زبان فارسی قربانی نظارت بی خاصیت صدا و سیما

انتصاری-آرانیان- رهبر انقلاب دوشنبه شب گذشته در جمع شاعران و استادان زبان فارسی، درباره فرسایش زبان فارسی ابراز نگرانی کردند. ایشان به ویژه از صدا‌و‌سیما، به این دلیل که زبان بی‌هویت و تعابیر غلط و خارجی را ترویج می‌کند، گله مند بودند. یک روز بعد از این دیدار، عبدالعلی علی‌عسکری، رئیس سازمان صدا و سیما، وظایف تازه‌ای را برای شورای تخصصی مجریان و دفتر موسیقی و سرود، در راستای نظارت دقیق‌تر بر پاسداری از زبان فارسی مشخص کرد. آن چه می‌خوانید، گفت‌وگوی خراسان با تعدادی از مسئولان و کارشناسان نظارت و ارزیابی صدا و سیما و همچنین یکی از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این باره است.
دوره‌های آموزشی نویسندگان و گویندگان کم شده است
اشرف منشی، کارشناس سابق نویسندگی واحد نظارت و ارزیابی صدا، درباره چگونگی نظارت و ارزیابی متن‌های رادیویی گفت: «متن همه برنامه‌های رادیویی، چه شبکه‌های سراسری و چه شبکه‌های استانی، در دوره‌های مختلف برای واحد نظارت و ارزیابی صدا فرستاده  و از نظر محتوا و ساختار دستوری و واژگانی بررسی می‌شود. هم اکنون تعداد کارشناسان نظارت و ارزیابی صدا کمتر شده است و از طرفی دوره‌های آموزشی برای نویسندگان و گویندگان هم مانند گذشته مرتب برگزار نمی‌شود.»
سیما زیر بار ویرایش نمی‌رود


محمّدتقی پاینده، ویراستار صدای خراسان رضوی درباره چگونگی نظارت بر متن‌ برنامه‌های رادیویی می‌گوید: «متن‌های رادیویی پیش از اجرا بررسی و ویرایش می‌شوند. متن هر برنامه حتما باید مهر ویراستاری بخورد و بعد توسط گوینده اجرا شود. ارزیابی آنلاین بیشتر بر نکات محتوایی برنامه نظارت دارد؛ مثلا این که گوینده اشتباه محتوایی نداشته باشد و ... . به صورت دوره‌ای هم برنامه‌ها به همراه متن به تهران فرستاده می‌شوند و نمره می‌گیرند». او درباره ویرایش متن برنامه‌های تلویزیونی تصریح کرد: «متن‌های تلویزیون به هیچ عنوان ویرایش نمی‌شوند؛ چون عوامل سیما زیر بار نمی‌روند».
چگونگی بررسی اشعار
مظلومی، مدیر نظارت و ارزیابی دفتر موسیقی و سرود صدا‌و‌سیما ضمن اشاره به روند تایید ترانه ها در دفتر موسیقی و سرود می گوید:«طبق آمار، در سال 97، از کل کشور 1201 اثر و شعر به شورای نظارت رسید که 384 اثر تصویب و 817 اثر رد شد. هر شعر و اثری که به دست ما می‌رسد، شورای شعری از هنرمندان فرهیخته کشور جمع می‌شوند، با توجه به سطح برنامه درباره آن اثر نظر می‌دهند و در نهایت، در یک شورای عالی به همراه موسیقی‌دان‌ها و شاعران بنام، بررسی می‌شود و تاییدیه پخش می‌گیرد. ضمن این که اعضای شورای شعر برای شکل نگرفتن لابی، در گردش است. اگر ما به برنامه حمید هیراد و امثال آن، در برنامه دورهمی، مجوز دادیم، گردن‌مان از مو نازک‌تر است. »
توجه به زبان فارسی ،ضمانت اجرایی ندارد
احتمالاً مسابقه‌های ورزشی زیادی را با گزارش رضا جاودانی شنیده‌اید. او می‌گوید:«معمولا برای گزارشگرهای ورزشی، جلسه‌های مشترکی با فرهنگستان مبنی بر استفاده از کلمات فارسی و معادل،‌ به خصوص در زمان مسابقه‌های بزرگی مانند جام‌جهانی گذاشته می‌شود؛ اما بیشتر آن‌ها حالت یک ابلاغ دارد و به آن شکل ضمانت اجرایی ندارد؛ یعنی اگر تهیه‌کننده‌ای درباره استفاده از کلمه‌های فارسی سخت گیری کند، مجری هم مجبور به استفاده از آن‌ها می‌شود اما اگر تهیه‌کننده سخت گیری‌ نداشته باشد،مجری هم یکی دو روز بعد موضوع را فراموش می‌کند.»
نظارت هست اما روندش قابل توضیح نیست!
محسن خُش، مدیر نظارت سیمای مراکز استان‌ها در پاسخ به چگونگی نظارت بر حفظ زبان فارسی گفت: «نظارت وجود دارد اما نمی‌توانم روند نظارت‌مان را برای شما توضیح بدهم. به صدا و سیمای خراسان مراجعه کنید، همان‌جا شما را راهنمایی می‌کنند. من نه شما را می‌شناسم و نه می‌توانم اطلاعات سازمانی را در اختیار شما بگذارم. این ها چیزی نیست که من خدمت شما توضیح بدهم.»