روزنامه ابتکار
1398/02/23
«ابتکار» از تصویب لایحه «حق انتقال تابعیت از طریق مادر به فرزند» گزارش می دهد گامی در راستای رفع تبعیض
معصومه معظمیطبق قانون مدنی فعلی جمهوری اسلامی ایران، پدر و مادر در اعطای تابعیت به فرزندان خود از حق یکسانی برخوردار نیستند و در تبعیضی آشکار، زنان مانند مردان نمی‌توانند تابعیت کشور خود را به فرزندی که حاصل ازدواج آنها با همسر خارجی است انتقال دهند. طبق قانون ایران، انتقال تابعیت از طریق خون است ولی بین خون پدر و مادر تفاوت قائل شده است؛ ایرادی که سال‌های سال باعث شده فرزندان زیادی که حاصل ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی هستند بدون هویت و شناسنامه بمانند و از داشتن حق تحصیل و بهداشت و حقوق شهروندی محروم شوند. ولی روز گذشته نمایندگان مجلس دهم تصمیم گرفتند یک بار برای همیشه به این بحث پرمناقشه و تبعیض‌آمیز که بارها از سوی مجالس دیگر مطرح شده ولی هرگز به نتیجه نرسیده بود، خاتمه دهند. خانه‌ملتی‌ها با ۱۸۸ رای موافق، ۲۰ رای مخالف و ۳ رای ممتنع از مجموع ۲۴۶ نماینده حاضر در مجلس با کلیات این لایحه که آبان 97 از سوی دولت به مجلس تقدیم شده بود، موافقت کردند.
«سرزمین مادری» عبارتی است که به خوبی نشان می‌دهد ما ایرانی‌ها بیش از هر کشور دیگری در گذشته به مقوله مادر و زنان توجه ویژه‌ای داشته‌ایم و زنان این سرزمین از احترام بالایی برخوردار بوده‌اند. ولی متاسفانه سال‌ها است که دیگر مادران با وجود داشتن چنین عبارتی در لفظ و ادبیات‌مان از سرزمین خود حقی ندارند و در انتقال تابعیت خاک و سرزمین خود به فرزندانی که حاصل ازدواج‌شان با مردان غیرایرانی است، ناتوانند. برخلاف مردان که در هر کجای دنیا می‌توانند از طریق خون، تابعیت ایرانی را به فرزندان‌شان انتقال دهند، زنان ایرانی همواره از داشتن چنین حقی محرومند و حتی برای فرزندانی هم که در ایران به دنیا می‌آورند نمی‌توانند تابعیت ایرانی بگیرند و تا 18 سالگی از داشتن تابعیت ایرانی و همه حق و حقوق شهروندی محرومند.
نامه سرگشاده 170 استاد و پژوهشگر علوم اجتماعی به نمایندگان مجلس
روز شنبه هفته جاری 170 استاد و پژهشگر علوم اجتماعی طی نامه‌ای سرگشاده، ضمن برشمردن ایرادات و مشکلات ندادن تابعیت به فرزندان مادران ایرانی حاصل از ازدواج با مردان خارجی، از نمایندگان خواستند با لایحه «انتقال تابعیت از طریق مادر» موافقت کنند. در بخشی از این نامه آمده است: «نظام‌های حقوقی پیشروی جهان، هم برای رفع تبعیض جنسیتی و هم برای پیشگیری از معضلات اجتماعی‌ای که در پی دارد و بر حسب تجربه دهه‌ها است که در این زمینه قوانین‌شان را اصلاح کرده‌اند و در ایران هم وقت آن رسیده و حتی دیر شده است که مبتنی بر انباشت تجارب جوامع دیگر و ضرورت‌ها و نیازهای اجتماعی در کشور این اصلاح قانونی صورت گیرد.»
استادان و پژوهشگران امضا‌کننده نامه در ادامه آورده‌اند: «انتقال تابعیت از طریق مادر هم از منظر منافع ملی و هم برای افزایش تعلق ملی و ایرانی فرزندان مادران ایرانی و کاهش مشکلات این مادران و فرزندان گامی است که باید برداریم.» بنابراین امضاکنندگان این نامه و بخش زیادی از فعالان مدنی بر این عقیده‌اند که باید هرچه زودتربه این تبعیض حقوقی و پیامدهای اجتماعی نامطلوبش پایان داد و گره‌ای از زندگی بسیاری از بی‌شناسنامه‌های بی‌صدا و فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی باز کرد. آنها این اقدام را گامی مهم در جهت منافع ملی ایران، بسط عدالت و حفظ کرامت انسانی فرزندان مادران ایرانی می‌دانند.
موافقان و مخالفان
گفتنی است این موضوع هم مثل هر طرح و لایحه دیگری موافقان و مخالفانی داشت. در جریان بررسی کلیات این لایحه در صحن علنی مجلس، نادر قاضی‌پور، فرهاد تجری و مصطفی کواکبیان نمایندگان ارومیه، قصر شیرین و تهران به عنوان مخالف و جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عبدالرضا مصری و طاهر خانی، نمایندگان تربت جام، کرمانشاه و تاکستان به عنوان موافقان کلیات این لایحه صحبت کردند و در نهایت با 188 رای موافق از 246 نماینده حاضر در جلسه به کلیات آن رای مثبت دادند.
از نظر من مادر مهم‌تر از پدر است
عبدالرضا هاشم‌زایی در گفت وگو با «ابتکار» بر این عقیده است که این موضوع تبعیضی آشکار است که تاکنون مورد غفلت قرار گرفته است. این عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور افزود: «قبل از صحن در کمیسیون شوراها این موضوع بررسی شد. موضوع این است که مادر از دیدگاه من مهم‌تر از پدر است و در خارج از کشور وقتی یک زن و مرد از یکدیگر جدا می‌شوند بچه‌ها بیشتر مادر را می‌شناسند و حضانت آنها را به مادر می‌دهند. همچنین وقتی بچه‌ها بزرگ می‌شوند با مادر ارتباط بیشتری دارند.»
حق انتقال تابعیت از مادر به فرزند حق شرعی و قانونی زنان است
محسن علیجانی زمانی، نماینده مردم تهران در مجلس هم در‌این‌باره به «ابتکار» گفت: «هم از نظر شرعی و هم قانونی حق مادران ایرانی است که وضعیت فرزندان‌شان در ازدواج با مردان خارجی تعیین‌تکلیف شود. این کار از نظر فرهنگی هم دارای این پیام است که جامعه ایرانی برای زنان و دختران خود احترام ویژه‌ای قائل است و این کار باید زودتر از این انجام می‌شد.» عضو کمیسیون بهداشت مجلس با بیان اینکه «اکثریت نمایندگان مجلس هم با کلیات این لایحه موافقت کردند»، گفت: «مخالفان دغدغه‌های خاصی داشتند که قابل رفع است و این لایحه خوبی بود که مجلس به کلیات آن رای داد. تعیین تکلیف هویت این فرزندان از جهت فرهنگی و اجتماعی، دلبستگی این فرزندان را به ایران تقویت می‌کند و آثار مثبت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارد.» هاشم‌زایی هم در عین حال به «ابتکار» گفت: «ما با توجه به اینکه با کشورهایی مثل افغانستان، پاکستان و عراق همسایه‌ایم و حساسیت امنیتی ویژه‌ای داریم، دلیل مخالفت مخالفان دقیق عمل نکردن است. اگر مجلسی‌ها بدانند که این قانون درست اجرا میشود و بچه‌هایی که واقعا مادران ایرانی دارند تابعیت داده میشود، مشکل‌شان حل میشود. این موضوع هم به سادگی با آزمایش DAN مشخص میشود و این کودکان هم قبل از 18 سالگی می‌توانند تابعیت بگیرند و مدرسه بروند و بهداشت‌شان تامین شود.»
کار بزرگی که مجلس دهم انجام داد
پروانه سلحشوری، عضو فراکسیون زنان مجلس هم در گفت وگو با «ابتکار» رای به کلیات لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را کار بزرگی دانست و تاکید کرد: «اقدام بزرگی بود که نمایندگان مجلس دهم انجام دادند تا منتقدان مجلس دهم بیش از این عملکرد مجلس دهم را به چالش نکشند و بگویند مجلس دهم چه کاری انجام داده است؟» این نماینده مردم تهران در مجلس افزود: «لایحه دولت هم در‌این‌باره لایه خوبی بود که با همکاری مجلس به نتیجه رسید.» عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه داد: «این کار را نمی‌توان اقدامی به منظور رفع تبعیض جنسیتی دانست بلکه حق زنان و کودکانی بود که تا کنون نادیده گرفته و زیرپا گذاشته شده بود و خیلی پیش از این باید این موضوع تعیین‌تکلیف می‌شد.»
شهاب‌الدین بیمقدار، دیگر عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس هم در‌این‌باره به «ابتکار» گفت: «موافق این لایحه بودم و به آن رای دادم. مادران ایرانی چه در داخل و چه خارج از کشور که ازدواج کرده‌اند، فرزندان لایق و شایسته‌ای دارند که به درد کشورمان می‌خورند ولی ما خودمان را از این نعمت محروم می‌کنیم در حالی که آمریکا سالانه چند هزار نفر از نخبگان ما را جذب می‌کند و به آنها پاسپورت آمریکایی و تابعیت می‌دهد. مریم میرزاخانی زن نخبه ایرانی که برای فرزندش نتوانست تابعیت ایرانی بگیرد نمونه بارز این مورد است.»
نماینده مردم تبریز در مجلس با اشاره به حرف مخالفان گفت: «مخالفان لایحه می‌گویند چند صد هزار نفر فرزند بلاتکلیف مادران ایرانی هستند که گرفتن تابعیت برای آنها کار درستی نیست ولی من موافق این حرف نیستم.»
دلیل نگرانی متولدینی از مردان افغانی و عراقی است که حتی ازدواج‌شان ثبت هم نشده است
علی ابراهیمی، نماینده مردم شازند هم در‌این‌باره به «ابتکار» گفت: «اینکه ما تابعیت را از طریق خونی و تنها خون پدر در نظر می‌گرفتیم تعارض کامل با برابری حقوق زن و مرد بوده و هست ولی نکته‌ای که وجود دارد و مخالفان بر آن تاکید دارند، قشری که تمکن مالی دارند از کشور خارج می‌شوند و افرادی که مورد توجه این قانونند، افراد و اقشار ضعیفی هستند که حاصل ازدواج زنان ایرانی با مردان افغانی و عراقی هستند که معمولا از اقشار ضعیف هستند و این کار تضعیف جامعه را به دنبال دارد.» او با اشاره به برخی دلایل مخالفان تصریح کرد: «اشکال اصلی این است که معمولا این فرزندان حاصل ازدواج‌های غیر رسمی و ثبت نشده هستند و تعداد زیادی متولدینی داریم که ازدواج والدین‌شان ثبت شرعی و قانونی نیست و این خود می‌تواند نگران‌کننده باشد.»
بیمقدار همچنین تبعیض دادن تابعیت به فرزندان مردان ایرانی را تبعیضی آشکار در حق زنان دانست و به «ابتکار» گفت: «این تبعیض همیشه در قبال زنان در کشور ما وجود دارد. واقعیت این است که ما در قبال برابری حقوق زن و مرد فقط شعار می‌دهیم و برای رفع تبعیض‌ها عملا کاری انجام نداده‌ایم. ولی مدتی است در جامعه خوشبختانه زنان سعی می‌کنند حضور پررنگ‌تری داشته باشند و باید در راستای رفع این تبعیض‌ها قدم‌های جدی‌تری برداریم و متناسب با زمان حرکت کنیم و جلوی تبعیض‌های جنسیتی را بگیریم.»
سایر اخبار این روزنامه
« ابتکار» تازه‌ترین تحولات میان ایران، آمریکا و اروپا را بررسی می‌کند
شماره تلفنی که در دسترس نیست!
حامد وکیلی
چرا برجام نمی‌تواند از خودش محافظت کند؟!
«ابتکار» از تصویب لایحه «حق انتقال تابعیت از طریق مادر به فرزند» گزارش می دهد
گامی در راستای رفع تبعیض
حذف قیمت از سایت‌های مجازی راهی موثر در کنترل بازار است؟
توقف مقطعی موج گرانی در بازار مسکن
باهنر: مایلیم «علی لاریجانی» جذب ائتلاف اصولگرایان شود
خیز اصولگرایان برای 1400
بحران کاغذ، نفس روزنامه‌ها را به شماره انداخت
زنده بمان «کاغذی»!
همزمان با برگزاری جشن گلریزان ستاد دیه صورت گرفت
کمک 4 میلیارد ریالی رهبر انقلاب برای آزادی زندانیان نیازمند
رئیس فراکسیون امید مجلس:
اصلاح‌طلبان در انتخابت ۹۸ مجلس ائتلاف نمی‌کنند
رئیس فراکسیون امید مجلس:
اصلاح‌طلبان در انتخابت ۹۸ مجلس ائتلاف نمی‌کنند
وزیر امور خارجه:
