اروپا دربرابر آمريكا نايستاد

سیدمحمدحسین ملائک
در گفت‌وگو با «آرمان»:
اروپا دربرابر آمريكا
نايستاد


اینستکس برای عملیاتی شدن واقعی راهی طولانی در پیش دارد
آرمان- مرتضی رفیعی: هایکو ماس وزیر خارجه آلمان بامداد دوشنبه وارد تهران شد و در هنگام ورود به تهران مورد استقبال سفیر آلمان در تهران قرار گرفت. وی ضمن حضور در ساختمان وزارت خارجه با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود دیدار و رایزنی کرد. وزیر خارجه آلمان در نشست خبری مشترک با وزیر امورخارجه کشورمان، گفت: «در منطقه خاورمیانه شرایط حساس و جدی است و افزایش تنش و خارج شدن آن از کنترل به نفع هیچ‌کس نیست. امروز صحبت‌های فشرده‌ای در مورد برجام داشتیم. تلاش می‌کنیم به تعهدات خود در برجام عمل کنیم البته معجزه هم نمی‌توانیم بکنیم. اینستکس راه‌اندازی شده که از طریق آن سعی می‌کنیم تبادلات مالی امکان‌پذیر باشد و شرکت‌های اروپایی بتوانند فعالیت کنند و ایران هم بتواند از منافع برجام استفاده کند.» با ورود وزیر خارجه آلمان به ایران و همچنین حضور نخست وزیر ژاپن طی روزهای آینده در تهران بسیاری از کارشناسان تحرکات دیپلماتیک شکل گرفته با محوریت تهران را گامی موثر از سوی کشورهایی همچون ژاپن و آلمان دو کشوری که سابقه بسیار طولانی تاریخی با ایران داشته‌اند در چارچوب کاهش تنش در منطقه تحلیل می‌کنند. به همین منظور «آرمان» گفت‌وگوی کوتاهی را با سیدمحمد حسین ملائک سفیر اسبق ایران در چین ترتیب داده که در ادامه می‌خوانید:
حضور مقامات کشورهای مختلف در تهران از هایکو ماس گرفته تا شینزو آبه تا چه میزان می‌تواند به کاهش تنش میان تهران-واشنگتن و همچنین فروکش کردن تشنج در منطقه کمک کند؟
کمپین آمریکا علیه ایران وارد مرحله تازه‌ای می‌شود. مرحله اول اعمال تحریم‌های سخت و اعزام ناوهای آمریکایی به منطقه، تهدید و همچنین اعلام تغییر حکومت در ایران بود. پس از آن منطقه با تحولاتی از جمله مساله حوادث فجیره و افزایش ناامنی در محیط پیرامونی و اعلام مواضعی تازه درخصوص برجام و تحولات یمن روبه‌رو شد. مجموع این تحولات باعث شد که آمریکایی‌ها اصطلاحا فتیله افزایش تنش را پایین کشیده و چند قدمی به عقب رفته و مواضع خود را تا حدودی متعادل کنند. به گونه‌ای که ترامپ مطرح کرد که خواستار گفت‌وگو با تهران بوده و تنها مساله اساسی و خط قرمز واشنگتن عدم برخورداری تهران از سلاح هسته‌ای است. در مرحله دوم تعدیل مواضع مقامات کاخ سفید این گونه کلید خورد که وزارت خارجه ژاپن رسما اعلام کرد که نخست وزیر ژاپن با پیام طرف آمریکایی وارد ایران خواهد شد و به دنبال آن است تا شرایط کاهش تنش و گفت‌وگو میان تهران-واشنگتن را تسهیل نماید. این روند ادامه داشت تا آنکه آمریکایی‌ها از روز پنجشنبه هفته گذشته وارد فاز تازه‌ای شدند به گونه‌ای که دونالد ترامپ ضمن تکرار مواضع ضد ایرانی و توهین‌آمیزش، ملت ایران را ملتی تروریست خواند. مایک پمپئو نیز یک بار دیگر مواضع منفی ضد ایرانی ارائه داد. یکی دیگر از اقدامات خصمانه آمریکایی‌ها اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا مبنی بر تحریم پتروشیمی ایران و تنگ‌تر کردن حلقه تحریم‌ها بر ضد مردم ایران بود. لذا در فضای کنونی در این چارچوب و همچنین فضای شکل گرفته میان تهران-واشنگتن، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان وارد تهران شد و با مقامات ایرانی از جمله وزیر امورخارجه کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد. به نظر می‌رسد سفر وزیر خارجه آلمان در چارچوب برجام با مقامات ایرانی مذاکراتی خواهد داشت. احتمالا نیز به نظر می‌رسد به نوعی پالس‌هایی به تهران ارائه دهند. لذا با توجه به شرایط کنونی آمریکایی‌ها منتظر هستند تا واکنش ایران را ببینند. لذا به نظر می‌رسد نخست وزیر ژاپن با پیام‌ها و اهداف جدی‌تری وارد تهران خواهد شد.
با توجه به آنکه وزارت خارجه آلمان پیش از سفر هایکو ماس به منطقه اعلام کرد سفر وزیر خارجه آلمان به تهران همزمان است با سفر رئیس آلمانی اینستکس، آیا مشخصا اروپایی‌ها (لندن، پاریس و برلین) به‌رغم فشار آمریکایی‌ها می‌توانند اینستکس را عملیاتی کنند؟
به نظر می‌رسد اینستکس برای عملیاتی شدن واقعی راه طولانی را در پیش دارد. اروپایی‌ها بیشتر جنبه سرگرم کردن ایران را در دستور کار خود دارند. چون اروپایی‌ها به شکل واقعی نمی‌توانند به حل بحران کمک چندانی داشته باشند. البته اگر اروپایی‌ها نخواهند هزینه سیاسی بدهند بیش از این کاری در برابر یکجانبه‌گرایی آمریکایی‌ها از دست آنها ساخته نیست.
طی روزهای گذشته بنیامین نتانیاهو پیش از سفر نخست وزیر ژاپن به تهران تلفنی با وی گفت‌وگویی داشته است. مشخصا چرا حضور شینزو آبه در تهران برای نخست وزیر رژیم صهیونیستی تا این میزان دارای اهمیت بوده که تلفنی با وی گفت‌وگو کرده است؟
بر اساس اعلام منابع رسمی خبری به خوبی متوجه می‌شویم که نخست وزیر ژاپن پیش از سفر به تهران با اکثر مقامات کشورهای منطقه از جمله عربستان، عراق، امارات، کویت، بحرین و رژیم صهیونیستی رایزنی و گفت‌وگوهایی را داشته است. نظرات صهیونیست‌ها نسبت به تهران کاملا کلاسیک و روشن است. مواضع، ادعاهای دروغین و ایران هراسی نتانیاهو بر هیچ کس در دنیا پوشیده نیست. لذا تبادل تلفنی میان تل آویو-توکیو خیلی مساله مهم، نقطه عطف و قابل توجهی نیست.
ضرب‌الاجل دو ماهه ایران آیا می‌تواند اروپایی‌ها را وادار کند که به تعهدات برجامی‌شان در قبال ایران عمل کنند؟
به نظر می‌رسد تهدیدات متقارن علیه طرف‌های اروپایی و آمریکایی چندان کارساز نبوده است. بنابراین خیلی نمی‌شود مطمئن بود که راهکار در نظر گرفته شده در برابر طرف اروپایی در مجموع کارساز باشد.
با توجه به آنکه طی روزهای گذشته سخنگوی وزارت خارجه روسیه اعلام داشت مذاکره میان ایران و آمریکا نیازمند اراده سیاسی واشنگتن است و هر دو طرف (تهران-واشنگتن) قادر هستند گفت‌وگوی مستقیم داشته باشند و نیازی به میانجی ندارند، آیا از دیدگاه شما اینگونه است؟
برخی از تحلیلگران بر این نظر هستند که روس‌ها تا حدودی به نقشی که قرار است ژاپنی‌ها در میانجیگری احتمالی میان تهران-واشنگتن انجام دهند حسادت کرده‌اند. اما به نظر می‌رسد این موضع رسمی روس‌ها موضعی واقعی بوده و هیچ‌گونه حسادتی نیز به ایفای نقش ژاپن به عنوان یک میانجی میان ایران و آمریکا ندارند. روس‌ها نظر واقعی خودشان را از تریبون رسمی اعلام کرده‌اند.
 
 
تذکر به وزیر کشور برای بی‌حرمتی به زنان
نماینده تهران در مجلس با انتقاد از اظهارات اخیر وزیر نیرو درباره خوراک و پوشاک مردم گفت: با این اظهارات، داغ مردم را تازه نکنید نیمی از این مردم همان یک وعده غذا را هم صرف نمی‌کنند. پروانه سلحشوری در تذکری به وزیر بهداشت اظهارکرد: متأسفانه خبر فوت یکی از رزیدنت‌های ارتوپدی در حین کشیک‌های طاقت فرسا مردم و جامعه پزشکی را داغدار کرد. ضمن پوزش از اینکه قدر سرمایه‌های علمی خود را نمی‌دانیم از وزیر بهداشت تقاضا دارم به طور جدی به این موضوع رسیدگی کند. وی در تذکری به وزیر نیرو تصریح کرد: در خصوص اظهارات شما که چینی‌ها با یک وعده سیر می‌شوند و ما زیادی می‌خوریم و می‌پوشیم باید بگویم آقای وزیر به موضوعات و مشکلات حوزه خود رسیدگی کنید و داغ مردم را در این مشکلات معیشتی که نیمی از آنها حتی همان یک وعده را هم صرف نمی‌کنند تازه نکنید. نماینده تهران در مجلس در تذکری به وزیر کشور نیز عنوان کرد: بانوانی که برای تماشای بازی ایران و سوریه به ورزشگاه مراجعه کردند با ضرب و شتم و بی‌حرمتی روبه‌رو شدند. تا کی فریاد بزنیم که به بی‌حرمتی به بانوان پایان دهید؟