روزنامه ابتکار
1398/02/30
آیا جنگلهای هیرکانی از آفت‌های شبپره جان سالم به در می‌برند؟ راهی برای نجات شمشادها
گروه ایرانشهر: 2 سال پیش بود که مهمانانی ناخوانده از مرزهای شمالی وارد جنگلهای هیرکانی شدند و نفس شمشادها را به شمارش انداختند، سرسبزی را از این درختان گرفتند و خزارن زودرس را برای شمشادهای هیرکانی به یادگار گذاشتند. برطبق آخرین آماری که مدیرکل حفاظت و حمایت از منابع طبیعی سازمان جنگل‌ها ارائه کرده این مهمانان ناخوانده که به آفت «شبپره شمشاد» معروفند بر حدود ۸۰ درصد از شمشادهایی که وسعتی بالغ بر ۴۲ هزار هکتار دارند، آسیب جدی وارد کردهاند. آماری که به نگرانی برخی از فعالان محیط‌زیست نسبت به انقراض شمشادها در جنگلهای هیرکانی منجر شده است. با این حال اما سازمان جنگل‌ها از برجای ماندن نقاط سالمی به‌صورت لکه‌ای از این شمشمادها در جنگلهای شمال ایران خبر داده و گفته که این سازمان از سال گذشته اقدامات ضربتی برای نجات شمشادزارها آغاز کرده و امیدوار است که بتواند این درختان با ارزش را نجات دهد.آفت شبپره شمشاد که از سال ۹۵ در منطقه آستارا و غرب مازندران مشاهده شد، کم‌کم به سمت غرب و مناطق مرکزی مازندران ورود پیدا کرد و روزبهروز بر دایره وسعتش بر جنگلهای هیرکانی ایران افزوده شد. براساس گزارش‌های منتشرشده در نیمه دوم خرداد‌ماه 97 این آفت در مناطقی از غرب مازندران و بهویژه در نمک آبرود و پارک جنگلی بنفشه چالوس، جنگل سی سنگان در نوشهر و جنگلهای سی سرا و متل قو نیز مشاهده شد. آفت‌هایی که حالا نزدیک به 80 درصد شمشادهای جنگلهای هیرکانی را با بیماری و خشکی روبه‌رو کردهاند. عامل این آفت که به نام «شبپره شمشاد» معروف است گونه‌‌ای پروانه با نام علمی Cydalima perspectalis است که به‌صورت طبیعی در شرق آسیا زندگی می‌کند و بومی کشورهایی ازجمله چین، ژاپن، تایوان و هند است، تنها به درختان ایران خسارت وارد نکرده است. این آفت از سال ۲۰۰۷ توسط کشتی‌های گیاهان زینتی آلوده به تخم لارو، به اروپا و شمال آن و اخیرا به ترکیه و آذربایجان سرایت کرده است. اتفاقی که بر طبق آمار و تحقیقات بهعملآمده در ایران نیز رخ داده و احتمال می‌رود که این آفت از راه نهال‌‌های شمشاد تزئینی آلوده و یا مبادلات بینالمللی و یا حتی از طریق گردشگران و مسافران خارجی وارد ایران شده باشد. مراحل زندگی این آفت شامل مراحلی مانند لارو، شفیره و حشره کامل بود و با توجه به اینکه یکی از نشانه‌های این آفت برگ‌خواری محسوب می‌‌شود بنابراین تمام انواع شمشاد اعم از نهال، درختچه و درختان را آلوده می‌کند به حدی که شمشادها خشک و سوخته نشان میدهد. لاروهای شبپره شمشاد سبب بی‌برگی گیاهان میزبان می‌شوند و یک تهدید جدی برای این درختان محسوب می‌شوند. بی‌برگی باعث کاهش زیبایی گیاه شده و تکرار آن می‌تواند سبب مرگ گیاهان شود. لاروهای جوان از سطح زیرین برگها تغذیه کرده و اپیدرم بالایی برگها باقی می‌ماند. درحالیکه لاروهای سنین بالاتر از قسمت درونی برگها تغذیه کرده و فقط رگبرگ‌ها را باقی می‌گذارند. وقتی بی‌برگی ایجادشده با اثر خشکی و درجه حرارت بالای تابستان همپوشانی می‌کنند خطر خشکشدن درختان شمشاد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. به حدی که خطر انقراض و نابودی کامل درختان شمشاد افزایش می‌یابد. خطری که شمشادهای جنگلهای هیرکانی را نیز تهدید می‌کند. بسیاری از فعالان محیط‌زیست این تهدید را برای شمشادهای ایران جدی می‌دانند و معتقدند که عدم مقابله با این آفت می‌تواند به مرگ شمشادها بینجامد. گرچه سازمان جنگل‌ها اعلام کرده که از 42 هزار هکتار جنگل شمشاد 80 درصد آسیب جدی دیده و تنها 20 درصد از آن به صورت لکه‌ای از حمله آفت شبپره شمشاد جان سالم به در برده‌اند اما این سازمان از اجرای برنامه ضربتی برای مقابله با این آفت‌ها و نجات جان شمشادها خبر داده است.
بهمن افراسیابی، مدیرکل حفاظت و حمایت از منابع طبیعی سازمان جنگل‌ها با ایسنا با بیان اینکه از سال گذشته یک برنامه جامع ضربتی تحت عنوان «نجات شمشاد» در منطقه هیرکانی آغاز شد، اظهار کرد: برای تدوین این برنامه کارگروهی در سازمان جنگل‌ها تشکیل و براساس مصوبه این کارگروه قرار شد که برای استان‌های گیلان، مازندران، گلستان، و نوشهر برنامه‌های جداگانه‌ای برای نجات شمشادزارها داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه این برنامه شامل دو بخش عمده مقابله با آفات و تولید نهال و نهال‌کاری در منطقه هیرکانی است، تصریح کرد: بر این اساس شمشادزارها به سه بخش تقسیم‌بندی شدند. بخش اول بخشی است که دچار آسیب نشده است و هنوز به‌صورت سبز وجود دارد. در حال حاضر این لکه‌های سبز، محصور شده‌اند و برای جلوگیری از آلودگی، عبور و مرور انسان و دام به آن مناطق را محدود کرده‌ایم همچنین با رعایت کلیه ضوابط فنی اقدامات قلمه‌گیری و بذرگیری از درختان سالم انجام شده است. مدیرکل حفاظت و حمایت از منابع طبیعی سازمان جنگل‌ها با بیان اینکه بخشی دیگری از شمشادزارها به ظاهر خشک شده است ولی ساقه آن‌ها هنوز جوانه می‌زند، اظهار کرد: نقشه این محدوده نیز به‌طور کامل تهیه شده و برنامه مقابله با آفات و امراض در آن نقاط در حال اجرا است.
افراسیابی با اشاره به اینکه در منطقه دیگری از جنگلهای هیرکانی، شمشادزارها خشک شده‌اند و جوانه‌ای در آن‌ها دیده نمی‌شود، گفت: این مناطق را نیز به حال خود رها نکرده‌ایم و در هر استان تعدادی گیاه پزشک در حال پایش و بررسی هستند تا ببینند آیا می‌توان آن‌ها را نجات داد یا خیر؟ وی با بیان اینکه مجموع اقدامات ما برای نجات شمشادزارها در قالب روش‌های محصور کردن، محلول پاشی، نصب تله‌های فرمونی، عملیات بهداشتی و انتقال نهال از نقاط سالم به مناطق جدید است، تصریح کرد: در حال حاضر بیش از یک میلیون قلمه از پایه شمشادزارهای سالم استان گیلان گرفته شده است و بیش از دو میلیون گیاه قلمه‌گیری شده در نهالستان‌ها برای تولید نهال داریم که اگر نتوانستیم جلوی انقراض شمشادها را بگیریم، بتوانیم در گلدان از آن‌ها نگهداری کنیم. افراسیابی در پایان با اشاره به اینکه مجموعه‌ای از عوامل انسانی و طبیعی سبب آسیب رسیدن به شمشادزارهای کشور شده است، گفت: ما به احیای شمشادزارها امیدواریم. از آنجایی که آلودگی بیماری بلایت شمشاد بین پنج تا شش سال در خاک باقی می‌ماند فعلا نمی‌توانیم قلمه‌ها را به جنگل انتقال دهیم. این کار زمانی اتفاق می‌افتد که مطمئن شویم یک منطقه خالی از آلودگی و بیماری شده است.
سایر اخبار این روزنامه
آیا جنگلهای هیرکانی از آفت‌های شبپره جان سالم به در می‌برند؟
راهی برای نجات شمشادها
علیرضا صدقی
جامعه را دریابیم
آیا حذف قیمت‌ها راهکاری برای آرامش بازار است؟
سرنوشت مبهم قیمت‌گذاری در سایت‌ها
عادل الجبیر وزیر خارجه سابق عربستان مدعی شده که کشورش علیرغم آمادگی‌های لازم، به دنبال جلوگیری از جنگ در منطقه است
کاغذ همچنان در صدر اخبار فرهنگی قرار دارد
روزهای سرنوشت‌ساز «کاغذ»
«ابتکار» از مقابله با بروز نارضایتی داخلی هم‌راستا با خواست دشمنان گزارش میدهد
معاون زنان و خانواده ریاست جمهوری:
قانونی نداریم که دوچرخه‌سواری خانم‌ها را ممنوع کرده باشد
موسویلاری در گفت‌گو با «ابتکار» از استراتژی انتخاباتی اصلاح‌طلبان می‌گوید
مشارکت به شرط تاثیرگذاری
رئیس‌جمهوری در دیدار با اصحاب فرهنگ و هنر:
در برابر زورگویی دشمن تسلیم نمی‌شویم
فرمانده کل سپاه پاسداران:
به دنبال جنگ نیستیم
وزیر دفاع:
دشمن از طریق ابزار رسانه درصدد القای ناامیدی است
هفتمین جلسه رسیدگی به پرونده پدیده برگزار شد
پذیرش اشتباهات از سوی پهلوان و عذرخواهی از مردم
