روزنامه آرمان امروز
1398/02/30
فضای امیدواری پرهیز از جنگ
در مقاله مفصلی که قبل از این در «آرمان» به چاپ رسید به شانس مذاکره اشاره کردم که در فضای پرتنش، بالاست. درحقیقت قبل از اینکه فضای جدید ایجاد شود، پیش‌بینی کردم با توجه به خسارات غیرقابل جبران جنگ و اینکه منطقه به اندازه کافی از جنگ آسیب دیده، جامعه جهانی و هیچ انسان باوجدان و شرافتمندی به دنبال آغاز یک جنگ جدید در منطقه نیست. بنابراین فضای عمومی به لحاظ افکار عمومی و وجدان‌های بیدار بشری به کاهش تنش تمایل دارند. از طرفی آمریکایی‌ها و حداقل دونالد ترامپ هیچ‌وقت از بروز جنگ در منطقه استقبال نکرده و آنچه در مواضع رسمی و اعلامی خود بیان داشته، دعوت به مذاکره و پرهیز از تنش بوده است. از طرف دیگر اعزام رزمناو آمریکایی به خلیج فارس به این معنی نیست که حتما و الزاما به منظور بروز جنگ است. گاه این اعمال ماهیتی دیگر دارد و می‌خواهد مثلا به طرف مقابل نشان دهد در صورت بروز جنگ، می‌تواند از خود دفاع کند و هزینه می‌تواند بالا برود. با این اوصاف، نهایتا کسی در دنیا از این دست پیام‌ها استقبال نکرد. روسیه، اتحادیه اروپا و اعضای دائم شورای امنیت و حتی در کنگره آمریکا هم مخالفت‌های شدیدی با توسل به زور وجود داشت. با کنار هم قرار دادن مجموع این فضا در کنار هم طرفداران جنگ را در اقلیت و به نوعی منزوی می‌یابیم. ایران نیز به تحرکات دیپلماتیک خود اضافه کرد. دکتر محمدجواد ظریف سفرهای مختلفی برای متقاعد کردن دیگر کشورها انجام داد تا مواضع ایران را توضیح داده و شفاف‌سازی کند. در واقع شرایطی که جنگ اجتناب‌ناپذیر باشد وجود ندارد، ولی هیچ تحلیلگری هم نمی‌تواند به‌یقین بگوید که هرگز جنگی رخ نخواهد داد اما فعلا امروز در موقعیت درگیری نظامی نیستیم. ولادیمیر پوتین و فدراسیون روسیه یک دولت کاملا عملگراست و نه یک دولت آرمانگرا. پوتین منافع ملی خود را محور قرار داد و شرایط را براساس منافع ملی خود رصد کرده و تصمیم می‌گیرد. روس‌ها اگر به نفع منافع ملی‌شان باشد، قطعا از ایران پشتیبانی می‌کنند ولی این پشتیبانی در چه شرایط و با چه اهدافی است؟ اکنون روس‌ها خودشان درگیری‌های مختلفی دارند و در تحریم هستند. از «جی هشت» بیرون گذاشته شدند و تلاش می‌کنند که به شرایط قبل از حضور در کریمه بازگردند و بتوانند اعتبار سابق را به دست بیاورند. از طرف دیگر ناتو پیشروی به سمت شرق را به عنوان یک استراتژی دنبال می‌کند و روس‌ها واقعا با تهدیدات امنیتی از طرف ناتو مواجه هستند. اقتصاد روسیه هم چندان قدرتمند نیست. هرچند صادرات زیادی دارد ولی بیشتر حول‌وحوش مواد اولیه، نفت، گاز، آهن و مواد معدنی است که اقتصادش را شکننده می‌کند. روسیه هم به نوعی تمایل دارد نقشی که انتظار دارد در جامعه بین‌الملل ایفا کند و حاضر نیست به خاطر این بازگشت به جامعه جهانی و ایفای نقش اساسی یک قدرت بزرگ، بابت حمایتی که انجام می‌دهد هزینه بپردازد. زمانی بابت حمایت هزینه می‌دهد که کاملا در مسیر منافع ملی‌اش باشد. قطعا روسیه الان از اینکه آمریکایی‌ها در منطقه یکه‌تازی کنند، راضی نیست و تا حدی که می‌توانند جلوی این مسأله می‌ایستند و ایران را تا حدی حمایت می‌کنند که ایران یکی از موانع یکه‌تازی‌های آمریکا در منطقه باشد، اما این هم یک محاسبه دارد؛ وقتی ضرر این کار بیش از سودش باشد از آن هم پرهیز می‌کنند.
* استاد دانشگاه
سایر اخبار این روزنامه
دو سال گذشت هنوز شاهد حمایت سران قوا نیستیم
منع دوچرخه‌سواري بانوان؛ چالش تازه
جای خالی قوانین بازدارنده برای اسید پاشی
تصویب طرح ساماندهی صنعت خودرو
۱۷سال حبس و ۲ میلیون یورو رد مال
دخالت دولت در اقتصاد ريشه در بوروكراسي دارد
طرح‌استيضاح وزيرنفت؛ باچه‌هدفي؟
اگر دولتي ديگر بود شرايط سخت‌تر از امروز بود
مرتبه ششم: تصفیه عمل از ترس دست‌نیافتن به لذات معنوی
یادداشت های اختصاصی
تاملی در باب مجازات‌های جایگزین حبس
نشست عربستان و سناریویB
خاطرات هاشمی را بسوزانید!
باید از ظرفیت های قانون اساسی استفاده کنیم
فضای امیدواری پرهیز از جنگ
