نمایندگان مجلس در گفت‌و با «ابتکار» از دلایل تغییر ادبیات کاخ سفید در قبال جمهوری اسلامی می‌گویند

جنگ روانی راهبرد اتاق فکر آمریکا
معصومه معظمی
دونالد ترامپ، رئیس‌ ایالات متحده آمریکا سیاستی دوگانه را در قبال جمهوری اسلامی در پیش گرفته است. روزی ایران را به پایان خود تهدید می‌کند و خواستار تغییر نظام در ایران می‌شود و روز دیگر صحبت از مذاکره بدون پیش‌شرط با تهران را مطرح می‌کند. البته ناگفته نماند که این اظهارات ساعاتی بعد از سوی وزیرخارجه او که پیش‌تر نیز شروطی ‌دوازده‌گانه برای ایران تعیین کرده بود، با واکنش مواجه می‌شود و باز شروطی را برای ایران تعریف می‌کند؛ یعنی در واقع مثل همه سال‌های گذشته همچنان آمریکا در قبال جمهوری اسلامی سیاست چماق و هویج را در پیش گرفته است و روزی با تهدید و روز دیگر با زبان نرم سعی در متقاعد کردن ایران دارد.
تناقض‌گویی‌های ترامپ، رئیس‌ ایالات متحده آمریکا در قبال ایران از سوی برخی کارشناسان جدای از سیاست چماق و هویج، به عملیات و جنگ روانی تعبیر می‌شود و معتقدند قصد دارد با پراکنده‌گویی افکار عمومی را تحت‌تاثیر قرار داده و جنگ‌روانی به راه بیندازد تا ایران نتواند دست او را بخواند و سردرگم شود. پس آنچه در این مسیر از اهمیت بالایی برخوردار است ارزیابی واقعی و دقیق جمهوری اسلامی ایران از سیاست‌های واشنگتن در شرایط کور فعلی است.


سیاستمداران آنچه را می‌خواهند انجام دهند با صدای بلند تکرار نمی‌کنند
درست زمانی که ناو هواپیمابر لینکلن به سمت خلیج فارس در حرکت بود و مقامات آمریکایی ایران را به جنگ نظامی تهدید می‌کردند و هم‌پیمانان آمریکایی در منطقه برای جنگ‌افروزی با ایران چنگ و دندان نشان می‌دادند، رهبری انقلاب گفتند که جنگی رخ نمی‌دهد. در همین حین هنری کیسینجر، وزیر امورخارجه اسبق آمریکا نیز با نگاهی واقع‌بینانه در‌این‌باره مطرح کرد که «سیاستمداران آنچه را که می‌خواهند انجام دهند با صدای بلند تکرار نمی‌کنند.» اما واقعیت این است که باید دید این موضوع در قبال ترامپ که معادلاتش غیرقابل پیش‌بینی است و حرفش با عملش همخوانی ندارد و متناقض است، چقدر صدق می‌کند.
تغییر رویکرد سوال‌برانگیز ترامپ در قبال ایران
گفتنی است ترامپ سعی دارد با ایجاد فشار روانی و اقتصادی طرف مقابل را با سیاست ارعاب و تهدید به انجام آنچه می‌خواهد وادار کند، ولی باید بررسی کرد تا چه میزان می‌تواند به انجام این استراتژی در قبال جمهوری اسلامی ایران امیدوار باشد و آیا این تز در قبال ایران هم جوابگو خواهد بود؟ عقب‌نشینی دونالد ترامپ در سفر اخیرش به توکیو و تناقض در رفتار و گفتارش در قبال ایرانی که پیش از این آن را به تغییر نظام و حتی حذف و نابودی تهدید کرده بود با عبارت اینکه «دنبال تغییر رژیم در ایران نیستم و فقط می‎خواهم ایران سلاح اتمی نداشته باشد»، شبهه‌ناک است و واکنش‌های زیادی را به همراه داشته است. هر‌چند که اکثر تحلیلگران از جمله ابوالفضل حسن بیگی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و نماینده اصولگرای مجلس دراین‌‌باره به «ابتکار» گفت که این همان سیاست چماق و هویج است که از گذشتگان دور سردمداران ایالات متحده در قبال ایران به کار برده‌اند و بعد از راهپیمایی روز قدس و دیدن واقعیت و همراهی مردم با مسئولان، باید بداند که جمهوری اسلامی کره شمالی و ونزوئلا و یمن نیست و باید از مواضع خود عقب‌نشینی کند.
تناقض‌گویی آمریکا و تلاش برای سردرگمی ایران
ولی قاسم‌ میرزایی‌نیکو، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور و نماینده اصلاح‌طلب مردم دماوند در گفت‌وگو با «ابتکار» در‌این‌باره تاکید کرد که این تناقض‌گویی‌ها عملیات روانی است که ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی راه انداخته است تا افکار عمومی را با خود همراه کرده و ما را سردر‌گم کند. کمال دهقانی فیروزآبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم در واکنش به سخنان اخیر ترامپ گفت: «ترامپ برای اینکه منافع کشورش را تامین کند به دنبال سیاست چماق و هویج در قبال ایران است و در عمل با جمهوری اسلامی دشمنی دارد و این دشمنی را بارها در مقاطع مختلف به اثبات رسانده است. از طرفی می‌گوید دنبال تغییر نظام در ایران نیستیم و از طرفی ما را آشکارا تهدید به جنگ نظامی می‌کند.»
البته تحلیلگران آمریکایی هم نسبت به این تغییر ادبیات و رویکرد ترامپ متعجب‌اند. ودیوید ایگناتیوس، روزنامه‌نگار و تحلیلگر ارشد آمریکایی طی یادداشتی در روزنامه واشنگتن‌پست، سیاست خارجی «دونالد ترامپ» را با «دلقک» مقایسه کرده و آن رفتار را احمقانه خوانده است.
استراتژی 2 مرحله‌ای ترامپ در مقابل ایران
البته ابوالفضل حسن‌بیگی، نماینده اصولگرای عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره دلیل تغییر لحن و ادبیات ترامپ در قبال ایران به «ابتکار» گفت: ‌«2 قرن است که آمریکایی‌ها با سیاست چماق و هویج سعی داشته‌اند اهداف‌شان را با زور و فشار به نتیجه برسانند ولی وقتی می‌بینند کشوری مقابل آنها سر تعظیم فرو نمی‌آورد ادبیات‌شان را تغییر می‌دهند.» نماینده مردم دامغان در مجلس افزود: «این تغییر ادبیات 2 مرحله دارد؛ اول سعی دارند مطالب و مباحثی را بگویند که در بحث افکار عمومی و عرصه بین‌المللی طرف مقابل را در سه کنج قرار دهند و اگر با مشکلاتی مواجه شد آنجا بگویند طرف مقابل مقصر است و ما این آمادگی را داشتیم که وارد مذاکره و تفاهم شویم.» او تصریح کرد: «نکته دوم هم این است که وقتی متوجه می‌شوند طرف مقابل در افکار عمومی شرایط مناسبی دارد و در مقابل زیاده‌خواهی آنها کوتاه نمی‌آید، برای رسیدن به اهداف‌شان سعی می‌کنند با آن کشور با زبان نرم صحبت کنند و تغییر ادبیات بدهند. آنها در این مرحله پیشنهاداتی می‌دهند که جنبه مردمی داشته باشد و مردم آن کشور مثل ایران بگویند حالا که آمریکایی‌ها آمادگی مذاکره دارند، از دولت‌مردان‌شان بخواهند که آنها هم وارد مذاکره شوند.»
حسن بیگی دلیل دیگر این تغییر لحن و ادبیات ترامپ در مقابل ایران را شرایط نامساعد دولت ترامپ در داخل کشور و جایگاهش در عرصه بین‌الملل و خاورمیانه دانست و گفت: «‌در حال حاضر شرایط به نحوی است که آمریکا با اکثر کشورها مثل روسیه، چین، اروپا، کانادا و کشورهای همسایه مشکل دارد و جزو بزرگ‌ترین کشورهای بدهکار دنیا است و 21 تریلیون دلار بدهکاری دارد و این بدهی زمانی شروع شد که 7 تریلیون دلار (7 هزار میلیارد دلار) در جنگ افغانستان و عراق هزینه کرد. بنابراین در جایگاه ضعیفی از نظر اقتصادی است و توان ادامه این شرایط و ورود به جنگ و چالش با ایران را ندارد.»
گفتار و کردار سیاسیون به تنهایی معیار نیست
ولی میرزایی نیکو، بر خلاف او معتقد است: «در ادبیات سیاسیون صرفا گفتار و مصاحبه‌ها به تنهایی معیار عمل نیست، بلکه بخشی هم عملیات و اقدامات اصولی و چارچوبی است که به وجود می‌آورند. مثلا فلان سیاستمدار در حال مذاکره و گفت‌وگو است و وعده‌هایی می‌دهد که فلان کارها را انجام می‌دهیم، ولی 5 صبح به عراق حمله می‌کند. یعنی گفتار و رفتارش هیچ‌گونه تطبیقی با یکدیگر ندارد.» عضو فراکسیون امید مجلس با اشاره به برنامه‌ریزی‌های متنوع در اتاق‌های فکر آمریکا به «ابتکار» گفت: «‌اتاق‌های فکر آمریکا برنامه‌ریزی کرده و در حال تدوین سناریوهای مختلف است و مرحله به مرحله فشارها را به ما بیشتر و سخت‌تر می‌کند. شکی نیست که فشارها را چه با کاهش فروش نفت و چه تشدید تحریم‌ها بیشتر کرده‌اند و ممکن است چون در حال حاضر امکان انجام عملیات یا قدرت مانور را ندارد یا تحرکات منطقه‌ای باعث شده است دست به عملیات خاصی نزده‌اند.»
او تاکید کرد: «البته ما هم ساکت نیستیم و آماده‌باش‌ها و برنامه‌ریزی و تحرکاتی داشتیم و خط و نشان‌هایی که دکتر ظریف کشید و صحبت‌هایی که رئیس جمهوری داشت هم البته می‌تواند در این تغییر ادبیات ترامپ موثر باشد. بنابراین چند فاکتور مهم دست به دست هم داده و باعث تعدیل موضع‌گیری ترامپ در قبال جمهوری اسلامی شده است. ولی بعید است این شرایط ثبات زیادی داشته باشد، خصوصا درباره ترامپ که از نظر شخصیتی ثبات ندارد و تصمیم‌گیری‌هایش به سرعت تغییر می‌کند و بعید نیست این موضعش نیز به‌زودی عوض شود.»
دلخوش به تغییر ادبیات ترامپ نباشیم
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در ادامه اظهاراتش به «ابتکار» گفت:‌ «امیدوارم ما هم دارای چارچوبی باشیم و اتاق فکرمان به نحوی عمل کند که در بزنگاه‌های مهم بهترین عکس‌العمل‌ها را نشان دهیم و مرحله به مرحله اقدمات لازم را به درستی انجام دهیم.» این نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم عملکرد ترامپ را عملیات روانی دانست و تاکید کرد: «کار کسانی که عملیات روانی انجام می‌دهد همین است و جنگ روانی یعنی اینکه اطلاعات غلط بدهد و یک گام به عقب برود و یک گام به جلو بیاید و یکی به نعل و یکی به میخ بزنند. بنابراین معتقدم این صحبت‌ها و تغییر ادبیات ترامپ عملیات جنگ روانی است و ما هم باید مثل او که همیشه از طریق توئیتر و ایستاگرام در فضای مجازی فعال است و مدیریت بحران می‌کند، ما هم بتوانیم از فضای مجازی به درستی استفاده کنیم تا ابتکار عمل را به دست بگیریم و البته دلخوش به این تغییر لحن و ملایم شدن ادبیاتش نشویم چون روحیات او مدام در حال تغییر است.»