روزنامه آرمان امروز
1398/03/11
موانع تفکر صحیح
تفکر در امر خدا (4)موانع تفکر صحیح
روز گذشته گفتیم که تفکر برای «نفی جهالت» است و لذا اگر کسی به جهالت خویش راضی است و یا خود را اساسا جاهل نمی‌داند، به سوی تفکر راه نمی‌یابد. پس شرط اولیه «تفکر» آن است که ما خود را جاهل بدانیم و از جهالت خویش در رنج باشیم و سعادت را در «علم» بدانیم چنانکه امام صادق(ع) می‌فرماید: «کسی که بهره‌ای از علم ندارد، نباید سعادتمند دانسته شود.»1 امروز به موانع یک تفکر صحیح اشاره می‌کنیم، به این معنی که اگر کسی عزم «تفکر» داشته باشد، باید چه شرائطی را رعایت کند تا به یک تفکر صحیح دست‌یابد. از زمره مهم‌ترین شرائط یک تفکر صحیح، دوری از هوای نفس است؛ چراکه «نفس آدمی» حتی به صورت ناخودآگاه، امور را آنگونه که به نفعش باشد تنظیم می‌کند، به همین جهت رعایت تقوی، شرط اصلی در رسیدن به «نتیجه صحیح» است، توجه کنیم که موضوعی که ما در آن تفکر می‌کنیم، گاه هیچ ارتباطی با ما ندارد، در این صورت نفس در آن، بی‌طرف است ولی اگر به هر دلیل نفس آدمی منافع خود را در نوعی خاص از نتیجه‌گیری بداند، حتما در مسیر فکر آدمی دخالت کرده و آن را از نیل به نتیجه سالم بازمی‌دارد. بی‌طرف‌ماندن نفس، در تلاش برای رسیدن به نتیجه صحیح، «عدالت در خردورزی» است که از اقسام «عدالت» است. قرآن دقیقا به همین مسئله اشاره کرده و می‌نویسد: «فَإِنْ لَمْ يَسْتَجِيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا يَتَّبِعُونَ أَهْوَاءَهُمْ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَيْرِ هُدًى مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ.»2 ترجمه: (پس اگر تو را اجابت نكردند بدان كه فقط هوس‌هاى خود را پيروى مى‌كنند و كيست گمراهتر از آنكه بىراهنمايى خدا از هوسش پيروى كند بىترديد خدا مردم ستمگر را راهنمايى نمىكند.) یا می‌فرماید: «إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنْفُسُ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدَى»3 ترجمه: ([آنان] جز گمان و آنچه را كه دلخواهشان است پيروى نمى‌كنند با آنكه قطعا از جانب پروردگارشان هدايت برايشان آمده است.) پس رعایت «تقوی» تنها در حوزه رفتار نیست، بلکه چنین تقوایی، در حوزه فکر و اندیشه هم بسیار مهم است، چنانکه عدالت تنها به کردار آدمی محدود نمی‌شود بلکه در افکار ما هم راه دارد؛ انسان نمی‌تواند «بدون نفی پیش‌فرض‌هایی که منافع او را تامین می‌کند یا ضررهایی را از او بازمی‌دارد»، به دنبال حقیقت باشد.
ادامه صفحه 11
سایر اخبار این روزنامه
معامله قرن در انزوا
موانع تفکر صحیح
یاد د اشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی
کارکردهای همه‌پرسی
گام‌به‌گام به سوی کاهش تنش
عبور از هاشمی را تکرار نکنید!
نخست‌وزیر ژاپن ۲۲ خرداد به تهران می‌آید
ترامپ عقب‌نشینی نکرد، سر و ته کرد
پرده‌ها كنار مي روند...
متاسفم؛ صداوسيما در قضيه ميترا استاد، «جشن سياسي» گرفته بود
افزايش حاشيه‌هاي نجفي قابل پيش بيني بود
کم‌بودن «اختیارات رئیس‌جمهور» حرف درستی است
از نیامدن مهناز افشار تلقی فرار نداریم
کارت سوخت اجباری میشود
عربستان بازنده بودن را تكرار مي‌كند
شادي در محاصره خشونت
