روزنامه ابتکار
1398/03/09
نگرانی از خشکیده شدن دوباره بخش ایرانی تالاب هورالعظیم، دایک‌های مرزی را می‌بندد؟
جدایی هورهاگروه ایرانشهر: ماهواره‌ها و هواپیماهای تصویر‌برداری این روزها پس از سیل ویرانگر بهاری در ایران تصاویر متفاوتی را از هوالهویزه منتشر می‌کنند که در طول 44 سال اخیر بی‌سابقه بوده است. طبق آماری که سرپرست معاونت محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ارائه کرده، تا کنون ۹۸ درصد بخش ایرانی هورالعظیم و بیش از ۱۰۰ درصد بخش عراقی این تالاب به واسطه سیلاب‌های بهاری آبگیری شده است. تالابی که سازمان ملل در سال ۲۰۰۰، خشک شدن آن را به عنوان یکی از ۲ فاجعه زیست محیطی قرن نام نهاده است. گرچه حالا تصاویر متفاوتی از این تالاب منتشر میشود اما اکنون که سیلاب فروکش کرده، مسئولان محیط زیست ایران از کاهش عمق بخش ایرانی هورالعظیم به دلیل تخلیه آب به بخش عراقی تلاب از شکاف‌های ایجاد شده در دایک مرزی در زمان سیل و خشکی دوباره بخش ایرانی تالاب در تابستان بیم دارند. به همین خاطر بحث‌ها بر سر بسته شدن دوباره دایک‌های مرزی در این تالاب و جدایی اکوسیستم این تالاب به گوش می‌رسد. این در حالی است که برچیدن جاده‌ها و دایک مرزی در هورالعظیم از مطالبات همیشگی فعالان محیط زیست ایران بوده است.
تصاویر ماهواره‌ای پس از سیلاب خبر از رخدادی خوشایند برای محیط زیست ایران و عراق دارد. خبر این است: «در پی طغیان رودخانه‌های کرخه و دجله، تالاب‌های بین‌النهرین در ایران و عراق با وسعت ۱.۷ میلیون هکتار تقریباً به طور کامل آبگیری شده‌اند.» این تالاب‌ها که شامل هورالهویزه (بخش ایرانی و عراقی هورالعظیم)، هور مرکزی و هورالحمار است، از سال ۱۹۷۵ تا کنون در چنین وضعیتی نبوده است. از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۰ که صدام حسین با اجرای چند پروژه مهندسی 90 درصد تالاب‌های بین‌النهرین را خشکاند، همزمان پدیده گرد و غبار در خوزستان نیز آغاز شد. طبق گفته احمدرضا لاهیجان‌زاده، سرپرست معاونت محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، نتایج هواشناسی سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۰ در خوزستان نشان می‌دهد که با خشک شدن تالاب‌ها، رطوبت هوا در خوزستان ۵۰ درصد کاهش یافته و دمای هوا نیز ۳ درجه سانتیگراد افزایش یافته است که تبعات آن خشک شدن خاک و ایجاد کانون‌های ریزگرد بوده است؛ تالاب‌هایی که رطوبت ناشی از آنها چون سدی در مقابل بادهای موسمی و گرد و غبار از عراق، عربستان، اردن و سوریه برای خوزستان بوده است.
حالا اما که با بارندگی‌های بهاری و جاری شدن سیل و طغیان رودخانه‌های کرخه و دجله و هدایت سیلاب‌ها به سمت تالاب‌های بین‌النهرین، به آنها جان تازه‌‌ای داده‌اند، مسئولان محیط زیست ایران از خشکی دوباره این تالاب در تابستان 98 که تبخیر آب افزایش می‌یابد بیم دارند. نگرانی‌ای که از باز ماندن دایک‌های مرزی بین بخش ایرانی و عراقی تالاب هورالعظیم شدت یافته است. احمدرضا لاهیجان‌زاده، سرپرست معاونت محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست خواستار مسدود کردن شکاف‌های ایجاد شده در دایک مرزی تالاب هورالعظیم شد تا از خروج آب به سمت بخش عراقی هور جلوگیری شود. او گفته است: «دایک مرزی در زمان طغیان رودخانه کرخه در هشت نقطه شکافته شد تا شهرهای رفیع و سوسنگرد زیر آب نرود، اما اکنون با فروکش کردن سیلاب و کاهش عمق بخش ایرانی هورالعظیم، همچنان آب تالاب از این شکاف‌ها به سمت عراق تخلیه میشود که در صورت ادامه این شرایط در تابستان با مشکل مواجه می‌شویم.» وی افزوده: «در‌صورت وجود زیرگذرهای کافی در جاده مابین مخزن شماره یک و ۲ هورالعظیم، امکان آبگیری کامل تالاب وجود داشت، اما به دلیل نبود این زیرگذرها، به ناچار برای جلوگیری از آبگرفتگی شهرهای رفیع و سوسنگرد، دایک مرزی هورالعظیم در مخزن شماره یک شکسته شد تا آب به سمت بخش عراقی تالاب برود.»
لاهیجان‌زاده در ادامه با ارائه گزارشی از بررسی تغییرات و وضعیت آبگیری تالاب‌های استان بعد از سیلاب اخیر بیان کرده است که «تا کنون ۹۸ درصد بخش ایرانی هورالعظیم و بیش از ۱۰۰ درصد بخش عراقی این تالاب آبگیری شده است.» به گفته او، میزان ورودی آب به هورالعظیم به اندازه‌ای است که با وجود خروج آب از محل شکستگی دایک در مخزن شماره یک به سمت عراق، آب از مخازن ۴ و ۵ دوباره از بخش عراقی به ایرانی وارد میشود که در حال حاضر آب به تالاب ناصری و به سمت نهر خین در خرمشهر هدایت شده است. لاهیجان‌زاده ایجاد پل در جاده‌های مابین مخازن تالاب هورالعظیم را با هدف تبادل آبی بین مخازن، ضروری و جزو تعهدات شرکت مهندسی و توسعه نفت دانسته که تا کنون به طور کامل اجرا نشده است. او معتقد است که با توجه به ورودی آب از سیلاب بر بحره به تالاب شادگان، ۱۰۰ درصد این تالاب اکنون آبگیری شده است.
این مقام مسئول اظهار کرده: «با بازگشایی زیرگذرهای جاده آبادان به ماهشهر و جریان آب از تالاب به سمت دریا نیز آلودگی و نمک شستشو شده است.» وی همچنین با اشاره به طغیان رودخانه دز و آبگیری تالاب بامدژ گفت: «در تاریخچه بامدژ وسعت آن هشت هزار هکتار عنوان شده بود اما تا کنون در این سطح آبگیری نشده بود و در سال‌های اخیر مساحت قسمت آبدار آن بیشتر از ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار نشده بود، اما در سیلاب اخیر وسعت این تالاب به هشت هزار هکتار رسید.» لاهیجان‌زاده درباره دلایل مخالفت خود با باز بودن دایک‌های مرزی بیان کرده است که آب بامدژ توسط نهر خارور تخلیه میشود بنابراین برای پایداری شرایط بامدژ باید نهر خارور توسط سازمان آب و برق مدیریت و ساماندهی شود. وی از آبگیری ۱۰۰ درصد تالاب شیمبار در اندیکا نیز خبر داده و افزود: «تالاب‌های میانگران و بندون در ایذه به صورت کامل آبگیری شده‌اند.»
به گفته وی تالاب بندون در ۲۰ سال اخیر خشک شده بود، به طوری که به عنوان حریم شهری به وزارت مسکن و شهرسازی تحویل داده شده بود که چند ماه پیش با مصوبه شورای حفاظت از بیت‌المال به زیرمجموعه محیط زیست تحویل و واگذاری آن ممنوع شد. لاهیجان‌زاده خواستار اختصاص حق‌آبه دائم به تالاب میانگران از محل طرح انتقال آب از سد کارون ۳ به ایذه شد تا این تالاب در تمام فصول آب داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
جنجال‌های سریال‌های شبکه نمایش خانگی چه تاثیری بر استقبال مخاطبان دارد؟
حاشیه‌هایی با طعم تغییر ذائقه
ژوبین صفاری
خردهجنایتهای ما انسانهای شریف
فعالان سیاسی در گفت‌وگو با «ابتکار» از دلایل اجرایی نشدن شعارهای وحدت‌ملی گفتند
«ابتکار» تاثیر اخذ مالیات عایدی بر سرمایه بر بازارهای اقتصادی را بررسی می‌کند
مالیات، مسّکن التهابات!
نگرانی از خشکیده شدن دوباره بخش ایرانی تالاب هورالعظیم، دایک‌های مرزی را می‌بندد؟
سروقامتان والیبال ایران در نخستین گام لیگ ملت‌های ۲۰۱۹ به مصاف ایتالیا می‌روند
آغاز هیجان والیبال
از بیماری شایع روزهای گرم سال چه می‌دانید؟
وبا، میهمان ناخوانده گرما
احمد مازنی در گفت‌وگو با «ابتکار» :
قانون‌اساسی را کامل اجرا کنیم
دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها با رهبر انقلاب
رئیس‌جمهوری:
اگر با پایبندی به تعهداتشان به میز مذاکره بازگردند، راه به روی آنها بسته نیست
نقش نظریه‌ها در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی
