کارشکنی‌های نظام پزشکی در مسیر متخصصان علوم پایه پزشکی

سرویس جامعه جوان آنلاین: براساس آیین‏نامه تأسیس و اداره امور آزمایشگاهى تشخیص طبى هر آزمایشگاه نسبت به نوع تخصص و صلاحیت علمى مسئول یا مسئولان فنى آن براساس مجوزهاى صادره از وزارت مى‏تواند داراى یک یا چند بخش از بخش‌هاى زیر باشد: الف) بیوشیمى. ب) خون‏شناسى. ج) میکروب‏شناسى یا پاتیوبیولوژى (باکترى شناسى، انگل‏شناسى، ویروس‏شناسى، قارچ‏شناسى). د) ایمنى‏شناسى و سرم‏شناسى. ه) آسیب‏شناسى تشریحى (پاتولوژى و سیتولوژى). همچنین مجوز تأسیس آزمایشگاه به دکتراى تخصصى آسیب‏شناسى بالینى یا تشریحى (یا هر دو) - دکتراى تخصصى تک رشته‏اى بالینى (بیوشیمى بالینى، هماتولوژى بالینى و باکتریولوژى بالینى). - دکتراى تخصصى علوم آزمایشگاهى داده می‌شود، اما با تمام این‌ها اختلاف‌نظر بین دانشجویان پاتولوژی و دانشجویان علوم آزمایشگاهی هرازچند گاهی داغ می‌شود و دوباره به محاق می‌رود.
اختلافی ۳۰ ساله!
در سال ۱۳۶۷ در مجلس شورای اسلامی قانونی به تصویب رسید و به موجب آن افرادی که PH.D‌های تک رشته‌ای آزمایشگاهی هستند، می‌توانستند با گذراندن دوره تکمیلی، حق فنی آزمایشگاه گرفته و آزمایشگاه تأسیس کنند. این قانون در مقطعی هم اجرا شد، اما معطل ماند. بعد از آن با پیگیری‌های افراد ذی‌نفع، دیوان عدالت اداری حکم کرد که این قانون توسط وزارت بهداشت اجرایی شود.
طبق قانون مصوب مجلس، وزارت بهداشت مکلف شده است که گروه‌های مختلف علوم آزمایشگاهی با گذراندن دوره تکمیلی مجوز تأسیس آزمایشگاه داشته باشند و آیین‌نامه‌ای نیز برای گذراندن دوره‌های تکمیلی تهیه شده است.


پاتولوژیست‌های معترض به این قانون معتقدند، آن‌ها در ابتدا دوره پزشکی عمومی را گذرانده و بعد دوره‌های تخصصی آسیب‌شناسی را می‌بینند، بنابراین پس از دوره تخصصی اجازه تأسیس و کار در آزمایشگاه را دارند. این در حالی است که طبق قوانین مصوب قبلی، فقط پاتولوژیست‌ها این اجازه را ندارند، بلکه PH. D‌های آزمایشگاه که پزشک نیستند نیز درحال حاضر اجازه تأسیس آزمایشگاه را دارند.
بدین معنی که در حال حاضر با تشکیل تیمی سه نفره از رشته‌های مختلف علوم آزمایشگاهی، به آن‌ها مجوز تأسیس آزمایشگاه داده می‌شود. اجرای آیین‌نامه اجرایی به رشته‌های علوم آزمایشگاهی این اجازه را می‌دهد که با گذراندن دوره‌های تکمیلی، مانند پاتولوژیست‌ها به صورت تک‌نفره بتوانند آزمایشگاه تأسیس کنند.
در قوانین هم پیش‌بینی شده است که افراد داوطلب ضمن گذراندن امتحان ورودی با تکمیل توانمندی‌های خودشان در یک دوره قبل از ورود به دوره تکمیلی آمادگی لازم را کسب کنند و پس از طی دوره آموزشی مربوطه، چنانچه در امتحان گواهینامه تخصصی دوره کلینیکال پاتولوژی موفق شوند و حد نصاب را کسب کنند، فارغ‌التحصیل این دوره محسوب می‌شوند.
صادر نکردن پروانه نظام پزشکی
اما ماجرا به همین ختم نمی‌شود؛ به غیر از بحث‌های میان پاتولوژیست‌ها و علوم آزمایشگاهی‌ها، از دو سال پیش سازمان نظام پزشکی برای فارغ‌التحصیلان برخی از رشته‌های تخصصی علوم پایه پزشکی که دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد آن‌ها مرتبط با سلامت یا رشته‌های علوم پزشکی نباشد، پروانه نظام پزشکی صادر نمی‌کند.
این در حالی است که طبق ماده ۳ و ۵ از آیین‌نامه تأسیس و اداره امورآزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی، رشته‌های ژنتیک پزشکی، بیوشیمی پزشکی، ایمنی‌شناسی پزشکی، میکروب شناسی پزشکی، باکتری شناسی پزشکی، انگل‌شناسی پزشکی، قارچ شناسی پزشکی، ویروس‌شناسی پزشکی، خون شناسی آزمایشگاهی و علوم انتقال خون، از رشته‌های دکترای علوم آزمایشگاهی تخصصی است و عضویت این افراد در سازمان نظام پزشکی در بند دوم این قانون به شفافیت ذکر شده است.
از آنجا که مطابق آیین‌نامه تأسیس و اداره امور آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی ابلاغیه ۲۳/۵/۱۳۹۲، رشته‌های نامبرده در مقطع دکترای تخصصی پروانه‌دار هستند، صلاحیت حرفه‌ای دانش آموختگان دکترا تخصصی نامبرده توسط وزارت بهداشت تأیید شده است و می‌توانند به عضویت سازمان نظام پزشکی درآیند.
در ماده ۲ آیین‌نامه تأسیس و اداره امور آزمایشگاه‌های پزشکی، ابلاغیه سال ۱۳۹۲ هم متخصصین PH. D. پزشکی که مسئول فنی آزمایشگاه‌های تخصصی هستند، آزمایشات را روی نمونه‌های حاصل از بدن انسان به منظور تشخیص، مراقبت و بررسی تأثیر درمان انجام می‌دهند و انجام فعالیت‌های بالینی، تفسیر نتایج آزمایشات و تجویز دارو بر عهده پزشک معالج است. این‌ها تنها بخش‌هایی از قوانینی است که نشان می‌دهد سازمان نظام پزشکی موظف است از میان رشته‌های تخصصی علوم پایه پزشکی که دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد آن‌ها مرتبط با سلامت یا رشته‌های علوم پزشکی نیست هم عضو بگیرد و اجرایی نشدن این مصوبه‌ها بی‌قانونی است.