روزنامه ابتکار
1398/03/09
جنجال‌های سریال‌های شبکه نمایش خانگی چه تاثیری بر استقبال مخاطبان دارد؟ حاشیه‌هایی با طعم تغییر ذائقه
فاطمه امینالرعایاچند هفته گذشته، روزهای پرتلاطمی برای شبکه نمایش خانگی بود. در همین هفته، دو سریال پرطرفدار «نهنگ آبی» و «رقص روی شیشه» با جدا شدن دو بازیگر اصلی خودشان، حاشیه‌ساز شدند. از سوی دیگر ماجرای هزینه تولید سریال «شهرزاد» هم همچنان ادامه دارد. در چنین شرایط پرتلاطمی، که گاهی حتی منجر به تغییر روند داستان سریال میشود، مخاطبان تا چه زمانی حاضرند از این بخش حمایت کنند؟
اولین جرقه‌های سریال‌سازی در بخش نمایش خانگی به حدود 9 سال پیش بازمی‌گردد. دو سریال «قلب یخی» به کارگردانی حسین لطیفی و «قهوه تلخ» به کارگردانی مهران مدیری پیشقراول این جریان بودند که اتفاقا بسیار هم مورد استقبال مخاطبان قرار گرفتند. سریال «قهوه تلخ» شاید یکی از موفق‌ترین نمونه‌های این عرصه باشد که البته چند قسمت پایانی آن هیچ‌گاه پخش نشد. پس از آن، روند سریال‌سازی ادامه پیدا کرد که برخی از آنها مثل «ساخت ایران» و «شاهگوش» مورد استقبال قرار گرفتند و برخی مثل «ابله» و «عطسه» چندان خوش‌شانس نبودند که مخاطبان روی خوش به آنها نشان بدهند. ساخت سریال‌ها ادامه داشت تا «شهرزاد» به کارگردانی حسن فتحی و با حضور چهره‌های مطرحی مثل علی نصیریان، شهاب حسینی، ترانه علی‌دوستی، ابوالفصل پورعرب و... وارد شبکه نمایش خانگی شد. این سریال با قدرت فصل اول را آغاز کرد و با وجود تمام انتقادهای مطرح نسبت به دو فصل بعدی خود، در لیست پرطرفدارترین سریال‌های نمایش خانگی قرار گرفت. پس از این سریال بود که مخاطب دوباره با نگاهی خوشبینانه ساخته‌های این رسانه تصویری را دنبال می‌کرد. سریال «عاشقانه» به کارگردانی منوچهر هادی یکی از نمونه‌هایی بود که در میان این سریال‌ها دیده شد، پس از آن هم مجموعه «ممنوعه» آغاز شد که با به وجود آمدن مسائلی مختلفی مثل توقف پخش سریال، به دلیل آنچه نامناسب بودن محتوا عنوان شد و همچنین سانسور بسیار بالا و تغییر روند داستان، حاشیه‌ساز شد. چند ماهی است دو سریال دیگر هم در بخش نمایش خانگی در حال ساخت و توزیع هستند؛ «نهنگ آبی» به کارگردانی فریدون جیرانی و «رقص روی شیشه» به کارگردانی مهدی گلستانه. «نهنگ آبی» با بازی ساعد سهیلی، لیلا حاتمی، حسین یاری، مصطفی زمانی، حمیدرضا آذرنگ، ویشکا آسایش، آزاده صمدی، ستاره پسیانی، مجید مظفری و... و «رقص روی شیشه» با بازی بهرام رادان، مهتاب کرامتی، امیر آقایی، میترا حجار، حامد کمیلی، اکبر زنجانپور، بیتا فرهی، ستاره اسکندری و... از جمله سریال‌های پربازیگر به شمار می‌روند. اما در همین مدت کوتاهی که از توزیع این دو سریال می‌گذرد («نهنگ آبی» 15 قسمت و «رقص روی شیشه» 11 قسمت) با کناره‌گیری دو بازیگر مطرح خود به حاشیه کشیده شدند.
اگرچه پیش از این هم شایعاتی مبنی بر جدا شدن لیلا حاتمی از «نهنگ آبی» و بهرام رادان از «رقص روی شیشه» شنیده می‌شد اما 5 خرداد، لیلا حاتمی، با انتشار متنی درباره علت غیبتش در «نهنگ آبی» گفت: «حضور من در این سریال با این قول و قرار صورت گرفت که این نقش در بازنویسی فیلمنامه رشد و عمق پیدا کند. وعده دادند نویسنده‌ای در راه است اما هرگز نویسنده‌ی در راه، به این پروژه نرسید و نویسنده اصلی سریال و تهیه‌کننده نیز نیازی در جدی گرفتن درخواست‌های من حس نکردند، یا مشغله‌های مربوط به فیلم دیگرشان، این امکان را به آنها نمی‌داد. پافشاری من از یک سو و حوصله کم طرف‌های مقابل برای چنین اموری تا آنجا پیش رفت که توان ادامه همکاری از من سلب شد. بعد از تلاطم‌های بسیار فرساینده و مطلقاً بی‌نتیجه، توافق کردیم من و «آناهیتا» از سریال خارج شویم و طرحی برای داستان و خروج این شخصیت صورت بگیرد، با این تعریف «آناهیتا» مصمم میشود اسرار شرکت را فاش کند اما قدرت پشت پرده شرکت، او را از پا در می‌آورد و همین تعریف، نوشته و فیلمبرداری شد.
با مرگ «آناهیتا» من هم از گروه جدا شدم اما سازندگان این سریال باز بر خلاف توافق‌مان، سرنوشت دیگری برای «آناهیتا» در نظر گرفتند و گویا او را تا اطلاع ثانوی، غیب کرده و فراری داده‌اند...».
از سوی دیگر خبری منتشر شد مبنی بر اینکه بهرام رادان بازیگر «رقص روی شیشه» نیز طی روزهای گذشته رسما شکایت خود را از شرکت‌های تصویردنیای هنر، نماوا و سداد در مورد ابهامات مالی سریال «رقص روی شیشه» تسلیم مقامات قضایی کرد.
الهه شریف وکیل این بازیگر مطرح سینما با بیان این مطلب افزود: طبق حکم شورای داوری خانه سینما، بخشی از درآمدهای سریال «رقص روی شیشه» بابت طلب موکل اینجانب از آقای گلستانه، متعلق به ایشان است، ولی تا این لحظه هیچ پرداختی از طرف شرکت‌های مذکور صورت نگرفته است. بدین جهت دادخواستی به طرفیت شرکت‌های تصویر دنیای هنر و سرزمین شاتل و سداد و مدیرعاملان آنها تنظیم و با قطع و یقین به پیگیری قاطع قضایی، تسلیم مراجع قضایی شده است.
همچنین این روزها هم دادگاه سرمایه‌گذاران سریال «شهرزاد» به دلیل شائبه فساد مالی در حال برگزاری است.
حالا با وجود حواشی بسیار پیرامون سریال‌های شبکه نمایش خانگی که حتی گاهی منجر به تغییر روند داستان یا نیمه‌تمام رها شدن آن میشود، این سوال مهم پیش می‌آید که مخاطبان تا کجا همچنان از سریال‌های ساخته شده در بخش شبکه نمایش خانگی استقبال می‌کنند؟ آیا چنین مواردی باعث روگرداندن مخاطب از این بخش نمی‌شود؟ برزو نیک‌نژاد، کارگردان و فیلمنامه‌نویس که تجربه کارگردانی سریال «ساخت ایران 2» را در مجموعه‌های شبکه نمایش خانگی دارد، در گفت‌وگو با «ابتکار» ضمن تایید روبرگرداندن مخاطب از این بخش، درباره علت وجود این حجم از حاشیه در حوزه سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی می‌گوید: چندین دلیل برای این موضوع وجود دارد. اولین دلیل سرمایه کلانی است که برای ساخت یک سریال به نسبت یک فیلم سینمایی نیاز است. یک فیلم سینمایی در حالت عادی حدود 3 میلیارد هزینه دارد. معمولا در این موارد، بحث‌های مالی از پیش مطرح شده و دستمزدها هم به موقع پرداخت میشود. اما برای ساخت سریال به بالای 10 میلیارد تومان سرمایه نیاز است که تامین آن مشکل خواهد بود. از سوی دیگر به دلیل طولانی بودن پروسه ساخت یک سریال به نسبت فیلم‌های سینمایی، ناراحتی‌های عوامل بیشتر فرصت بروز دارند. در این میان من نوعی به عنوان هنرمند از یک تهیه‌کننده معتبر سفارش می‌گیرم که کاری را بسازم. اگر آن تهیه‌کننده برای من معتبر باشد، من که نمی‌توانم درباره اینکه سرمایه از کجا تامین میشود، کنکاش کنم.
او درباره علت کاهش استقبال مخاطب از سریال‌های بخش شبکه نمایش خانگی می‌گوید: به نظر من مخاطبان با دیدن سریال‌ها راضی نمی‌شوند، از سوی دیگر ما به عنوان دست‌اندرکاران هم گاهی با حاشیه‌هایی که می‌سازیم به نوعی خودزنی می‌کنیم. از سوی دیگر هم بنابر شنیده‌ها بخشی از پول‌هایی که منابع‌شان مشخص نیست وارد چرخه شبکه خانگی شده و قطع به یقین این پول به بدنه جریان نمایش خانگی، که می‌توانست بخشی از سرگرمی هفتگی مردم باشد، لطمه زده است.
نیک‌نژاد همچنین می‌افزاید: از سوی دیگر به دلیل شرایط اقتصادی بعضی از مردم ممکن است موارد مهم‌تری برای اختصاص هزینه داشته باشند تا خریدن یک سریال. برخی از مردم حتی فرصتی ندارند که سریال ببیند چون در تمام طول روز درگیر کار هستند.
این کارگردان معتقد است نباید آنچه را که برای یک سریال اتفاق افتاده، به همه سریال‌ها تعمیم داد. او همچنین با انتقاد از کم‌کاری برخی در ساخت سریال‌ها در این بخش، می‌افزاید: مردم حق دارند سریالی که دوست ندارند را نخرند. وقتی خود ما سریالی را دوست نداریم و به مردم احترام نمی‌گذاریم و آن را نیمه‌تمام رها می‌کنیم یا آن را سرسری انجام می‌دهیم، چه توقعی می‌توان داشت؟ شغل ما، یکی از مشاغلی است که با خوب کار کردن می‌توان منتظر بازگشت سرمایه بود. اما وقتی قرار باشد که فقط بسازیم که پول دربیاوریم، تماشاچی متوجه میشود که به او احترام نمی‌گذاریم و قطعا ما را نمی‌بینید! به نظر من تقصیر از سمت ما است. ما باید اعتماد مردم را جلب کنیم.
اما راهکار چیست؟ چگونه می‌توان مقابل این روند ایستاد و از حاشیه‌ها کاست؟ امیر پورکیان، کارگردان سریال «ممنوعه» که سهم بسزایی در آشتی دوباره مردم با شبکه نمایش خانگی داشت اما به دلایلی دچار توقفی کوتاه در توزیع شد، به «ابتکار» می‌گوید: باید در وزارت ارشاد مشخص شود سرمایه‌ای که برای ساخت سریال نمایش خانگی تخصیص داده میشود از کجا آمده است، منشا آن کجاست و آیا توانایی به انتها رساندن یک سریال را دارد یا نه. شورای نظارت و ارزشیابی و شورای نمایش خانگی باید برای رسیدگی به این موضوع کمیته‌ای را تشکیل دهند که در آن مشخص شود که سرمایه‌گذار صلاحیت به پایان رساندن یک اثر را دارد. همچنین وقتی شورای پروانه نمایش خانگی، پروانه ساختی را صادر می‌کند، فرد یا نهادی در آن دخالت نکند. دست‌های پشت پرده باعث بروز همین حواشی میشود.
سریال‌های بخش نمایش خانگی این ظرفیت را دارند که جایگاه ویژه‌ای در اوقات فراغت خانواده‌ها داشته باشند، خانواده‌هایی که با اعتماد به سازندگان این آثار اقدام به خرید قانونی می‌کنند، اما آیا دست‌اندرکاران این بخش به این اعتماد به خوبی پاسخ می‌دهند؟
سایر اخبار این روزنامه
جنجال‌های سریال‌های شبکه نمایش خانگی چه تاثیری بر استقبال مخاطبان دارد؟
حاشیه‌هایی با طعم تغییر ذائقه
ژوبین صفاری
خردهجنایتهای ما انسانهای شریف
فعالان سیاسی در گفت‌وگو با «ابتکار» از دلایل اجرایی نشدن شعارهای وحدت‌ملی گفتند
«ابتکار» تاثیر اخذ مالیات عایدی بر سرمایه بر بازارهای اقتصادی را بررسی می‌کند
مالیات، مسّکن التهابات!
نگرانی از خشکیده شدن دوباره بخش ایرانی تالاب هورالعظیم، دایک‌های مرزی را می‌بندد؟
سروقامتان والیبال ایران در نخستین گام لیگ ملت‌های ۲۰۱۹ به مصاف ایتالیا می‌روند
آغاز هیجان والیبال
از بیماری شایع روزهای گرم سال چه می‌دانید؟
وبا، میهمان ناخوانده گرما
احمد مازنی در گفت‌وگو با «ابتکار» :
قانون‌اساسی را کامل اجرا کنیم
دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها با رهبر انقلاب
رئیس‌جمهوری:
اگر با پایبندی به تعهداتشان به میز مذاکره بازگردند، راه به روی آنها بسته نیست
نقش نظریه‌ها در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی
