یوسف بن علوی در تهران به دنبال چیست؟

آرمان- مرتضی رفیعی: یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه عمان بعدازظهر دیروز (دوشنبه) وارد تهران شد. وزیر امور خارجه عمان پس از ورود به تهران با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و در خصوص روابط دو‌جانبه و مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کرد.
مسقط آماده میانجی‌گری
طی روزهای گذشته با بالا رفتن سطح تنش میان تهران-واشنگتن بسیاری از کارشناسان روند کنونی را خطرناک ارزیابی کردند چون با بالارفتن سطح تنش و برخورد احتمالی خارج از کنترل هر یک از دو بازیگر می‌توانند حتی به‌صورت ناخواسته آغازگر یک جنگ بزرگ در سطح منطقه باشند. هر چند بسیاری از کارشناسان به درستی بر این نظر هستند که دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا به دلیل قرار گرفتن در شرایط انتخاباتی و نیاز به رای رای‌دهندگان آمریکایی و از سوی دیگر شرایط منطقه و امکان به خطر افتادن صادرات نفت کشورهای منطقه و به تبع آن به خطر افتادن اقتصاد جهانی و همچنین عدم حمایت کنگره از چنین اقدام احتمالی به هیچ عنوان حداقل در شرایط کنونی امکان آغاز یک جنگ را ندارد، اما زمانی که آستانه تهدیدات بالا می‌رود این امکان وجود دارد که با یک اشتباه همه‌چیز از کنترل خارج شده و اصطلاحا به انبار باروت جرقه‌ای زده شود. اما این روند با خویشتنداری تهران مهار شد. پس از بالا رفتن سطح تنش برخی از کشورهای متعادل منطقه از جمله عمان به منظور میانجی‌گری میان تهران-واشنگتن اعلام آمادگی کردند. به گزارش ایرنا «حنینه المغیری» سفیر عمان در واشنگتن طی هفته‌های گذشته در مصاحبه با تارنمای آمریکایی المانیتور گفت: «در سال 2013 عمان میانجی‌گر مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا نبود بلکه تنها محل این مذاکرات را تأمین کرد. ما می‌توانیم بار دیگر نقشی در حل تنش به وجود آمده میان دو کشور داشته باشیم. از اصول اساسی سیاست خارجی عمان می‌توان به نقش میانجی‌گری در حل بحران‌های منطقه‌ای اشاره کرد». وی در باره روابط مسقط - تهران گفت: «ایران یکی از همسایگان خوب عمان است و ما دارای روابط خوب و پسندیده‌ای با این کشور هستیم؛ عمان با همین سیاست توانست در سال 2009 کوهنوردان آمریکایی بازداشت شده در ایران را آزاد کند. پس از آزادی کوهنوردان آمریکایی، تا کنون شهروندان زیادی از آمریکا برای همیاری عمان در آزادی بستگان آنان به دفتر من مراجعه کرده‌اند.»
بالا بردن تنش؟


از سوی دیگر باید به‌خاطر داشته باشیم که اگر ترامپ در شرایط کنونی امکان آغاز جنگ با ایران را ندارد پس به چه منظور سطح تنش میان تهران-واشنگتن را تا آستانه جنگ بالا می‌برد؟ شاید پاسخ به این پرسش زیاد سخت نباشد به نظر می‌رسد ترامپ و تیم افراطی‌اش به طور مشخص به دنبال مذاکره با ایران هستند. تا به‌وسیله آن ترامپ بتواند یک بار دیگر رای مردم آمریکا را به سمت خود جلب کند. نباید فراموش کنیم مدل روند حرکتی ترامپ در مذاکرات تا حدودی مشابه مدل مذاکراتی با پیونگ یانگ است. به گونه‌ای که قرار نیست در این مذاکرات نتیجه‌ای حاصل شود. از سوی دیگر دو دیدگاه در داخل ایران نسبت به مذاکرات احتمالی نسبت به واشنگتن وجود دارد دیدگاه اول برخی از کارشناسان بر این نظر هستند که تهران نباید به هیچ‌گونه مذاکرات احتمالی با واشنگتن تن دهد چون امکان حصول نتیجه با وجود شروط غیر قابل پذیرش از سوی واشنگتن امکان پذیر نیست. طرفداران دیدگاه دوم براین نظرند که با توجه به آنکه تیم افراطی داخل و بیرون از کاخ سفید به شدت به دنبال جنگ هستند و فقط نیاز به بهانه دارند به همین سبب تهران می‌بایستی در درجه اول به‌صورت پنهانی و پلکانی وارد گفت‌وگو با واشنگتن شود و با این اقدام حتی به‌صورت نمادین دست افراطیون را ببندد. چون در غیر این صورت ممکن است افراطیون بتوانند با زمینه چینی‌های از پیش طراحی شده کشور را به لبه پرتگاه جنگ بکشانند. فارغ از نتیجه احتمالی درگیری میان تهران-واشنگتن هر دو طرف می‌دانند که گزینه اقدام نظامی احتمالی هزینه بسیار سنگینی دارد. از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که لابی یهودی در آمریکا و همچنین عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای منطقه به شدت به دنبال درگیر کردن واشنگتن با تهران هستند. اما به روشنی نمی‌توان گفت که سناریوی مشخص واشنگتن در قبال تهران چیست چون حتی ممکن است واشنگتن به دنبال یک جنگ خیالی با تهران باشد تا بوسیله آن بتواند دلارهای نفتی بیشتری از گاو شیرده سعودی بدوشد. اما این نکته را نباید فراموش کرد که عربستان در سناریوی رژیم‌چنج آمریکایی‌ها قرار دارد چون متهم اصلی حملات 11سپتامبر 2001 ریاض بود اما قربانی آن در سال 2003 بغداد شد. جنگ به معنای پایان دیپلماسی است. باید بدانیم که ترامپ به هر ترتیب ممکن می‌بایستی مهار شود چه این استراتژی مهار به‌وسیله کشاندن متحدین اروپایی‌اش همانند لندن و پاریس و یا کشاندن متحدان منطقه‌ای‌اش به سمت خودمان باشد و یا انجام گفت‌وگو با واسطه عمان حتی به‌صورت تاکتیکی.