتوانیم یک سامانه‌‌ اطلاع‌رسانی قیمتی داشته باشیم بسیار مناسب بوده و شفافیت را ارتقا می‌دهد. مردم به راحتی می‌توانند به این سامانه دسترسی داشته باشند و قیمت‌ها را در آنجا مشاهده کنند. اگر این سامانه راه‌اندازی شود، قطعا گام مثبتی خواهد بود، اما در بحث کنترل قیمت نباید از آن انتظاری داشت. چراکه در بحث قیمتی عرضه و تقاضا نقش مهمی در بازار دارد و آنچه موجب افزایش قیمت می‌شود بحث تولید، عرضه و تعادل میان عرضه و تقاضا است.
وی افزود: به عنوان مثال وقتی تولید و عرضه با مشکل روبه‌رو می‌شود، وضعیت بازار آشفته خواهد شد و ما شاهد نوسانات قیمتی خواهیم بود. بنابراین صرفا با راه‌اندازی یک سامانه نباید انتظار داشته باشیم که تعادل در بازار حاکم شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به ضرورت انعکاس قیمت بازار در این سامانه گفت: این اپلیکیشن باید قیمت‌های بازار را منعکس کند، نه قیمت‌هایی که مد نظر دولتمردان است، اگر این اتفاق رخ دهد اعتماد به وجود می‌آورد. در این شرایط مردم با اعتماد به این سامانه مراجعه کرده و ابهامات خود را درخصوص قیمت‌های واقعی و غیرواقعی از بین می‌برند. این سامانه تنها تا این حد به بازار کمک خواهد کرد و نباید انتظاری فراتر داشت. در بازارهای اقتصادی باید عرضه و تقاضا به تعادل برسد تا ما شاهد ثبات قیمتی و یا عدم نوسان قیمت‌ها باشیم.