کشاورزان زیر سنگ آسیاب نرخ تضمینی گندم

«من محمدحسین علی‌میرزایی، یکی از کشاورزان شهرستان سرخس هستم که هر ساله 30هکتار از زمین هایم را به کاشت  گندم دیم اختصاص می‌دهم. از اول خرداد برداشت گندم در سرخس و خرید تضمینی گندم توسط دولت، از دهم خرداد با نرخ 1700 تومان شروع شده. دلال ها گندم را به صورت نقدی با قیمتِ 1750در محل کشت و 2300 تومان درسیلــو، بدون هیچ دردسری از ما خریداری می کنند و ما نه کرایه حمل می دهیم، نه چند ماه برای دریافت پولمان معطل می شویم و نه در قیمت گذاری ها براساس کیفیت سنجی‌های غیرمنصفانه که به «افت مفید» معروف است گیر می‌افتیم. اگر چه این روزها قرار است دولت پول گندم‌کاران سرخس را بعد از 10 روز تسویه کند اما در آینده و با بالارفتن حجم برداشت ها در کشور، قطعا این پرداخت‌ها با تاخیر سه ماهه یا بیشتر انجام می شود و با در نظر داشتن این موضوعات است که کشاورزان رغبتی به فروش گندم به دولت ندارند. یکی از موارد دیگری که باعث می شود کشاورزان، امسال رغبت کمتری به فروش گندم به دولت داشته باشند، این است که قیمت جو که خوراک غالب دام است، به هر کیلو 1800 تومان رسیده است، یعنی صدتومان هم بیشتر از قیمت گندم. روی همین حساب، برخی گندم ها را برای تغذیه دام‌هایشان نگه می دارند و تعداد این کشاورزان قابل توجه است.
 با توجه به نزدیک شدن زمان برداشت گندم در کشور و نوسانات بازار ارز، زمزمه هایی مبنی بر ورود دلالان به حوزه خرید و فروش گندم و احتمال قاچاق این محصول استراتژیک از گوشه و کنار کشور به گوش می رسد. موضوعی که در صورت تحقق یافتن در سال 98، دولت را با مشکلات فراوانی روبه رو خواهد کرد.
علاوه بر نوسانات بازار، موضوعی که برخی کشاورزان در گفت و گو با خراسان‌رضوی بیان کرده‌انــد، رغبت نداشتن به فروش تضمینی گندم به دولت با قیمت هر کیلو 1700 تومان است. مبلغی که به اعتقاد کشاورزان به هیچ عنوان با افزایش قیمت های سرسام آور از جمله حقوق کارگران (90هزارتومان برای هر روز کار)، هزینه کمباین، هزینه کود و نهاده های لازم برای کشت گندم همخوانی ندارد. همه این‌ها دلیلی شد برای بررسی و پیگیری این دغدغه.
اگر وضع به همین منوال پیش برود، به‌زودی دولت مجبور به واردات  گندم با مبلغ بالای 3500 تومان می شود
«محمد شفیع ملک زاده» رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور که تا امروز در زمینه قیمت تضمینی گندم و اشکالات موجود در قیمت گذاری به صورت مستقیم، جلساتی را با مسئولان کشوری برگزار کرده است، در این‌باره به خراسان رضوی می گوید: «دولت یک حرکت دیکتاتوری با خرید تضمینی گندم انجام داده که خودش قیمت را تعیین می کند و کشاورز را مجبور می کند گندم را به دولت بفروشد.


در صورتی که در تعریف خرید تضمینی آمده است کشاورز آزاد است گندمش را به هر قیمتی که قادر است در کشوربفروشد و در صورتی که  نخریدند، در این مرحله دولت باید برای خرید تضمینی ورود کند و برای جلوگیری از ضرر و زیان کشاورزان، محصول را به صورت تضمینی  بخرد. اما در سال های اخیر دولت گندم را از کشاورز تحویل می گرفت و سه ماه بعد به صورت قطره چکانی مبلغ را می داد. چند روز قبل من موضوع فروش گندم به افرادی به جز دولت را در شورای دبیران مطرح کردم و وزیر جهاد کشاورزی گفت برای فروش گندم هیچ منعی وجود ندارد  و نمی توان کشاورزان را به فروش گندم مجبور کرد .
هزینه تولید گندم چندصد درصد بالارفته و دولتمردان انتظار دارند با تنها 20 درصد افزایش قیمت، کشاورز را متقاعد کنند که گندمش را به دولت بفروشد.
 ولی واقعیت این است که  اگر قرار باشد قیمت تمام شده گندم به همین شکل بالا برود، در سال های آینده به شدت با کاهش تولید مواجه می شویم و دولت مجبور به واردات  گندم با مبلغ بالای 3500 تومان می شود. در روزهای اخیر اخباری مبنی بر خرید گندم از کشاورزان توسط دلالان به قیمت 2300 و قاچاق آن به خارج از مرزها به گوش می رسد و دولت اگر گندم را به قیمت منطقی بخرد، کشاورز تا کیلوی آخر گندمش را به دولت می فروشد نه به دلال. ولی موقعی که دولت از کشاورز با قیمتی کم گندم را خریداری می کند، کشاورزان گندم خود را به افرادی که به قیمت مناسب می خرند می فروشند. البته من موضوع قاچاق گندم را تایید نمی کنم و ما هم هر گونه قاچاق را مذموم می دانیم.»
تا امروز نه گزارشی مبنی بر قاچاق گندم داشتیم، نه ابلاغیه‌ای برای افزایش قیمت خرید
در ادامه گزارش، برای شنیدن صحبت های «نجفقلی صالحی» معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با او تماس می گیریم که ابتدا درباره احتمال قاچاق گندم در استان خراسان رضوی، در سال 98 و با توجه به نوسانات ارزی توضیح می‌دهد: «در استان خراسان رضوی تا امروز به ما گزارشی در زمینه قاچاق گندم داده نشده است و با توجه به شروع برداشت گندم و با در نظر گرفتن این احتمالات، جلساتی در استانداری برگزار شده و با نیروی انتظامی برای برخورد با قاچاق احتمالی گندم، هماهنگی های لازم به عمل آمده.» وی به‌رغــم این که تعداد زیادی از کشاورزان اعلام کرده‌اند حاضر به فروش گندم‌هایشان به دولت نیستند، خاطر نشان می کند: «ما در سطح استان خرید تضمینی انجام می دهیم و کشاورزان هم گندم‌هایشان را به ما تحویل می دهند و مشکلی در این قسمت نداریم.»
 در ادامه، از صالحی دلیل قیمت گذاری گندم به مبلغ کیلویی 1700 تومان و اعتراض کشاورزان و دلسردی آن ها به واسطه این قیمت خرید سوال می کنیم که پاسخ می‌دهد: «نحوه قیمت گذاری گندم، بارها بیان شده و در حال حاضر مطرح کردن این بحث جز این که باعث دلسردی مردم شود، نتیجه ای در پی نخواهد داشت .در مورد ادعای مطرح شده از سوی برخی کشاورزان مبنی بر این که به دلیل گران تر بودن قیمت جو، به جای فروش گندم به دولت یا دلالان، محصولاتشان را برای خوراک دام هایشان نگه دارند، باید بگویم قیمت جو، کیلویی 1500 تا 1600 تومان است و به نسبت گندم ارزان تر است و نمی توان قیمت جو به مبلغ 1800 تومان در هر کیلو را پذیرفت.» در پایان، صالحی درباره احتمال احتکار گندم با شرایط موجود هم می گوید: «کارخانجات در حد نیازشان مجاز به خریداری شده اند و در صورت هر گونه احتکار با آن ها برخورد می شود و باوجود اتفاقات اخیر و بی رغبتی کشاورزان به فروش گندم به دولت و احتمال به وجود آمدن کمبودهایی در ذخایر گندم کشور، دولت هنوز هیچ ابلاغیه ای مبنی بر افزایش قیمت نرخ تضمینی گندم نداشته و ابلاغیه‌ای به دست ما نرسیده است.»