چین مشتری دائم ایران

وزیر امورخارجه چین اعلام کرد که از ایران هم در برابر تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و هم برای حفظ برجام حمایت خواهد کرد. این موضوع می‌تواند نشانگر آن باشد که حمایت‌های کشوری مانند چین که از دیرباز با ایران روابط اقتصادی داشته‌است اکنون در چنین وضعیت اقتصادی و بین‌المللی آشکار‌تر و حمایتی‌تر شده است. قبل از هرچیز باید به این نکته اشاره کنم که ایجاد محدودیت‌های اقتصادی که از سوی دولت آمریکا برای ایران به وجود آمده را نمی‌توانیم تحریم بین‌المللی بخوانیم، زیرا این محدودیت اقتصادی تنها از سوی یک کشور صورت گرفته و نه سازمان ملل‌متحد با آن موافقت کرده و نه کشورهای اروپایی آن را تماما قبول کرده‌اند، به همین دلیل باید این محدودیت‌ها را تحریم یک‌جانبه بخوانیم. از آنجا که چین همواره مشتری نفتی ایران محسوب می‌شده، ادامه ارسال محموله‌های نفتی از ایران می‌تواند نتایج خوبی دربر داشته باشد و این موضوع محدودیت‌های فروش نفت ایران را کمرنگ خواهد کرد. البته در چند روز گذشته یک محموله نفتی از ایران در سواحل چین پهلو گرفت و نشان داد که خرید نفت از ایران نمی‌تواند به صفر برسد. توجه داشته باشیم که برخی از مشتری‌های نفت ایران شرکت‌های خصوصی هستند که نمی‌توانند در برابر محدودیت‌های اقتصادی آمریکا مقاومت کنند ولی هنگامی که یک خریدار بزرگ مانند چین بر حفظ روابط اقتصادی با ایران تاکید می‌کند این موضوع می‌تواند برای جمهوری اسلامی خبر خوبی باشد و همچنین دیگر کشورها را برای خرید نفت از ایران ترغیب کند. از سوی دیگر حمایت چین از برجام و همچنین ادامه خرید نفت از ایران می‌تواند اروپا را به واکنش بکشاند تا هرچه زودتر سازوکار مالی خود را که به اینستکس معروف شده است راه‌‌اندازی کنند. این نکته قابل توجه است که در تمام این مدت اتحادیه اروپا از برجام حمایت کرده‌ است و همچنین از دولت آمریکا می‌خواهد که در برابر ایران نرمی به خرج دهد ولی این تنها کافی نیست و باید حمایت‌های خود از ایران را عملی کند مانند عملکرد و واکنش‌هایی که چین و روسیه در همراهی ایران دارند. به‌نظر می‌آید اروپا در شرایطی که چین به فعالیت‌های اقتصادی خود با ایران ادامه می‌دهد بخواهد سرعت خود را برای سازوکار مالی بیشتر کند. اگر اتحادیه اروپا حمایت خود را عملی‌تر کند و به سمت برقراری ارتباط اقتصادی با ایران حرکت کند بسیاری از مشکلات اقتصادی و محدودیت‌های یک‌جانبه برطرف خواهد شد و همچنین برجام هم حفظ می‌شود. اما موضوعی که باعث نگرانی خواهد شد جنگ تجاری آمریکا و چین است که امکان دارد این دو کشور باتوجه به اختلافاتی که بر سر مالیات‌ها و تعرفه‌ها با یکدیگر دارند و با کنار زدن ایران با یکدیگر به تفاهم برسند و این موضوع می‌تواند کار دیپلماسی ایران را برای نگاه‌داشتن کشوری مانند چین در چرخه اقتصاد خود را سخت‌تر کند.
* اقتصاددان