روزنامه ابتکار
1398/02/31
جلالخو ش چهره توهُم سعودیها
مانند گذشته، ریاض در ایجاد ائتلاف ضدایرانی در منطقه ناکام خواهد بود. مهمترین مانع ریاض، عدم مشروعیت آن نزد همسایگانش است. علاوهبراین به همان میزان که ریاض به همراه دولتهای امارات و بحرین خواستار بالاگرفتن تنش با ایران و افزایش دامنه آن تا رویارویی مستقیم هستند، عراق، قطر، کویت و عمان با این رویکرد مخالفند. سیاستهای ریاض همواره با سوءظن و تردید میان دولتهای عرب جنوب خلیجفارس و منطقه خاورمیانه عربی روبهرو بوده است.پس از سرخوردگیهای ناشی از ناکامی در ایجاد «ناتوی عربی» که اصلیترین هدف خود را مقابله با تهدیدهای ایران خوانده بود، ریاض باردیگر بخت خود را در ایجاد ائتلافی تازه علیه ایران به آزمون گذاشته است. دعوت از دولتهای عربی برای اجلاس فوقالعاده در جده به معنای آزمون دوبارهای است که ریاض میخواهد نتایج سیاستهای ضدایرانی خود و معدود متحدان منطقهای و آمریکاییاش را دراینباره بسنجد. بهزعم دولتمردان سعودی، اکنون زمان طلایی است که میشود با سیاست برهنه به مقابله با قدرت و نفوذ منطقهای ایران پرداخت. سعودیها همه سرمایه خود را در بستری از قرائن نهادهاند که اصلیترین آن بالاگرفتن تنش در روابط ایران و آمریکا، آرایش نظامی کمسابقه ارتش آمریکا در نزدیکی آبهای خلیجفارس و تنگه هرمز، عادیسازی پیدا و پنهان روابط اسرائیل با برخی دولتهای عربی، عافیتطلبی روسها و نیاز اقتصادی چین برای کاهش تنشها با واشنگتن، سیاستهای مشروط اروپا در استمرار روابط با ایران و سرانجام انزوای ایران در جامعه بینالمللی است.
اما این همه واقعیت نیست. دیپلماسی «کیف پول» سعودیها را نسبت به خود، ایران، منطقه و جامعه بینالمللی دچار توهُم کرده است.
سرخوردگی بالاترین تجربه سعودیها در دهههای اخیر است؛ چه آنهنگام که تصور میکردند جنگ هشتساله رژیم صدامحسین قادر به شکستن ابهت سرزمینی و ملی- مذهبی ایران در منطقه خواهد شد، چه وقتی که طالبان و القاعده را در همسایگی این کشور پرورش دادند و چه اکنون که تصور میکنند زمان طلایی برای کوتاهکردن قامت ایران فرارسیده است. آنان در تصور خود دچار اشتباهات استراتژیک هستند. بالاگرفتن تنشها و منازعات با ایران بهمعنای تغییر همه امتیازها به نفع سعودیها نیست. به عبارت روشنتر، بالاگرفتن تنشها با ایران به مفهوم تغییر رویکردهای پرتردید و سوءظن به سیاستهای ماجراجویانه ریاض نیست. هنوز و همچنان تنها امارات عربی متحده و بحرین همسو با ریاض در شورای همکاری خلیجفارس هستند. مواضع قطر، عمان و کویت هرگونه برنامه سعودیها را دچار اختلال کرده و میکند. دیگر دولتهای عربی خاورمیانه نیز از یکسو چشم به منابع مالی سعودیها دارند، از سوی دیگر مانند آنان درباره موقعیت و جایگاه نهادینه ایران در خاورمیانه و جامعه جهانی دچار توهُم نیستند. دولتهای عربی در مناسبترین وضع از نگاه سعودیها رویکردی سوداگرانه به ریاض داشته و در اینحال مراقباند که از خط قرمز منافع استراتژیک خود عبور نکنند. به این ترتیب، ریاض یا خود را به گمراهی سپرده است و یا به این واقعیت توجه دارد که هرگونه دوری و یا تنش دولتها با ایران بهمعنای نزدیکشدن به ریاض نیست. ظرفیتهای دولت سعودی در همه سطوح نزد جامعه جهانی و خاصه همسایگان عرب آن شناخته شده است. علاوهبراین، سعودیها درباره حجم و دامنه تنشها در روابط ایران و آمریکا دچار توهُم استراتژیک هستند. ایران، ایالات متحده، اروپا، روسیه، چین و اکثر دولتهای مستقر در غرب آسیا خواستار گسترش دامنه تنشها تا مرز رویایی مستقیم نیستند. اگرچه منطقه، ایران و آمریکا تا این اندازه به مرز جنگ مستقیم نزدیک نشدهاند، ولی همه طرفها به شدت مراقباند که روزنههای امید به عبور از وضع کنونی بسته نشود. از اینرو، همه طرفها به مراقبت از عوامل گریز از مرکز و فتنهگر در منطقه توجه داشته و به دقت رفتار آتش بیاران معرکه را رصد میکنند.
ریاض بهزعم خود میخواهد از زمان طلایی فرصتطلبی کند اما نه زمان به تمامی به نفع اوست و نه شرایط مطابق با خواستهایش.
سایر اخبار این روزنامه
جدایی ری از تهران میتواند شر آلودگیها را از سر این شهر کم کند؟
سایه تهران بر سر «ری»
جلالخو ش چهره
توهُم سعودیها
«ابتکار» در گفتوگو با فعالان سیاسی از دلایل بیرمقی فضای سیاسی کشور گزارش میدهد
«ابتکار» راهبردهای جنگ اقتصادی و جنگ نظامی آمریکا و همزمانی آن با تحرکات مشکوک در منطقه را بررسی میکند
رئیسجمهوری در دیدار با جمعی از دانشجویان و جوانان:
هیچ قدرتی ایران بالاتر از نسل جوان نیست
معاون اول رئیسجمهوری:
ترامپ متاسفانه اوج ناآشنایی خود با تاریخ ایران را نشان داد
جزئیات مراسم لیالی قدر در حرم امام راحل اعلام شد
عضو کمیسیون اقتصادی:
کوپنیشدن کالاها مُسکن موقتی است
کارآمدی مدیریتی، بازگشت به روحیه اوایل انقلاب