۸۹ درصد زباله‌گردان مهاجران غیرقانونی‌اند

سرپرست پژوهش زباله‌گردی کودکان نتایج جدیدترین پژوهش‌های انجام شده در حوزه زباله گردی کودکان را تشریح کرد.به گزارش ایسنا، کامیل احمدی، مردم شناس و سرپرست پژوهش زباله گردی کودکان در مراسم رونمایی از پژوهش یغمای کودکی که در آستانه روزجهانی مبارزه با کار کودکان در باب شناخت، پیشگیری و کنترل پدیده زباله گردی کودکان تهران برگزار شد با بیان اینکه ارائه راه کار درمورد این موضوع کار راحتی نیست، گفت: این راه کارها از جغرافیایی به جغرافیای دیگر متفاوت است و البته چون موضوع این کودکان عمدتا داخلی نیست و آنها مهاجران افغانستانی هستند، به همین دلیل راه کارها کمی متفاوت هستند.وی با بیان اینکه بعضی از کارهای غیر رسمی در بعضی از سیستم‌ها و دولت‌هایی که نگاه بازتری نسبت به مسائل اجتماعی دارند، می‌‌تواند بسیاری از این مسائل را حل کرده و کارهای زیرزمینی را قانونمند کند، اظهار کرد: مکانیزه کرده شیوه جمع آوری پسماندها می‌تواند به این موضوع کمک کرده و نیروی انسانی غیر متخصص را حذف کند.این مردم شناس با تاکید بر اهمیت نظارت بر اجرای قانون نیز گفت: اگر به قوانین نگاه کنیم می‌بینیم که قوانین خوبی در کشور وجود دارد، اما این قوانین به خوبی اجرا نمی‌شود. در حوزه مدیریت شهری هم قوانین و آیین نامه‌های خوبی وجود دارد که اجرا نمی‌شود اما اگر همان‌ها را اجرا کنیم راهگشا خواهد بود.
احمدی با بیان اینکه شهرداری جمع آوری زباله‌های تهران را ۲۰۰ میلیارد تومان کرایه داده است، اظهار کرد: برآورد می‌شود حدود ۱  تا ۱.۵ برابر این میزان پیمانکاران سود می‌برند. رتبه بعدی متعلق به ارباب یا صاحب کار است. حلقه آخر این حلقه نیز کودکان قرار دارند.وی با بیان اینکه طی چند ماه اخیر همزمان با اجرای این پژوهش دریافتیم تعداد زیادی از کودکان و خانواده‌های ایرانی در تهران نیز در حال وارد شدن به چرخه جمع آوری زباله‌ها هستند، تصریح کرد: این موضوع به دلیل مشکل اشتغال و در دسترس بودن زباله اتفاق افتاده است. سازو کاری هم اکنون وجود دارد که  پیمان کاران تنها بخشی از کارگران را بیمه می‌کنند و آنها با افراد غیر قانونی ادغام شده و در مراکز دولتی و غیر دولتی اسکان داده می‌شوند.این پژوهشگر افزود: فراهم کردن زیرساخت‌های آموزش شهروندی از دیگر اقدامات موثر در حل این موضوع خواهد بود. برای مثال هنوز شهروندان زباله‌هایشان را تفکیک نمی‌کنند. اگر مسئولیت پذیری شهروندان در تفکیک زباله در منزل اتفاق بیفتند بخشی از این مشکل برطرف خواهد شد. حجم انبوهی از زباله بدون هیچ پرسشی از خودمان را تولید می‌کنیم بی آنکه بپرسیم چند نفر از ما هنگام خرید از مغازه از گرفتن کیسه پلاستیکی امتناع می‌کنیم؟ چراکه زندگی شهری ما را به شدت تنبل کرده است.
وی با بیان اینکه افراد درگیر این موضوع دارای بهترین اطلاعات در این خصوص هستند، گفت: برای حل این مشکل باید از مشارکت زباله گردان برای تدوین قوانین استفاده کرد. ۸۹ درصد از این افراد مهاجران غیر قانونی هستند. این موضوع به این دلیل اتفاق می‌افتد که در ایران سیستم ویزا و اخذ کار نداریم که باید تسهیل شود.
این مردم شناس با بیان اینکه حدود ۱۴ هزار زباله گرد غیر رسمی در کشور وجود دارد، افزود: بیشتر این افراد توانسته‌اند غیر قانونی وارد مرزهای ایران شوند، مالیاتی پرداخت نمی‌کنند و در نهایت از هر دو طرف به آنها اجحاف می‌شود.


احمدی ادامه داد: پیشنهاد ما حذف کودکان زباله گرد زیر ۱۵ سال از چرخه کار است. تحت لوای هیچ قوانینی کودکان زیر ۱۵ سال نمی‌توانند وارد ساز و کار جمع آوری پسماند شوند. برگشت دادن این مهاجران زیر ١۵ سال با همانگی دولت افغانستان و اداره مهاجرت این کشور، سازمان‌های بین‌المللی با اخذ اجازه عبور از مرز، نظارت سازمان جهانی کار، بهزیستی و سازمان‌های مردم نهاد و بازگشت آنها به چرخه آموزش از جمله راه حل‌های پیشنهادی ماست.
وی افزود: اغلب این افراد بی سواد یا در سطح پایین سواد هستند. راه حل دوم ما ماندن کودکان بالای ۱۵ سال زباله گرد در ایران، مشروط به داشتن یک سرپرست است. اکثر کودکان زباله گرد در ایران یک سرپرست درجه یک دارند. اگر این افراد با همکاری برخی از دستگاه‌های دولتی بتوانند مهارتی را بیاموزند، می‌تواند کمک کننده باشد. طبق قوانین کار ایران، کار برای افراد بالای ۱۵ سال بلامانع است ولی این به معنای تشویق افراد بالای ۱۵ سال به کار کردن نیست، بلکه براساس شرایطی است که کار مناسب با سن، بدون اضافه کاری و شرایط سخت باشد.
سرپرست این پژوهش با اشاره به اینکه زباله گردان ۱۵ تا ۱۷ سال حدود ۳۰ درصد از این کودکان را تشکیل می‌دهند، ادامه داد: این آمار بین افراد ۱۱ تا ۱۲ سال نیز ۲۳ درصد است اما ساعت‌های کاری آنها بسیار بالاست و تا پاسی از شب نیز ادامه دارد. در نهایت تامین امنیت کودکان مثل بیمه، اسکان، آموزش و پرورش رایگان از جمله دیگر راه کارهای پیشنهادی ماست که البته در چند سال گذشته گشایش‌هایی برای تحصیل آنها اتفاق افتاد.
یک سوم زباله‌گردان تهران کودک‌اند
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه ۱۴ هزار زباله‌گرد در تهران وجود دارد، گفت: ۴۷۰۰ نفر از این افراد یعنی معادل یک سوم آنها کودک هستند.به گزارش ایسنا، فرشید یزدانی در مراسم رونمایی از پژوهش یغمای کودکی که در آستانه روزجهانی مبارزه با کار کودکان در باب شناخت، پیشگیری و کنترل پدیده زباله گردی کودکان تهران برگزار شد با بیان اینکه «یغمای کودکی» یعنی کودکی به تاراج رفته و زندگی کودکان زباله گرد در این دایره قرار می‌گیرد، افزود: به نظر می‌رسد نگاه بازار محور مهم‌ترین عامل یغمای کودکی به وسیله زباله گردی بوده است.وی افزود: با توجه به اهمیت موضوع تلاش کردیم تا به عنوان یک نهاد مدنی برای اثرگذاری در این حوزه، پژوهشی را طراحی کنیم. البته از سال ۷۹ اولین خانه‌های کودک مرتبط با انجمن حمایت از حقوق کودکان تاسیس شد، اما هنوز به راهکاری برای حل مسائل کودکان مبتنی بر سیاستگذاری نرسیده‌ایم، اگرچه بر اساس واقعیات موجود از بین بردن کامل کار کودکان ممکن نیست، اما ما هم باید تلاش کنیم تا واقعیت را تغییر دهیم.این فعال حقوق کودک با بیان اینکه یکی از سوالات اولیه ما در خصوص انجام این پژوهش این بود که اگر بخواهیم کار کودکان را به طور کامل حذف کنیم، بنابراین این کودکان چگونه باید گذران مالی داشته باشند؟ توضیح داد: همچنین در پژوهش مذکور مسئله اخلاق در پژوهش به طور کامل رعایت و به موضوعاتی مثل عدم آسیب به مصاحبه شوندگان، عدم افشای هویت آنها  و حفظ حرمت و شأن انسانیشان توجه شد.یزدانی با بیان اینکه بر اساس این پژوهش ۱۴۰۰۰ زباله گرد در تهران وجود دارد، تصرح کرد: 4700 نفر از این افراد یعنی معادل یک سوم آنها کودک هستند.وی با اشاره به اینکه ارزش کل زباله‌های خشک درسال ۹۷، ۲۶۴۰ میلیارد تومان بوده است گفت: ارزش تقریبی زباله‌های جمع آوری شده در بخش رسمی حدود ۴۰۰ میلیارد تومان و در بخش غیر رسمی ۲۲۴۰ میلیارد تومان است.مدیرعامل جمعیت حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه حدود ۱۰ درصد از زباله‌ها با وانت جمع‌آوری می‌شوند، اظهار کرد: متوسط درآمد زباله گردان‌های چرخی و کتفی نیز حدود ١٩.٣ میلیون تومان و متوسط درآمد ماهیانه آنها ١.۶ میلیون تومان است.یزدانی همچنین توضیح داد: سهم عوامل مختلف از ارزش زباله‌ها با کسر سهم جمع آوری شده رسمی عبارت است از ٨.٩  درصد برای شهرداری‌، پیمانکاران ۲۱ درصد، ارباب یا صاحب‌کار ۵۴.۵ درصد، زباله گرد ۱۵.۶، وانتی، ۶.۲ درصد، چرخی ٧ درصد و کودکان تنها ۲.۴ درصد است. این درحالیست که سهم کودکان در میزان زباله گردی یک سوم جمعیت زباله‌گردان است.
سهم میلیاردی شهرداری از گردش مالی «زباله»
یک عضو شورای شهر تهران گفت که سهم شهرداری تهران از گردش مالی ۲ تا ۳ هزار میلیاردتومانی زباله تنها حدود ۲۰۰ میلیارد تومان است.به گزارش ایسنا، بهاره آروین در این مراسم رونمایی با بیان اینکه شهرداری تهران از مجموع ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان گردش مالی حوزه زباله در مجموع ۲۰۰ میلیارد تومان سهم دارد گفت: مدیریت شهری در دوره اخیر توانسته است با ایجاد رقابت و از بین بردن محدودیت‌ها و حضور پیمانکاران مختلف این رقم را از ٢٠ میلیارد به ٢٠٠میلیارد برساند.وی با بیان اینکه میزان درآمد از حوزه زباله با سقف درآمدی که باید شهرداری از آن کسب کرده و برای شهروندان هزینه کند فاصله زیادی دارد اظهار کرد: بنابراین نسبت شهرداری با مسئله زباله‌گردی بر اساس بی‌تفاوتی شهرداری نبوده است. شهرداری در مورد زباله‌های تر مناقصه در مورد زباله‌های خشک مزایده برگزار می‌کند. در هر دو حوزه هم رانت و فساد و مافیا هست.آروین ادامه داد: در بخش پسماند تر هم با مسایلی رو به رو هستیم و قراردادها چند  برابر است. شهرداری ماهیانه ۷۵۰ میلیارد تومان حقوق و هزینه نگهداشت شهر را پرداخت و هزینه کارگران پیمانکاران را  به شکل نقدی به آنها پرداخت می‌کرد این در حالی است که پیمانکاران حقوق دریافتی را به موقع به کارگران نمی‌دادند، به همین دلیل شهرداری تصمیم گرفت این پول را قبل از هر کاری به کارگران برساند و ماهیانه لیستی را که شامل این کارگران بود از پیمانکاران دریافت می‌کرد.این عضو شورای شهر با بیان اینکه با این حال پیمانکاران تعداد بیشتری از کارگران واقعی مشغول به کار را به شهرداری معرفی می‌کردند توضیح داد: به همین دلیل شهرداری سامانه‌ای را راه‌اندازی کرد تا هر کسی که مشغول به کار است در آن انگشت بزند و این تعداد را کاهش دهد.
آروین با اشاره به اینکه در حوزه پسماند خشک مزایده برگزار می‌شود، ادامه داد: در این حوزه نیز تخلفاتی اتفاق می‌افتد، یعنی پیمانکار پولی هم به شهرداری می‌دهد و تعهداتی دارد که از کارگر غیرقانونی استفاده نمی‌کند و اگر تخلفی کرد گواهی پیمانکاری‌اش باطل شود، اما وارد شدن به این پروسه زمان‌بر است و تا باطل شدن مزایده  دو سه ماه زمان صرف می‌شود که طی همین مدت زباله‌ها و پسماند خشک صاحب و مالکی ندارد. پیمانکار جدید هم برایش به صرفه است که تخلف کند، در این حالت شهرداری مثل پسماند تر ابزار نظارتی هم ندارد و تنها می‌تواند قرارداد را باطل کند که به نفع آنهاست و از صبح تا شب کار را غیر رسمی جلو می‌برد.وی افزود: من از همه دعوت می‌کنم که راهکاری پیشنهاد دهند که شهرداری این مشکل را برطرف کند. باید به سمت رسمی‌سازی و قبول این مشکلات حرکت کنیم من با راهکار رسمی‌سازی مشاغل غیررسمی موافقم اما  ممکن است تصور شود شهرداری برای درآمدزایی به این سمت رفته است.