روزنامه ابتکار
1398/02/28
اجرای برنامه احیای جنگل‌های زاگرس بعد از سالهای هشدار از سوی کارشناسان آغاز شد
زوال بلوط‌ها!زهرا داستانی
بلوط‌ها رو به زوالند و زاگرس در سوگ آن‌ها پریشانحال. سال‌ها است که سایه بیماری بر درختان جنگل‌هایی سایه افکنده که از منتهیالیه شمالغربی ایران (استان آذربایجانغربی) آغاز می‌شوند، در غرب (استان‌های ایلام و لرستان) امتداد می‌یابند و در جنوبغرب ایران (استان‌های کهگیلویهوبویراحمد، خوزستان و فارس) به پایان می‌رسند. جنگل‌هایی به نام «زاگرس» که با گستردگیشان در ۱۱ استان، با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگل‌ها را روی نقشه جغرافیای ایران تشکیل می‌دهند. جنگل‌هایی که حالا، حال و روز خوبی ندارند و قلب تپنده‌شان «بلوط‌ها» گرفتار بیماری، سوسک‌های چوب‌خوار، آفت زغالی بلوط و غده‌های لورانتوس (گیاهی انگلی) شده‌اند. مشکلاتی که سال‌ها است کارشناسان درباره آن‌ها هشدار می‌دهند. سال 93 کارشناسان نسبت به برجایماندن برهوتی از زاگرس در صورت بی‌توجهی به حال بلوط‌های بیمار تا 2 سال آینده خبر دادند و حالا که 5 سال از آن زمان می‌گذرد خبرها از گریبانگیرشدن آلودگی و خشکی بر یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از وسعت این جنگل‌ها و آغاز دیرهنگام برنامه 5 ساله برای احیای جنگل‌های بلوط زاگرس حکایت دارد.
خشکیدن درختان بلوط زاگرس را به رخدادی 6 برابر بزرگ‌تر از خشکیدگی دریاچه ارومیه تعبیر می‌کنند. تعبیری که شاید در وهله اول کمی بی‌معنا و دور از انتظار به نظر برسد. یکی جنگل است و آن دیگری دریاچه! و این شاید قیاسی باشد مع‌الفارق. اما این طور نیست. جنگل‌های زاگرس به معدن آب در کشور مشهورند و سرچشمه 40 درصد از آب شیرین کشور هستند و خشکیدن و بیماری این رویشگاه نهتنها به معنای ورشکستگی آبی ایران است بلکه به معنای روبهروشدن هر چه بیشتر مناطق مختلف ایران از شمال تا جنوب و غرب در گردوغبار است چراکه جنگل‌های زاگرس بزرگ‌ترین فیلتر طبیعی برای مقابله با ریزگردها نیز به شمار می‌روند. به گفته کارشناسان، هر هکتار جنگل سالانه 60 تن ریزگرد را در خود رسوب می‌دهد. علاوه بر این باید یادآور شد 40 درصد از دام‌های کشور در این منطقه قرار گرفته‌اند، برای نمونه 27 هزار خانوار دامدار فقط در استان کرمانشاه زندگی می‌کنند و 3000 خانواده در این استان از طریق محصولات فرعی جنگل مانند استحصال سقز و کتیرا امرار معاش می‌کنند و این یعنی با نابودی جنگل‌های زاگرس بخش عظیمی از جمعیت ایران مجبور به مهاجرت و تغییر شغل خود خواهند شد که خود تهدیدی اجتماعی و فرهنگی برای ایران به شمار می‌آید.
از سال 88 که پدیده خشکیدگی بلوط در زاگرس مشاهده شده، این بیماری بهسرعت در حال گسترش است و تاکنون بر اساس آخرین آمار دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل‌ها، یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از وسعت این جنگل‌ها دارای آلودگی و خشکیدگی بر اثر ابتلا به بیماری زوال بلوط است. این سطح خشکیدگی عمدتاً در استان‌های ایلام، لرستان، کهگیلویهوبویراحمد، کرمانشاه، فارس، چهارمحالوبختیاری و خوزستان گسترده، و به قطع و مرگ هزاران اصله بلوط منجر شده است.
مرگ و زوال بلوط‌ها در اثر بی‌توجهی و بی‌تدبیری در طی سالیان گذشته علیرغم هشدارهای کارشناسان و فعالان محیط‌زیست حالا به تدوین و اجرای برنامه‌ای 5 ساله انجامیده که هدفش حفاظت و مقابله با خشکیدگی جنگل‌های زاگرس است و توسعه عملیات آبخیزداری، افزایش رطوبت خاک، کاداستر اراضی، پیشگیری از آفات و امراض و آتش‌سوزی در اولویت‌های آن است.
فریبرز غیبی، دبیر ستاد ملی زاگرس که خبر تدوین و اجرای این برنامه 5 ساله را به ایسنا داده، معتقد است که: براساس مطالعات انجامشده بیش از ۷۰ عامل در خشکیدگی جنگل‌های زاگرس موثر است که کاهش رطوبت خاک و افزایش دما مهمترین آن‌هاست، همچنین این دو عامل سبب طغیان آفات و امراض در جنگل‌ها میشود. او گفت: اهمیت زاگرس در محیط‌زیست و زندگی عشایری کشور از یک سو و از سوی دیگر سیل‌های اخیر لرستان و خوزستان که متاثر از بالادست بود، سبب شد که سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور دید ویژه‌ای نسبت به زاگرس داشته باشد و توسعه پوشش گیاهی و عملیات آبخیزداری در این منطقه را در اولویت خود قرار دهد. غیبی با بیان اینکه سال گذشته ۲۵ هزار هکتار عملیات جنگل‌کاری و توسعه جنگل در کشور داشتیم که ۲۰ هزار هکتار از آن فقط در جنگل‌های زاگرس بود، گفت: امسال نیز قرار است که بر اساس برنامه بوم‌سازگان زاگرس بیش از ۵۰ هزار هکتار جنگل‌کاری و عملیات احیا و غنیسازی جنگل در زاگرس داشته باشیم.
رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال با اشاره به اینکه در ستاد ملی زاگرس، پتانسیل‌ها و ضعف‌های زاگرس مشخص شد، اظهار کرد: بر اساس همین پتانسیل‌ها و ضعف‌ها ۲۰ پروژه در برنامه بوم‌سازگان زاگرس تعریف شد که ازجمله آن می‌توان به توسعه اراضی جنگلی، پیشگیری از حریق، مقابله با آفات و امراض و تهیه نقشه کاداستر اشاره کرد. به گفته دبیر ستاد ملی زاگرس، در حال حاضر بیش از ۴ میلیون هکتار اراضی جنگلی در کشور داریم که قرار است بر اساس این برنامه، پوشش گیاهی این اراضی جنگلی را بین یک تا پنج درصد افزایش دهیم. غیبی با بیان اینکه هدف سازمان جنگل‌ها مقابله با خشکیدگی جنگل‌های زاگرس است، تصریح کرد: افزایش رطوبت خاک از طریق عملیات آبخیزداری، جنگل‌کاری و احیا و پاکسازی جنگل‌ها در دستور کار استان‌های زاگرسنشین قرار گرفته است. وی با اشاره به اینکه اقداماتی همچون افزایش رطوبت خاک، کاداستر اراضی، پیشگیری از آفات و امراض و آتش‌سوزی با کمک جوامع محلی صورت می‌گیرد، گفت: بر اساس برنامه بوم‌سازگان زاگرس، مدیریت واحدی در جنگل‌های زاگرس خواهیم داشت تا بتوانیم تاثیر عوامل انسانی و طبیعی بر خشکیدگی جنگل‌های زاگرس را به حداقل برسانیم. دیبر ستاد ملی زاگرس در پایان با بیان اینکه بوم‌سازگان زاگرس برنامه پنجسالهای است که امسال اولین سال اجرای آن است، اظهار کرد: اعتبار سال اول این برنامه از محل صندوق توسعه ملی تامین شده است و امیدواریم که در سالهای بعد نیز مشکلی برای تامین اعتبار این برنامه نداشته باشیم.
سایر اخبار این روزنامه
اجرای برنامه احیای جنگل‌های زاگرس بعد از سالهای هشدار از سوی کارشناسان آغاز شد
محمدعلی وکیلی
جنگ ارادهها
ابعاد مختلف طرح استانی شدن انتخابات و تاثیر آن بر احزاب بررسی شد
استانی شدن گامی در راستای تحکیم دموکراسی
مذاکرات نخست وزیر با حزب کارگر بریتانیا بر سر بریگزیت بار دیگر شکست خورد
یک گام دیگر تا سقوط دولت «ترزا می»
مروری بر سرنوشت کاغذ در هفته گذشته
مُسکن یا درمان؟
«ابتکار» راه‌حل‌های کنترل بازار اجاره را بررسی می‌کند
درمان تب تند اجاره‌‌بها
«ابتکار» از اشتیاق نمایندگان برای ارسال لایحه منع خشونت علیه زنان به مجلس درآینده نزدیک گزارش می‌دهد
با هتریک در قهرمانی، پرسپولیس پرافتخارترین تیم تاریخ لیگ برتر شد
فتح تاج و تخت سرخپوشان
با حکم فرمانده معظم کل قوا انجام شد
انتصاب جانشین و معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران
رئیس‌جمهوری در دیدار صمیمی با وکلا و حقوقدانان:
تحریم‌های آمریکا علیه ملت ایران، جنایت علیه بشریت است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
ارتباط حوزه مفاهیم قرآن و هنرهای دینی باید تقویت شود
طرح استانیشدن انتخابات چه سرنوشتی خواهد داشت
شمشیر دولبه استانیشدن انتخابات
امامجمعه نجف:
دولت و ملت عراق در هر شرایطی کنار ایران است
