روزنامه همدلی
1398/03/25
سعید ایمانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، در گفتوگو با همدلی: مردم آزاد هستند هر طور دوست دارند قضاوت کنند
همدلی| یاسین شجاعپوریان: ماجرای سفر «رامبد جوان» و همسرش «نگار جواهریان» به کانادا، بحثها و حواشی بسیاری را در فضای مجازی به دنبال داشته است. برخی با انتقاد از این اقدام، وی را به عدم عمل به گفتههای بسیار خود در رسانه متهم کرده و برخی دیگر وی را محق دانستهاند که بر اساس آنچه صلاحدید است در زندگی شخصی خود عمل کند. اما به راستی حدود حریم خصوصی افراد کجاست و مخاطب به عنوان یک عنصر اجتماعی تا کجا مجاز به واکاوی جزئیات زندگی فردی یک هنرمند است؟ سعید ایمانی، روانشناس در گفتوگو با همدلی، از پیشزمینههای فرهنگی و اجتماعی رخداد اخیر سخن میگوید.به باور شما حریم خصوصی افراد خصوصا هنرمندان تا کجاست؟
وقتی که شما در دنیای امروز به واسطه رسانه، تخصص، دانش یا هر چیزی که باعث میشود مشهور و معروف شوید، مورد جلب توجه قرار بگیرید و طرفدارانی پیدا کنید به همان میزان هم باید از خود و خانوادهتان مراقبت کنید، به این دلیل که بیشتر دیده میشوید، در حقیقت فرد خود یک رسانه میشود و هر جا که قرار میگیرد رفتار، آداب، نحوه معاشرت خود و دوستانش خود به خود در اذهان مردم به تصویر کشیده میشود. این موضوع خاص ایران نیست و در همه جای دنیا رایج است، لذا همه جا پیرامون هنرمندان، بازیگران و شخصیتهای مشهور حواشی بسیاری وجود دارد. پس نکته نخست، وظیفه ما در مراقبت و حفاظت از خود و خانوادهمان است، که گستره اجتماعی، آداب، پوشش، تعاملات و... را در بر دارد. مسئله دوم حفظ حریم خصوصی افراد است، ما باید این را بپذیریم که هر کاری که میخواهیم برای خود و خانوادهمان انجام دهیم پذیرفتنی هست یا خیر، کدامیک از ما میپذیریم که تصویر همسرمان در فضای مجازی به نمایش درآید و تحت هر شکل و عنوانی از این موبایل به آن موبایل منتشر شود، قطعا هیچ یک از ما این اجازه را نمیدهیم و از این موضوع ناراحت میشویم، حتی ممکن است مشکلات خانوادگی برایمان به وجود آید. بنابراین وقتی چیزی را برای خودمان دوست نداریم و نمیپسندیم، برای دیگران نیز باید این را در نظر داشته باشیم. حریم شخصی افراد برایمان مهم است، همین را باید در مورد دیگران هم در نظر داشته باشیم. مسئله سوم ماجرای زندگی ایشان است که تصمیم گرفتهاند برای ساخت یک فیلم به خارج از کشور بروند، حال این سفر با بارداری همسر ایشان مصادف شده است، این اتفاق از این جهت سخت و چالشبرانگیز است که دیدگاههای مختلف و متفاوتی را در جامعه در پی داشته است که به نظر من میبایست به آن حق بدهیم. من فکر میکنم که مردم آزاد هستند هر طور دوست دارند قضاوت کنند، ما در این زمینه نمیتوانیم دخالت کنیم، چون من امروز یک حرفی را میزنم یا بهگونهای برخورد میکنم، اما ممکن است در آینده بر خلاف آن رفتار کنم، این مورد نقد اجتماعی قرار میگیرد؛ نقدی که ممکن است قدری هم خشن و تند باشد. با این وجود لازم است آستانه تحمل ما به عنوان شخصیت اجتماعی مشهور بالا باشد و بپذیریم که طرفدارانی داریم که این نقدها را میپذیرند و منتقدانی داریم که این نقدها را رد میکنند. پس حریم شخصی و خصوصی یک مسئله است، مراقبت و صیانت ما از خودمان و این حریم مسئله دیگر که همه اینها در کنار هم تعاریف دیگری دارند. در نتیجه من تصور میکنم که ما لازم است به هر شکلی مراقب موقعیت و جایگاه خود باشیم، در غیر این صورت به واسطه طرفداران و افراد موجود در جامعه یا دوربینهایی که در دستانمان هست ممکن است افرادی از موقعیت ما سوء استفاده ابزاری کنند که بر خلاف خصوصیات و ویژگیهای شخصیمان باشد.
پس به باور شما مردم در اظهار نظر در خصوص حریم شخصی افراد آزاد هستند و این هنرمندان هستند که باید از این حریم مراقبت کنند.
ما نمیتوانیم به مردم بگوییم که فکر نکنید، نبینید یا نظر ندهید. همانگونه که عرض کردم هر کدام از ما طرفداران و منتقدانی داریم که در مورد موضوعات مختلف، حرفها و رفتارهایمان را نقد میکنند. چرا فکر میکنیم همه باید حرف ما را بپذیرند و قبول کنند یا از استدلال ما پیروی کنند؟ ما استدلال خودمان را میگوییم، برخی میپذیرند، برخی هم نمیپذیرند. اما راجع به اینکه فرزند من خارج از کشور به دنیا بیاید یا نیاید باید عرض کنم که من برای خودم مولفههایی در زندگی دارم که قطعا بر اساس آن دغدغهها، مولفهها و موضوعات تصمیمگیری میکنم که فرزندم خارج از کشور به دنیا بیاید، این برنامه زندگی من است و حتما همه برایش استدلالی دارم، کما اینکه هر کسی هم در زندگی برای خودش استدلالی دارد، برخی میپذیرند، برخی هم نمیپذیرند. اما در بحث حریم خصوصی آقای جوان باید عرض کنم که رامبد جوان عزیز خیلی باید مراقبت میکردی که یک عزیزی که کارش هم کار زشتی بود عکسی از شما منتشر نکند و از آن سوء استفاده ننماید. نه آقای جوان، که همهی ما باید مراقب این دست رفتارها باشیم. نکته دیگر اینکه ما مردم میبایست در قالب آداب فرهنگی و اجتماعی ایرانی- اسلامی بپذیریم که حق نداریم در زندگی خصوصی دیگران دخالت کنیم، وارد شویم یا جزئیات آن را نزد دیگران منتشر کنیم. عکس، فیلم و اخبار بسیاری ممکن است از طریق فضای مجازی، صحبت دوستانه و نظایر آن برای من یا شما ارسال شود، آیا ما حق داریم آن را برای دیگران بفرستیم و بازنشر دهیم؟ آیا خود من میپسندم کسی هم این رفتار را با من بکند؟ متاسفانه این نقیصه همان چیزی است که ما در زمینه رفتارسازی فرهنگی و اجتماعی روی آن کار نکردهایم. مردم ما هنوز نمیدانند که تلفن همراه علاوه بر خدمات بسیار، مشکلات چندی را هم برای ما ایجاد میکند که ممکن است از لحاظ فرهنگی و اجتماعی دامان ما را بگیرد.
بخشی از ناراحتی مردم از باب گفتههایی است که در حد شعار باقی میماند و در زندگی حقیقی هنرمند عملی نمیشود.
طبیعی است که ما ممکن است چیزی را بیان کنیم اما رفتارمان آن را نشان ندهد، در اینجا مردم آزاد هستند که آن را در بوته نقد و بررسی قرار دهند، قطعا افرادی هستند که موافق یا مخالف این موضوع هستند. اما شما که راجع به این موضوعات صحبت میکنید باید ببینید این موارد فقط شامل دیگران است یا ما را هم در بر میگیرد؟ این همان مسئلهای است که در جامعه ایجاد میشود و همه باید از آن مراقبت کنیم. در این سالها بسیار اتفاق افتاده که حرفهایی را به مردم میزنیم اما خودمان به آن عمل نمیکنیم، در واقع ما در بسیاری از رفتارهایمان خیلی چیزها را به مردم میگوییم ولی خودمان قائل به آن نیستیم، برای همین است که میبینیم بسیاری از اتفاقات که میتوانست در کشورمان شکل بگیرد به علت عدم حمایت مردمی، شکست خورده است، میگوییم مردم دلار، طلا، ارز یا خودرو نخرید، اما مردم گوش نمیکنند، میگوییم در بازار اضافه بر نیازتان خرید نکنید تا باقی مردم هم بهرهمند شوند، اما میبینیم به بازارهای خرید هجوم میبرند و حتی باعث گرانی بیشتر اجناس میشود. چرا این اتفاق در دیگر کشورها نمیافتد؟ متاسفانه حرفها و رفتارهایی که مسئولان ما خصوصا طی سالیان اخیر داشتهاند در حد شعار باقی مانده و به هیچ وجه جامه عمل به خود نپوشانده، و چون مردم مسئولین بالا دست خود را میبینند به آنها هم تسری پیدا کرده است.
این خصیصه بر نوع نگاه مردم به هنرمند نیز تاثیر میگذارد و جایگاه او را نزد افکار عمومی متزلزل میسازد.
در مورد هنرمندان بله، شما زلزله اخیر کرمانشاه را ببینید، عزیزانی بودند که بسیار زحمت کشیدند و کار کردند که ما تصاویر، اقدامات و برآیند فعالیتشان را در جامعه میبینیم. ماندگاری عمل این افراد در فرهنگ جامعه نتیجه چیست؟ چرا آقای فردوسیپور اینقدر طرفدار پیدا کرده؟ چون ایشان طی بیست سال گذشته همانطور که سخن گفته رفتار کرده، یک سری هنرمندان دیگر ما همانطور که میگویند هستند و تغییری نکردهاند. اما حرکت بر خلاف این اصل، محبوبیت فرد را کم میکند و در عین حال، میزان اعتماد عمومی را هم کاهش میدهد. مردم میبایست به سخنی که فلان مسئول یا سلبریتی در رسانه میگوید اعتماد کنند، اعتماد اصل اول ارتباطات است. شما اگر میخواهید با کسی ارتباط برقرار کنید اول باید به او اعتماد کنید، بعد صحبت میکنید و موضوعات خاصی را مطرح میکنید و بعد در صورت تمایل میتوانید ارتباطتان را مستمراً ادامه دهید. متاسفانه امروزه این اعتماد خدشهدار شده است. با این وجود همچنان تاکید میکنم که هر کسی در زندگی خود، موضوعات و مسائلی دارد که گهگاه به دلایل خاصی که برای خود فرد محترم است، نمیتواند آن را عنوان کند.
اما در مورد حریم خصوصی افراد باید بپذیریم که در چند سال گذشته متاسفانه موج ایرانیانی که سعی کردهاند از کشور خارج شوند یا فرزندشان را خارج از کشور به دنیا بیاورند بسیار زیاد شده است، دلیل اصلی آن این است که افرادی که در پهنه کشورمان زندگی میکنند نسبت به آیندهشان هراس و نگرانی دارند؛ این موضوع آنقدر مهم است که همه ما خصوصا مسئولین باید توجه ویژهای به آن داشته باشند. متاسفانه فضایی که امروزه در جامعه ما ایجاد شده به هیچ وجه نمیتواند اعتماد مردم را جلب کند و هر کسی که از دستش بر میآید رفتاری انجام میدهد که بتواند بر اساس آن، آینده خود و خانوادهاش را تضمین کند. ما اگر منصفانه رفتار رامبد جوان را مورد بررسی و نقد قرار دهیم باید بپذیریم که ایشان برای خود دغدغههای جدی دارد که متاسفانه در کشور خودش حمایت و تامین نمیشود، نقیصهای که در میان باقی افراد جامعه هم تسری پیدا کرده است. چرا باید این فضا را در کشور به وجود آورد که کسی که پول یا موقعیت خاصی دارد سعی کند از کشور خارج شود؟ این نگرانی بسیار عمیق است.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
گزارشی از دیدار آبه با رهبر انقلاب و حواشی بعد از آن مقام معظم رهبری: ترامپ سزاوار تبادل پیام نیست
گفتوگو با یک روانشناس درباره اظهارات محمدباقر نوبخت که ادعا کرده بود ایران بالاترین رشد اقتصادی منطقه را در سال 97 به دست آورده است
حدس و گمانها درباره حملهکنندگان به دو نفتکش بزرگ در دریای عمان چه کسی از این انفجارها نفع میبرد؟
فریدون مجلسی در گفتوگو با همدلی: روسیه به ایران دید اربابرعیتی دارد
محمد فاضلی در نشست «تاثیر فضای مجازی بر لبههای گسست اجتماعی» : اکثریت جامعه احساس یک رزم درونی میکنند
سعید ایمانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، در گفتوگو با همدلی: مردم آزاد هستند هر طور دوست دارند قضاوت کنند
محمدحسن قدیری ابیانه در گفتوگو با همدلی مطرح کرد: چه کسی گفته فضای سرد انتخاباتی یعنی پیروزی اصولگرایان؟!
صادق خوانساری سربازِ جهانِ ناواقعیتها، علیه کشورمان نشویم
همنشینی برای شایستهسالاری
شکست ماموریت شینزوآبه