تلاش ظریف برای نجات توافق هسته‌ای

همدلی| گروه بین‌الملل: محمد جواد ظریف پس از پایان سفر منطقه‌ای خود، روز 28 اردیبهشت، پکن را به مقصد تهران ترک کرد. وی در این سفرها از چهار کشور ترکمنستان، هند، ژاپن و چین دیدار و با مقامات این کشورها گفتگو و رایزنی کرد.
اما نگرانی‌ها بر سر تنش بالقوه میان ایران و آمریکا و اثرات اقتصادی آن که هدف اصلی سفر منطقه‌ای ظریف بود از زمانی آغاز شد که به دستور کاخ سفید، ناوگان نظامی و بمب افکن‌های ارتش این کشور عازم منطقه شدند تا به هرگونه تهدید غیر منتظره ایران علیه متحدین عرب آمریکا در منطقه واکنش نشان دهند. این تهدید زمانی بالا گرفت که مقامات آمریکایی ادعا کردند طی یک عملیات خرابکارانه، چهار نفت‌کش در سواحل امارات عربی متحده هدف قرار گرفته و شورشیان تحت حمایت ایران در یمن مسئولیت حمله به خط لوله اصلی نفت عربستان را بر عهده گرفته‌اند.
عربستان سعودی در واکنش، مستقیما ایران را مقصر این عملیات خرابکاری اعلام کرد و خواستار مداخله فوری آمریکا علیه ایران شد. آمریکا سال گذشته از برجام خارج و تحریم‌های گسترده‌ای علیه ایران وضع کرد. با این وجود، ترامپ در توئیتی اعلام کرد که «انتظار دارد با ایران مذاکره کند»، و در پاسخ بدین پرسش که آیا آمریکا به ایران حمله خواهد کرد یا نه، پاسخ داد: «امیدوارم این اتفاق نیفتد».
ولی مقامات ایران در صحت سخنان ترامپ شک دارند. به باور سردار رسول صناعی‌راد، تحمیل تحریم در عین تلاش برای گفتگو، همچون «گرفتن اسلحه بر پیشانی فرد و درخواست دوستی است».


در این ارتباط، مجید تخت‌روانچی، سفیر ایران در سازمان ملل به شبکه تلویزیونی CBS گفت: آمریکا از یک طرف می‌خواهد چماق در دست داشته باشد و از طرف دیگر با تهدید ایران، ما را به میز مذاکره بکشاند، این چه نوع مذاکره ای است؟».
از سوی دیگر، ترامپ در توئیتی دیگر، رسانه‌ها را در موضوع ایران به باد انتقاد گرفت و گفت: «دست کم ایران نمی‌داند به چه فکر کند، که این از این نظر خوب است».
محمد جواد ظریف در توئیتی، در پاسخ به ترامپ نوشت: «همه می‌دانند که ما هزار سال است به همه چیز فکر می‌کنیم – ولی در مورد آمریکا، از سال 1953»، که اشاره به نقش CIA در سرنگونی دولت ایران در سال 1332 است.
ترامپ نیز دقایقی بعد اینگونه به توئیت ظریف پاسخ داد: «با همه اخبار دروغ و ساختگی که در رسانه‌های شما وجود دارد، ایران نمی‌تواند بداند در آینده چه پیش خواهد آمد».
ظریف در مجموعه سفرهای منطقه‌ای خود، در دیدار با همتای چینی خود در پکن گفت: «جامعه بین‌المللی تاکنون به جای حفظ برجام، فقط به سخن‌گفتن اکتفا کرده. گام عملی کاملا روشن است: ارتباط اقتصادی با ایران باید به حالت عادی بازگردد. این همان چیزی است که برجام به روشنی به آن اشاره کرده است». ظریف پیش از این، از ژاپن، وارد کننده عمده نفت خام از خلیج فارس نیز دیدار کرده بود.
ایران پیش از این اعلام کرده بود که در صورتی که تا 7 جولای، پیمان جدیدی با اروپا منعقد نگردد، غنی‌سازی اورانیوم را در ابعادی گسترده‌تر از سر خواهد گرفت؛ رخدادی که از منظر غرب، ایران را قادر به توسعه تسلیحات هسته‌ای خود می‌کند.
با این وجود، چندی پیش ناو هواپیمابر یو اس اس آبراهام لینکولن و ناوگان همراه آن به تنگه هرمز که یک سوم نفت خام جهان از آن عبور می‌کند وارد شد. پیش از این، سخنگوی سپاه پاسداران هشدار داده بود که هرگونه درگیری نظامی، بازار انرژی جهان را متاثر خواهد ساخت. این در حالی است که ایران تهدید کرده بود در صورت تداوم فشار غرب، تنگه هرمز را خواهد بست.
صالح جوکار در سخنانی گفت: «اگر جنگ درگیرد، جهان در تامین انرژی خود به مشکل بر خواهد خورد». وی همچنین اشاره کرد که «موشک‌های کوتاه برد ایران، ناوهای آمریکایی در خلیج فارس را در تیر رس خود دارند». تهدیدی که ناوگان پنجم ایالات متحده که امنیت خلیج فارس را از پایگاه خود در بحرین تامین می‌کند، پاسخی به این تهدیدات نداد، و با وجود تهدیدات، دو ناو هواپیمابر یو اس اس مک فاول، و یو اس اس گونزالس بدون هیچ مشکلی از تنگه هرمز عبور کردند.
منبع: Washingto- Post