روزنامه ابتکار
1398/03/20
«ابتکار» دلایل و پیامدهای سفر نخست وزیر ژاپن به ایران را بررسی می‌کند ماموریت دشوار شینزو آبه در تهران
محمدرضا ستاریشینزو آبه نخست وزیر ژاپن که قرار است چهارشنبه هفته جاری به تهران سفر کند، روز گذشته اعلام کرد که ثبات منطقه خاورمیانه از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و به همین دلیل تمامی تلاش خود را برای کاستن از تنش‌های جاری به کار خواهد بست.
سفر شینزو آبه به تهران به عنوان نخستین رئیس دولت ژاپن که پس از انقلاب به ایران سفر می‌کند، در حالی روز چهارشنبه صورت می‌گیرد که تحرکات نظامی آمریکا و نیز تشدید فشارهای کاخ سفید بر علیه ایران، موجب افزایش نگرانی‌های بین‌المللی از بروز یک تقابل نظامی میان دو کشور شده است. در همین راستا، طی هفته‌های گذشته چند کشور منطقه‌ای و حتی اروپایی آمادگی خود را برای میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن اعلام کرده و حتی وزیر خارجه عمان و نیز وزیر خارجه آلمان هم به تهران سفر کرده‌اند.
در حدود یک ماه قبل نیز ژاپنی‌ها با ابراز نگرانی از افزایش تنش‌ها در منطقه اعلام کردند که حاضرند برای برون‌رفت از شرایط کنونی اقدامات لازم را انجام دهند. در همین رابطه بود که محمد‌جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در سفرهای منطقه‌ای خود به ترکمنستان، هند و چین، به ژاپن سفر کرد و در دیدار با نخست وزیر و وزیر خارجه این کشور راهبردهای ایران در قبال توافق هسته‌ای و نیز مقابله با اقدامات آمریکا را تشریح کرد.
تلاش آبه برای بازکردن درهای بسته
از سوی دیگر دونالد ترامپ نیز در سفر خود به توکیو از تلاش‌های شینزو آبه برای سفر به ایران استقبال کرده است. به همین دلیل اغلب ناظران معتقدند این سفر علاوه بر برخورداری از ابتکار دیپلماتیک ویژه، از نظر گفت‌و‌گوی مستقیم با مقامات ارشد ایران می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد.
هر‌چند ژاپن با هر دو کشور ایران و ایالات متحده دارای روابط نزدیک است، اما در‌خصوص سفر نخست وزیر این کشور به تهران تحلیل‌های مختلفی میان کارشناسان وجود دارد. نخست اینکه همزمان با تشدید فشارهای ایالات متحده آمریکا بر علیه ایران و نیز تحرکات نظامی این کشور در منطقه، دولت ترامپ قصد دارد به واسطه ژاپن، ایران را ترغیب به نشستن پای میز مذاکره کنند. در همین راستا، شینزو آبه ماموریتی دشوار را برعهده خواهد داشت چرا که موضع ایران در‌خصوص مذاکره با آمریکا بارها و بارها توسط مقامات ارشد کشورمان مشخص شده و از سوی دیگر و بنا به گفته برخی از مقامات سابق و فعلی آمریکایی، رویکرد ترامپ در مقابل تهران باعث بسته شدن هرگونه باب گفتوگو میان دو کشور شده است.
از منظر ایران بازگشت به توافق هسته‌ای، احترام متقابل و نیز برداشتن بار تحریم‌ها که بر خلاف موازین بین‌المللی و به صورت یکجانبه اعمال شده است، از مبانی مهم باز شدن کانالی برای گفتوگو میان تهران و واشنگتن است؛ امری که با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و نیز رویکرد این کشور در تشدید جنگ روانی و اقتصادی علیه ایران به پیچیدگی معادلات جاری میان دو کشور دامن زده است. به همین دلیل و با توجه به ضعف اروپایی‌ها در قبال یکجانبه‌گرایی آمریکا و نیز اقدامات غیر‌قابل قبول آنها برای حفظ برجام، اکنون مقامات کاخ سفید قصد دارند با استفاده از کارت ژاپن که هم با ایران و هم با ایالات متحده روابطی نزدیک دارد، علاوه بر پیام مشخص به طرف‌های اروپایی، راهکاری برای عبور از چالش‌های کنونی بیابند. در این راستا است که خبرگزاری لوبلاگ در گزارشی با اشاره به سفر هایکو ماس وزیر خارجه آلمان به تهران آورده است: اروپایی‌ها وظیفه مهمی در قبال حفظ برجام بر عهده دارند و به نظر می‌رسد پس از اعلام رسمی سفر نخست وزیر ژاپن به تهران به نوعی خجالت‌زده هستند و قصد دارند اقدامات عملی بیشتری را در دستور کار خود قرار دهند.
تلاش توکیو برای گرفتن امتیاز از آمریکا
از سوی دیگر توکیو به خوبی واقف است که هرگونه افزایش تنش به صورت معناداری می‌تواند برای این کشور مخاطرات جدی اقتصادی و امنیتی داشته باشد. ژاپن یکی از خریداران عمده نفت ایران است که هر‌چند عدم تمدید معافیت خریداران نفت ایران از سوی آمریکا موجب شده که برای مراودات اقتصادی با ایران دست به عصاتر حرکت کند، اما با توجه به اینکه توکیو نمی‌خواهد تمامی نیازهای انرژی خود را از اعراب منطقه تامین کند، احتمال می‌رود که طی مذاکرات آبه و ترامپ در توکیو در‌خصوص ادامه خرید نفت و مراودات اقتصادی با ایران به توافقی میان دو کشور حاصل شده باشد.
از سوی مقابل برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند که سفر نخست وزیر ژاپن به ایران و ابراز تمایل دونالد ترامپ مبنی بر انجام این سفر، در واقع نوعی مدل‌سازی از گفتوگوهای صلح میان آمریکا و کره‌شمالی است. آمریکایی‌ها یک سال قبل نیز به واسطه کره‌جنوبی بر سر میز مذاکره با پیونگ‌یانگ نشستند و در این میان میانجی قرار دادن ژاپن نیز می‌تواند نشان دهنده رویکرد دولت کنونی آمریکا از اهرم بین‌المللی کشورهایی نظیر ژاپن و کره‌جنوبی در شرق آسیا باشد. در همین راستا، ابراز تمایل آمریکا برای گفتوگو با ایران و همزمانی آن با اعمال تحریم‌های بیشتر نشان می‌دهد که رویکرد ایالات متحده بیشتر تحت‌تاثیر قرار دادن افکار عمومی و نیز شروع فرآیندی از گفتوگوهای احتمالی است که در آن تنها مذاکره برای مذاکره صورت گرفته و قرار نیست با شروطی که در حین گفت‌وگوها مطرح میشود، لزوماً توافقی از دل آن بیرون بیاید. در نتیجه این ناظران معتقدند که هر‌چند سفر نخست وزیر ژاپن به ایران پس از 41 سال سفری نمادین و مهم محسوب میشود، اما فعلاً با توجه به شرایط کنونی نمی‌توان نسبت به خروجی عملی آن چندان خوشبین بود.
سایر اخبار این روزنامه
پیام ظریف یک روز قبل از سفر وزیر خارجه آلمان به تهران
وظیفه اروپا عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران است
علیرضا صدقی
فهمِ فعل دینی
«ابتکار» از تشدید مجازات اسیدپاشی در حمایت از قربانیان گزارش می‌دهد
اعدام در انتظار اسیدپاش‌ها!
فعالان سیاسی در گفتوگو با «ابتکار»: پارلمان اصلاحات همچنان در حال بررسی است
جبهه جدید اصلاح‌طلبان در انتخابات؟!
چرا باید در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر آرشیو تهیه کرد؟
فرهنگی برای آینده
چه چالش‌هایی مانع از احیای حیات شبانه پایتخت میشود؟
چراغ‌های خاموش زندگی شبانه شهرها
پایان خوش در توکیو با چاشنی جوانگرایی
سامورایی‌های ژاپن هم تسلیم والیبال ایران شدند
«ابتکار» دلایل و پیامدهای سفر نخست وزیر ژاپن به ایران را بررسی می‌کند
ماموریت دشوار شینزو آبه در تهران
به مناسبت عید سعید فطر انجام شد
موافقت رهبر انقلاب با عفو و تخفیف مجازات تعدادی از محکومان
سخنگوی قوه قضائیه:
برای پرونده نجفی فعلا وقت رسیدگی تعیین نشده است
جهان صلح و فارغ از خشونت
اعضای هیئترئیسه کمیسیون‌های قضایی، اقتصادی و شوراهای مجلس مشخص شدند
ابقای روسای کمیسیون‌ها
هایکو ماس نماینده اروپای بیتاثیر
