«همدلی» در گفت‌وگو با کارشناسان، طرح حذف 4 صفر از پولی ملی برای اصلاح متغیرهای اقتصادی را آسیب‌شناسی کرد

جراحی پلاستیک تورم
همدلی| گروه اقتصادی-
فاطمه آقایی‌فرد: مرکز آمار در حالی نرخ تورم 12 ماهه منتهی به فروردین ماه سال جاری را 30.6 درصد اعلام کرده است که برخی از دست‌اندرکاران اقتصادی بهترین راه برای حفظ قدرت خرید مردم را حذف صفر از پولی ملی عنوان می‌کنند. طرح حذف صفر از پول ملی از سال 87 مطرح
شده، اما نوسانات ارزی سال‌های اخیر فرصت اجرای آن را از سکانداران اقتصادی گرفته است.


به باور بسیاری از آگاهان اقتصادی، به دلیل اینکه اقتصاد ایران در 5 دهه اخیر تورمی دو رقمی را تجربه کرده است، مسئله حذف 4 صفر اجتناب‌ناپذیر است. همچنین درباره این سیاست اقتصادی، اظهارنظرهای مختلفی از سوی صاحب‌نظران مطرح شده است.
حالا پرونده این سیاست در حالی روی میز سکانداران اقتصادی باز شده است که بسیاری از آگاهان اقتصادی بر این باور هستند که در شرایط تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، این گونه تصمیمات برای ثبات بخشیدن به تورم و نرخ کالاهای اساسی، بعید به‌نظر می‌رسد به نتیجه برسد.
حکایت حذف صفر از پول ملی، چند وقتی است که مطرح شده، تا شاید راهکاری برای حفظ قدرت خرید دهک‌های ضعیف و متوسط باشد، اما به گفته بسیاری از آگاهان اقتصادی این سیاست در شرایط فعلی اقتصاد ایران که با تحریم‌های بین‌المللی دست و پنجه نرم می‌کند، نمی‌تواند موفق باشد. هر چند در این زمینه اظهارنظرهای مختلفی وجود دارد.
به باور عده‌ای از دست‌اندرکاران اقتصادی، حذف صفر می‌تواند جایگاه پولی ملی را در حوزه بین‌المللی حفظ کند و در کاهش تورم داخلی نیز موثر باشد. این در حالی است که به گفته بسیاری دیگر از آگاهان اقتصادی، به خاطر اینکه کشور به دلیل تحریم‌ها در شرایط ویژه قرار گرفته است و بازار
کالاهای اساسی با نوسان مواجه است، نمی‌توان با استفاده از سیاست حذف 4 صفر از پول ملی، قدرت خرید مردم را حفظ کرد. به نظر می‌رسد در شرایطی که هنوز
سیاست اصلاح نرخ تورم به نتیجه نرسیده است، نمی‌توان تنها شکل پول ملی را تغییر داد.
تورم کاهش نمی‌یابد
در میان اخباری که هر روز درباره گرانی کالاهای اساسی به گوش می‌رسد، برخی از آگاهان اقتصادی بر این باور هستند که برای جلوگیری از کاهش قدرت خرید مردم باید چند صفر از پول
ملی حذف شود. اما از آنجایی که اجرای این سیاست سال‌هاست که روی میز سکانداران اقتصادی خاک می‌خورد و حتی نگاهی به حال و روز اقتصاد نشان
می‌دهد که اجرای حذف چند صفر در شرایط کنونی تنها دست و پا زدن بی‌فایده است و هیچ کمکی به کنترل نرخ
تورم نمی‌کند.
آن‌طور که یکی از کارشناسان اقتصادی در این زمینه به «همدلی»، می‌گوید: « حذف 4 صفر از پول ملی، در شرایط فعلی اقتصاد نه تنها تاثیری بر کاهش نرخ تورم ندارد، بلکه این طرح نمی‌تواند کمکی به حفظ قدرت خرید مردم نیز کند.»
هادی حق‌شناس بر این باور است: «حذف 4 صفر از پولی ملی، همانند جراحی زیبایی پول است که تاثیری بر متغیرهای اقتصادی ندارد. به دلیل اینکه مردم در معاملات روزانه خود از واحد ریال استفاده می‌کنند و برای اینکه ریال تبدیل به تومان شود،این طرح مطرح شده است.»
به گفته حق‌شناس: «حذف 4 صفر از پول ملی تنها برای کاهش حجم پول استفاده می‌شود تا خرید و فروش و حساب و کتاب به سادگی انجام شود. این طرح در کشورهای دیگر در زمانی که تورم 3 رقمی شده است، مورد استفاده قرار گرفته است،
اما در ایران به دلیل اینکه تورم 3 رقمی نیست، کاربردی ندارد. به دلیل اینکه مردم پول را با استفاده از کارت جابجا می‌کنند نیز می‌توان گفت که این طرح
نمی‌تواند تاثیری در کاهش حجم پول داشته باشد.»
دور باطل
به باور بسیاری از دست‌اندرکاران اقتصادی، ایران تورم بین 15 تا 20 درصدی در یک دوره طولانی نزدیک به 50 ساله داشته و به همین دلیل حذف صفر یک مسئله اجتناب ناپذیر شده است.
از سوی دیگر طراحان این سیاست بر این باور هستند که هزینه انتشار اسکناس سرسام آور است و با حذف صفرها می توان در هزینه ها صرفه جویی کرد. اما یکی از ابعاد مهم در ارزیابی این سیاست، حفظ قدرت خرید مردم و جلوگیری از کاهش
ارزش پول ملی است. این سیاست در کشورهای دیگر انجام شده و به نتیجه خوبی نیز رسیده است، اما در ایران با توجه به التهابات ارزی و نوسان
قیمت کالاهای اساسی بعید بنظر می‌رسد به نتیجه برسد.
آن‌طور که مجیدرضا حریری، نایب رئیس اتاق ایران و چین، به «همدلی»، می‌گوید: «حذف چند صفر از پولی ملی، باید برای دستیابی به هدف خاصی انجام شود تا به نتیجه برسد. این طرح، وسیله‌ای برای رسیدن به یک هدف است. باید در ابتدا بررسی کرد که این طرح
با چه هدفی روی کار آمده است؟ چرا که اگر بدون هدف اقدام به حذف صفرها از پول ملی شود، بعد از چند سال دیگر باید مجددا پروسه حذف صفر
تکرار شود. به این دلیل که هر دوره 5 ساله یکبار، ارزش پول ملی 70 درصد کاهش می‌یابد.»
هر چه هست، به‌نظر می‌رسد کشورهایی که به سمت صفر پول رسیدند در متغیرهای پولی به ثبات رسیدند و انضباط پولی را رعایت کردند بعد به این سمت رفتند، اما در کشور ما انضباط پولی و مالی دیده نمی‌شود.
بر اساس گزارش‌ها، در انضباط پولی قرار بود جلوی رشد پولی و خلق نقدینگی گرفته شود اما بانک ها مجبور به خلق نقدینگی شدند بنابراین باید انضباط
پولی و مالی رعایت شود. نتیجه اینکه تا زمانی که کاری برای اصلاح تورم و جلوگیری از نوسانات ارزی انجام
نشود، نمی‌توان تنها شکل ظاهری پول را تغییر داد تا قدرت خرید مردم را
حفظ کرد.