آغاز سفر پرماجرای«آبه»

امروز نخست وزیر ژاپن همزمان با نودمین سالگرد روابط تهران و توکیو، پس از 41 سال از سفر یک نخست وزیر این کشور به ایران وارد تهران می شود تا در سفری دو روزه بتواند درخصوص موضوعات متنوعی با مقامات ایران رایزنی کند. با توجه به سفر اخیر ترامپ به ژاپن و گفت و گوی تلفنی اخیر آبه با او و همچنین سفر ظریف به توکیو، گمانه زنی های مختلفی درباره احتمال میانجیگری نخست وزیر ژاپن، میان تهران و واشنگتن مطرح شده است. این گمانه ها درحالی است که از سویی یک مقام در وزارت خارجه ژاپن گفته که «آبه به دنبال میانجیگری نیست» و از سوی دیگر تحریم های آمریکا علیه صنعت پتروشیمی ایران، پالس منفی مهمی به نخست وزیر ژاپن در آستانه سفر به تهران بوده و سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز هشدار داده است که «به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهیم در موارد مشمول تحریم با ایران معامله کند». براساس گزارش فارس، روزگذشته یک مقام وزارت خارجه ژاپن در محل سفارت این کشور در تهران در جمع خبرنگاران تأکید کرد که آبه در این سفر به دنبال میانجیگری بین ایران و آمریکا نیست و صرفا به دنبال تعمیق روابط و دوستی دوجانبه بین ایران و ژاپن است. وی در عین حال تأکید کرد که نخست وزیر ژاپن در جریان نشست گروه ۲۰ با ترامپ دیدار می‌کند و نمی‌توانم درباره تصمیم نخست وزیر پیش‌داوری کنم. درعین حال جماران به نقل از این دیپلمات ژاپنی که نامش منتشر نشده است هدف اصلی سفر آبه را کاهش تنش میان ایران و آمریکا ذکر کرد. روزنامه ژاپن تایمز هم در گزارشی تاکید کرد که شینزوآبه به‌عنوان یک میانجی دیپلماتیک یا حامل پیامی از سوی رئیس جمهور آمریکا، به ایران سفر نخواهد کرد و این سفر به منظور کاهش تنش‌های موجود انجام می‌گیرد. حشمت ا...فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز  گفت: به نظر می‌رسد فلسفه و راهبرد این سفر به مراتب فراتر از ارسال و تبادل پیام باشد؛ از شرایط می‌توان چنین برداشت کرد که نخست وزیر ژاپن با طرحی عملیاتی برای تنش‌زدایی و نه فقط تبادل پیام راهی تهران می‌شود. چرا ژاپن به دنبال کاهش تنش میان ایران و آمریکاست؟ اسماعیل بشری، کارشناس مسائل جنوب شرق آسیا هم در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن ابراز خوش‌بینی از نتایج این سفر یکی از دلایل تلاش های توکیو برای حل مناقشه میان ایران و آمریکا را نیاز ژاپن به انرژی و نفت ایران دانست. او در ادامه تحلیل خود، پررنگ تر شدن مسئله ایران در جامعه جهانی و به حاشیه رفتن آزمایش های نظامی کره شمالی را از دیگر دلایل تلاش آبه برای حل مسئله ایران ذکر کرد و گفت: شینزو آبه سعی دارد با حل و فصل پرونده ایران و کاهش تنش در منطقه،  توجه آمریکا را به منطقه آسیا پاسیفیک بازگرداند. شهره پولاب تحلیل گر سیاسی نیز در یادداشتی درباره این موضوع نوشت: سیاست انرژی ژاپن درخصوص ایران به عنوان تامین کننده نفت خام در جهت نبود وابستگی به انرژی ایالات متحده بوده است و حفظ روابط صمیمانه با ایران در کنار امنیت و ثبات منطقه خلیج فارس از ضروریات اقتصادی ژاپن محسوب می شود. دیپلمات سابق ژاپنی: آبه باید نشان دهد عروسک دستاویز ترامپ نیست «کویچیرو تاناکا» رئیس مؤسسه انرژی اقتصادهای ژاپن و یکی از مقامات پیشین وزارت امور خارجه این کشورهم درباره سفر آبه به المانیتور گفت: اگر او در تلاش برای نجات توافق هسته‌ای یا حتی تسهیل گفت وگو میان تهران و واشنگتن باشد، باید نشان دهد که او تنها یک پیغام رسان یا عروسک دستاویز ترامپ نیست. با این حال برخی تحلیل گران بر این باورند که به رغم تکاپوهای سیاسی و دیپلماتیک، حتی از طرف توکیو برای حل مناقشات میان ایران و آمریکا، به دلیل تناقض های رفتاری و گفتاری میان دولتمردان آمریکا و عهدشکنی های مکرر این کشور، این میانجیگری ها خروجی و دستاورد پررنگی را به دنبال نخواهد داشت.