سعید مظفری: به گذشته بازگردم سراغ حرفه دیگری می روم

سعید مظفری از گویندگان قدیمی و پیش کسوت عرصه دوبلاژ در ایران است که نام و صدایش با شخصیت های محبوب تلویزیونی زیادی پیوند خورده است. از «کلینت ایستوود» در فیلم های «خوب، بد، زشت» و «به خاطر یک مشت دلار» بگیرید تا «ریوزو» شوهر اوشین در سریال «سال های دور از خانه». پیرس برازنان، برد پیت و جکی چان هم عمدتا در فیلم هایی که از آن ها در ایران پخش شده، با صدای این هنرمند برای بینندگان شناخته می شوند.  
او می گوید شمار شخصیت هایی که به جای آن ها صحبت کرده، از دستش در رفته، با این حال از میان همه آن ها، برد پیت و جکی چان را بیش از بقیه دوست دارد و اظهار می کند: «راستش را بخواهید با این دو بازیگر همذات پنداری بیشتری دارم». او با گذشت 77 سال از بهار زندگی اش همچنان مشتاقانه به این حرفه ادامه می دهد. هر چند که دلی پر درد از وضعیت این روزهایش دارد اما عشق و علاقه به این حرفه باعث نشده کارش را ترک کند. در ادامه گفت و گوی خراسان رضوی را با این دوبلور پیش کسوت و نامدار می خوانیم. مظفری که این روزها مشغول دوبله یک سریال ژاپنی است، درباره حرفه ای که سال ها به آن مشغولیت داشته، چنین می گوید: دوبله فیلم کار سختی است و مدت زمان دوبله یک فیلم بستگی به نوع آن و دوبلورهای کار دارد. دوبله های معمولی یک فیلم، از ساعت 9 صبح تا 8 شب به طول می انجامد. اما دوبله خوب یک فیلم  24 تا 28 ساعت زمان می برد. او می گوید که اگرچه نقش ها و نوع فیلم برایش مهم است و در روند اجرای هر نقش ارتباط نزدیکی با شخصیت آن برقرار می کند اما وقتی از اتاق دوبله بیرون می آید آن نقش را کنار می گذارد: دوست ندارم با رُل هایی که اجرای شان می کنم، زندگی کنم. درگیر شدن با رُل ها خوب نیست، چون روی دوبلور اثر منفی می گذارد.
مردم مرا می شناسند و صدایم را دوست دارند
از او درباره دلایل ماندگاری صدایش می پرسم و این که چطور بعضی از نقش هایی که دوبله کرده، بیشتر در ذهن مخاطب ماندگار شده اند. در جواب می گوید: ماندگاری هر صدایی بستگی به نوع حنجره دارد، تارهای صوتی هر کسی یک نوع است و این تارها در بعضی افراد، دیر کهنه می شوند. ناگفته نماند نوع گفتار نیز در ماندگاری صدا بی تاثیر نیست، در واقع مهم این است که شما مطلب را چگونه بیان کنید تا به دل مخاطب بنشیند، یک بخش از این موضوع مهم خدادادی و بخش دیگر آن اکتسابی است و با تمرین و ممارست به دست می آید. استادان بنده مرحوم محمد علی زرندی و مرحوم احمد رسول زاده در این بعد به من بسیار کمک کردند. البته به نقش هایی که اجرا کردم هم بستگی داشت، گاهی سریالی با یک موضوع خاص گُل می کرد و نقش ها و صداها هم در ذهن مخاطب دوستدار آن ثبت می شد. این دوبلور پیش کسوت حرفه دوبله را پُر از خاطره های تلخ و شیرین می داند و در این باره تصریح می کند: در کنار تمام شیرینی های این حرفه،


تلخی ها و سختی هایی هم وجود دارد. به طور مثال؛ سال گذشته برای بنده و همکارانم سال خوبی نبود، چرا که ما چند تایی از همکاران خوب مان از جمله ابوالفضل بهرام زندی، محمد عبادی، حسین عرفانی پارسایی و ... را از دست دادیم. جای خالی شان برای ما که سال ها در کنار هم کار کردیم، پُر نمی شود. حرف را می کشانیم به جشنواره هایی که برای تقدیر از دوبلورها برگزار می شود و او در پاسخ می گوید: متاسفانه در این جشنواره ها از یک عده معدودی از دوبلورها تقدیر می شود، رسانه ملی تنها از یک عده مشخص که با آنان ارتباط خوبی دارد، تقدیر می کند. من تاکنون در فهرست تقدیرشده های هیچ نهاد و سازمانی نبوده ام، با این حال مهم آن است که مردم مرا می شناسند و صدایم را دوست دارند. محبت آن ها از هر جایزه ای بالاتر است.
پیشنهادهای بازیگری را به خاطر کم رویی رد می کردم
مظفری که قبل و بعد از انقلاب پیشنهادهای متعددی برای حضور جلوی دوربین داشته اما هر بار به بهانه ای «نه» گفته، در خصوص پرهیز از ورود به عرصه بازیگری، چنین می گوید: هیچ گاه نتوانستم این پیشنهادها را قبول کنم. البته مشکل از من بود نه فیلم نامه و کارگردان. بنده آدم کم رویی هستم به همین دلیل پیشنهادها را نمی پذیرفتم. هر چند که الان قدری پشیمانم اما گذشته ها گذشته است. قطعا اگر این پیشنهادها را می پذیرفتم حالا وضعم بهتر بود.
تربیت دوبلور خوب زمان و هزینه می خواهد
این دوبلور پیش کسوت، از وضعیت فعلی دوبله در کشورمان نیز گفتنی های زیادی دارد و بیان می کند: هم اکنون وضعیت دوبله خوب نیست، علت آن هم خیلی روشن است، اگر بخواهید دوبلور خوبی تربیت کنید، زمان می برد. گاهی از 20 دوبلوری که به استودیو می آیند، سه نفرشان هم حرفه ای نیستند. فرصت و مدت زمان دوبله یک فیلم بسیار کوتاه است و دست مدیر دوبلاژ در شناسایی و تربیت یک دوبلور خوب بسته است. وی ادامه می دهد: البته صدا و سیما هم این روند را قبول دارد، سازمان تمایلی به طول کشیدن کار ندارد. از این رو در این مدت کوتاه نمی توان دوبلور خوب تربیت کرد. تربیت دوبلور خوب زمان و هزینه می خواهد که فقط از عهده رسانه ملی برمی آید اما متاسفانه به این ضرورت اساسی اعتنایی نمی شود.
به دوبلورهای جوان اجازه خلاقیت می دهم
این روزها بازار دوبله های به اصطلاح زیرزمینی برای تولیداتی که غیررسمی وارد بازار عرضه می شوند هم داغ است. مظفری در این باره اظهار می کند: بعضی از همکاران مان از فعالیت این گروه ها ناراحت هستند اما واقعیت این است که مسیر خوبی برای جذب استعدادهای جدید تعریف نشده و آن سمت هم برای تامین نیاز و تربیت نسل آینده این حرفه، اقدامات موثری انجام نمی شود. وی به روزهایی اشاره می کند که خودش مدیریت کار را در دوبلاژ آثار مختلف به عهده داشته و توضیح
می دهد: دوست داشتم به دوبلورهایم نقش های خوب بدهم و با آن ها سر و کله بزنم. اجازه بدهم خلاقیت شان را در کار نشان بدهند. همکارانم گفته های مرا تصدیق می کنند. اما حالا اگر دوبلوری نتواند در مدت زمان معین کار را تحویل دهد، نقش را از او می گیرند. کمتر تقلایی وجود دارد تا نسل جوان، چیزهای جدید بیاموزد و خودش را به سطح عالی این حرفه برساند. وی ضمن انتقاد از کلاس های متعدد آموزش دوبله بیان می کند: آموزش قطعا به تربیت یک دوبلور حرفه ای کمک می کند اما متاسفانه یک عده ، بدون هیچ استعداد و دانشی اقدام به برگزاری کلاس های دوبله می کنند و صرفا به دنبال کسب سود هستند. متاسفانه هیچ گونه نظارتی نیز بر این کلاس ها اعمال نمی شود و تنها نتیجه آن اتلاف وقت یک عده جوان علاقه مند است.
برای دوبله مانند گذشته ارزش قائل نمی شوند
مظفری که مانند دیگر پیش کسوتان این عرصه، از وضعیت نامطلوب درآمدی این حرفه گلایه دارد، در این باره می گوید: متاسفانه تمامی دوبلورها از شرایط فعلی ناراضی هستند، فیش حقوقی ما افتضاح و شرم آور است. این وضعیت سامان نمی یابد مگر آن که مدیران مربوط انگیزه لازم را داشته باشند و این حرفه را دوست بدارند. اگر حمایت مدیران از دوبلورها مطلوب باشد، قطعا آثار فاخرتری تولید و ارائه خواهد شد. وضعیت به گونه ای شده که اگر شرایط موجود و تحمیلی را نپذیریم باید این حرفه را کنار بگذاریم. وی تاکید می کند: انگار دیگر مثل گذشته برای حرفه دوبلوری ارزشی قائل نیستند و این مسئله نگران کننده است.
اگر به گذشته بازگردم، سراغ حرفه دیگری می روم
این صداپیشه پیش کسوت می افزاید: به رغم عشق و علاقه ای که به این کار دارم و تمامی عمرم را در این مسیر سپری کردم اما اگر به گذشته برگردم قطعا دنبال حرفه دیگری خواهم رفت، چرا که الان بعد از گذشت سال ها متوجه شده ام این حرفه مانند گذشته ارزش ندارد و آینده ای برای دوبلورها در این حرفه نیست. مظفری می گوید: دوبلورهای جوانی که پا به این عرصه می گذارند باید بدانند که این حرفه هیچ آینده ای ندارد، این حرفه، آدم دلسوز می خواهد. البته تمامی مسائل به وضعیت درآمدی ختم نمی شود، چرا که درآمد بخشی از مسئله است و چالش در مدیریت این عرصه است که ضعف های جدی دارد. وی در عین حال امید دارد که روزی عزم ها برای تغییر و بهبود اقدامات در این حوزه جزم شوند.