اين دولت به جريان‌هاي همسو بي‌اعتناست

سیدفاضل موسوی
در گفت‌وگو با «آرمان»:
اين دولت به
جريان‌هاي همسو بي‌اعتناست


دولت پنهان نتیجه اقدامات خود دولت‌هاست
آرمان: گفت‌وگوی ملی مساله‌ای است که این روزها زیاد در میان سیاستمداران شنیده می‌شود. سخت‌تر شدن شرایط اقتصادی کشور همزمان با تشدید تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی ایالات متحده و همچنین نارضایتی مردم از جریان‌های سیاسی به خصوص پس از ناکارآمدی‌هایی که در دولت و مجلس مشاهده شد، باعث شده است که نیاز به همدلی و همراهی در جامعه برای کمک به دولت و تحمل شرایط موجود تا عبور از بحران در سیاست خارجی بیشتر احساس شود. از طرفی سیاستمداران، راهکار رسیدن به همدلی را طرح مسأله گفت‌وگوی ملی در جامعه می‌دانند و خواستار اجرایی شدن این طرح هستند. «آرمان» در گفت‌وگو با سیدفاضل موسوی، کارشناس سیاسی و نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی به بررسی این موضوع پرداخته است. موسوی می‌گوید که راه‌حل اجرای گفت‌وگوی ملی عمل به قانون اساسی و مستثنی نشدن افراد و نهادها از قانون است. او همچنین تأکید دارد که دولت اراده‌ای برای شنیدن مطالبات مردم و جریان‌های سیاسی، حتی جریان‌های همسوی خود را نیز ندارد و این رویه باید اصلاح شود. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
گفت‌وگوی ملی چه جایگاهی در جامعه دارد؟
در هر شرایطی مسائلی مانند گفت‌وگوی ملی یک ضرورت عقلی است؛ یعنی هر جامعه یکپارچه و خردمند راهی جز این ندارد که با گفت‌وگوی ملی مسائل داخلی خود را حل و فصل کند. فراهم شدن بستری برای تمام آحاد جامعه برای اظهار نظر، انتقاد و تمجید بیشتر به یک آرمان می‌ماند تا واقعیت، اما نباید به این دلیل مساله گفت‌وگوی ملی رها شود و مسئولان و افراد جامعه تلاشی برای رسیدن به آن نکنند. نیاز است که جامعه به سمت تعامل و مدارای بیشتر حرکت کند و شنیدن آرای مخالف نه یک استثنا بلکه عادت باشد. این امر تنها در صورتی محقق می‌شود که حقوق اولیه و بنیادین همه افراد جامعه همانطور که در قانون اساسی بر آن تأکید شده است، رعایت شود و چیزی بالاتر از قانون نباشد که حق و حقوق افراد، اقلیت‌ها و جریان‌های سیاسی و اجتماعی را نقض کند.
چه پیش زمینه‌هایی برای انجام گفت‌وگوی ملی نیاز است؟
فصل‌الخطاب در امور اجتماع باید قانون باشد. این شرط لازم و کافی برای تحقق آزادی و در ادامه آن گفت‌وگوی ملی است. اصول متعدد قانون اساسی جمهوری اسلامی بر حق مردم در خصوص آزادی و نیازهای اولیه تأکید می‌کند و اگر بدون استثنا همه در برابر قانون یکسان باشند و عدالت در رفتار و گفتار مسئولان حاکم باشد، آن وقت می‌شود امید داشت که کشور به این سمت و سو حرکت کند. برای آن که وحدت و انسجام پویا و حقیقی در جامعه شکل گیرد نیاز است که همه مردم بتوانند آزادانه حرف بزنند و از حق و حقوق خود دفاع کنند. بسیاری از مسئولان اما صرفا با لفاظی تلاش می‌کنند جامعه را آرام کنند و بگویند که ما آزادی بسیار داریم اما در زمان‌های حساس حرف به کار جامعه نمی‌آید و مردم باید در واقعیت آزادی را حس کنند. آن زمان است که همه مردم همدل و همزبان و متحد، برای یک هدف نیکو تلاش می‌کنند. نمونه‌هایی از این همراهی و همدلی را در زمان انقلاب اسلامی و پس از آن در دوران دفاع مقدس در جامعه شاهد بوده‌ایم.
در مجموع وضعیت جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امروز کافی است اعلام شود که کالایی که اصلا کسی نیاز خاصی هم به آن نیست کم شده است. شاهد خواهیم بود که صف‌هایی طویل برای دریافت همان کالا تشکیل می‌شود یا وقتی دولت در مساله‌ای از مردم کمک می‌خواهد، جامعه تمایلی به پیش قدم شدن و کمک به دولت نمی‌بیند. مردم تلاش دارند از هر فرصتی برای نجات خودشان استفاده کنند، حتی اگر بسیاری از این فرصت‌ها غیراخلاقی و غیرانسانی باشد. این مسأله از عدم اعتماد مردم به دولت ناشی می‌شود و اگر به موقع این مسأله حل نشود، باید منتظر شرایط سخت‌تری باشیم.
برگزاری مراسمی مانند افطار رئیس‌جمهور با فعالان سیاسی را چقدر در گسترش فرهنگ گفت‌وگو مؤثر می‌دانید؟
اینکه رئیس‌جمهور افطاری بگیرد، خوب است اما به شرطی که برنامه‌ریزی شده باشد و حاضران با مطالعه و تحقیق سخن بگویند. رئیس‌جمهور در این جلسه به نوعی اتمام حجت کرد و گفت که در بسیاری از مسائل که نیاز است دولت دخالت کند، اختیاری ندارد و تصمیم‌گیری‌ها در جای دیگری صورت می‌گیرد. نشست باید برگزار شود که دولت حرف‌های مردم و جریان‌های سیاسی را بشنود نه این که از خود سلب مسئولیت کند و بگوید به من ربطی ندارد. دولت روحانی تا کنون اراده‌ای برای شنیدن مطالبات جریان‌های سیاسی نشان نداده است. این موضوع حتی در مواجهه دولت با جریان‌های سیاسی همسو نیز مشهود است؛ چه رسد به جریان‌های منتقد. وقتی نزدیکان رئیس‌جمهور می‌گویند هیچ‌کس در رأی‌آوری آقای روحانی نقشی نداشته و نقش جریان اصلاح‌طلب انکار می‌شود، باید دانست که احتمالا گوشی هم برای شنیدن مطالبات این جریان نخواهد بود. ایشان در بهترین شرایط 9 درصد از رأی جامعه را داشت و حمایت همه‌جانبه جریان ریشه‌دار اصلاحات باعث شد که به مقام ریاست جمهوری برسد. چنین چیزی در رویای برخی نمی‌گنجید. بارها به رئیس‌جمهور گفته شد که اگر در حل مسائل سیاسی محدودیت‌هایی وجود دارد، دست کم در حل مشکلات مربوط به قیمت‌ها فعالیت شود. یا در موضوع انتخاب وزرا تذکر داده شد که کابینه همسو با مطالبات مردم نیست، اما توجهی صورت نگرفت.
برخی معتقدند که کاستی‌ها به دلیل عملکرد دولت پنهان است. نظر شما در این خصوص چیست؟
دولت پنهان نتیجه اقدامات خود دولت‌هاست و اگر دولت‌ها در مقابله با جریان‌های تمامیت‌خواه از خود ضعف نشان ندهند، دولت پنهان شکل نمی‌گیرد. دولت باید از ابتدا با تکیه بر پشتوانه مردمی و با حمایت جریان‌های همسو تلاش می‌کرد تا راه‌ را بر این جریان‌ها و دولت پنهان ببندد اما از این امر غفلت شد. رئیس‌جمهور به عنوان کسی که سال‌ها در عرصه سیاست ایران حضور داشته می‌داند که رئیس دولت چه اختیاراتی دارد و باید بر اساس همان وعده می‌داد، وعده‌هایی مطرح شد، اما به آنها عمل نشد.