«ابتکار» دلایل کاهش نرخ ارز را بررسی می‌کند عقب‌گرد دلار

کیمیا نجفی
بازار ارز مدتی بود که در کانال 13 هزار تومان به استراحت نشسته بود، اما روند به‌ آن شکل ادامه پیدا نکرد و طی روزهای اخیر این بازار تحت تاثیر اتفاقات سیاسی و هیجانات روانی قرار گرفت و شاهد افزایش دوباره نرخ ارز بود. این در حالی است که روز شنبه نرخ ارز نسبت به آخرین نرخ اعلام‏شده در روز پنج‌شنبه هفته گذشته، ۱۰۰ تومان کاهش پیدا کرد.
مدت‌هاست که در بازار ارز تلاش‌هایی برای کنترل نرخ و بازگشت ثبات از سوی مسئولان انجام می‌شود و این تلاش‌ها همچنان ادامه دارد. اما علی‌رغم این تلاش‌ها، حال این روزهای بازار کمی متفاوت شده و دوباره رنگ افزایش قیمت به خود گرفته است. در پی نوسانات روزهای گذشته بازار ارز، رئیس کل بانک مرکزی بار دیگر تاکید کرد که سیاست‌گذار ارزی با هر نوسانی اقدام به مداخله گسترده در بازار نخواهد کرد و البته به مردم هم توصیه کرد که هیجانی وارد بازار ارز برای خرید و فروش نشوند. البته با توجه به این شرایط باید گفت که بانک مرکزی معتقد است نوسانات اخیر بازار ارز به دلایل مولفه‌های اقتصادی نبوده بلکه تصمیمات و شرایط سیاسی باعث تغییر و افزایش قیمت ارز شده است. ابوالحسن معصومی، بازنشسته بانک مرکزی با اشاره به اینکه تعیین نرخ دلار به مسائل سیاسی و جو روانی بستگی دارد به «ابتکار» می‌گوید: رئیس بانک مرکزی دائم به این مسئله اشاره می‌کند که مسائل مرتبط با دلار به شرایط اقتصادی برنمی‌گردد و جو روانی و سیاسی حاکم بر جامعه است که مسیر حرکت دلار را مشخص می‌کند.
این کارشناس بازار ارز ثبات قیمت را در کانال 14 هزار تومان می‌داند و در این‌باره می‌گوید: من معتقدم در روزهای آینده دلار را در کانال 14 هزار تومان خواهیم دید و دلیل اصلی این امر این است که بازار آرامش نسبی خود را پیدا کرده و تصمیمات و حرکت‌های سیاسی اثرات خود را در بازار گذاشته است. بنابراین من معتقدم در این دوماه نوسان خاصی در بازار نخواهیم داشت و فعلا در رِنج 14 تا 15 هزار تومان نوسان را شاهد خواهیم بود.


باید هیجانات کنترل شوند
این‌روزها برخی از رسانه‌ها افزایش نرخ ارز را دستمایه‌ای برای گزارش‌های خود کردند، این درحالی بود که قیمت ارز در روز شنبه با روند نزولی هفته خود را آغاز کرد. در این میان وقتی از صاحب‌نظران درخصوص روزهای آینده سوال می‌شود بسیاری از آنها از پاسخ دادن خودداری می‌کنند، چراکه معتقدند هرگونه اظهارنظر در این شرایط تنها فضا را ملتهب‌تر خواهد کرد و می‌گویند که کارشناسان دیگر باید مراقب گفته‌های خود باشند. این درحالی است که این کارشناسان معتقدند هر زمان بازار به دلیل فضای روانی و یا برخی از تصمیمات سیاسی با افزایش قیمت همراه شد، به سرعت روند نزولی را در پیش گرفت و فضا به سمت آرامش و ثبات سوق پیدا کرد. در مقابل برخی از صاحب‌نظران دیگر در این میان از راهکارهایی سخن می‌گویند که به واسطه آنها زودتر می‌توان به آرامش در بازارهای اقتصادی رسید. علی مزیکی، اقتصاددان نیز با اشاره به نوسانات اخیر در بازار ارز و درخصوص دلایل آن به «ابتکار» می‌گوید: اینکه می‌گویند نوسانات اخیر در بازار ارز به دلیل مسائل سیاسی است به نحوی صحت دارد، به هرحال یک‌سری شوک سیاسی باعث شده است که افزایش نرخ ارز را در بازار شاهد باشیم.
وی می‌افزاید: اما در این میان نکته‌ای که وجود دارد این است که این شوک باقی‏مانده به نحوی که قیمت‌ها رشد کردند و افزایش اولیه نرخ ارز را به این شکل توجیه می‌کنند. به عبارتی دیگر شوک‌های سیاسی در حال حاضر با متغیرهای اقتصادی قابل توضیح هستند. همانطور که از اسم شوک معلوم است پدیده‌ای است که یک روز می‌آید و روز بعد می‌رود، اما اگر قرار بر این باشد که این شوک بیاید و باقی بماند جزو خصوصیت یک اقتصاد خواهد شد. بانک مرکزی درست می‌گوید اما در این میان یک ایراد وارد است که اگر شوکی وارد شد چرا نتوانستند سریع اثر آن را از بین ببرند؟
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به شرایط کنونی اقتصاد ما در روزهای آتی شاهد ثبات در بازار ارز هستیم یا خیر؟ می‌گوید: در شرایط کنونی ادعای پیشگویی و پیش‌بینی نرخ ارز درست نیست و با این کار عوام‌فریبی می‌شود. بازار ارز تا حد زیادی به خبرها، هیجانات و تصمیمات چه سیاسی و چه اقتصادی بستگی دارد و به سرعت می‌تواند به هرنوع خبری واکنش نشان دهد.
وی در بخشی دیگر از سخنانش می‌افزاید: باید بدانیم که با پایه‌های اقتصادی نمی‌توان توضیح داد که در این شرایط نرخ ارز باید بالا و یا پایین برود و پیش‌بینی‏کردن در حال حاضر کار دشواری است. اما نکته‌ای وجود دارد و باید به آن توجه کرد، من معتقدم که سیاستمداران باید به سمتی حرکت کنند تا معضلات موجود با دنیا حل شود و روابط سیاسی‌مان با کشورهای دیگر بهبود پیدا کند.
وی از ضرورت انعطاف‌‌پذیری در جامعه می‌گوید: ما نیازمند یک انعطاف‌پذیری هستیم چرا که دیگر مردم و یا بازارهای اقتصادی کشش شوک‌های مختلف را ندارند، ما باید بدانیم که این حجم از تنش در روابط سیاسی یک کشور غیرعادی است و باید این مسائل به زودی حل شود. همانطور که قبلا اشاره کردم در شرایط کنونی تنها راه‌حل ما انعطاف‌پذیری است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به رفتارهای هیجانی افراد می‌گوید: اکنون هیجانات باعث شده که افراد ترس، وحشت و استرس نسبت به روزهای آینده داشته باشند و نتیجه این اضطراب این می‌شود که مردم برای خرید‌های هیجانی راهی بازار ‌شوند، ما باید بدانیم که با اینگونه رفتارها از سوی جامعه به بازار آسیب وارد خواهد شد.
وی در پایان با تاکید بر از بین بردن هیجانات موجود در کشور می‌گوید: واقعیت این است که نباید شوک‌های اینچنینی به مردم و بازار وارد شود. ما باید بدانیم که خرید هیجانی افراد باعث افزایش قیمت خواهد شد و به بازار آسیب وارد می‌شود. مدیریت افرادی که برای حفظ ارزش پول خود و کسب سود مقداری از درآمدهای خود را برای خرید ارز کنار می‌گذارند بسیار دشوار است. برای جلوگیری از هرگونه رفتار هیجانی از سوی مردم باید شوک‌ها کنترل شود، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که با وجود محرک‌های سیاسی نمی‌توان انتظار داشت افراد دچار هیجان نشوند.