سیده فاطمه ذوالقدر الزامی قانونی برای احیا و مرمت بناهای تاریخی-فرهنگی کشور

بناهای تاریخی به عنوان یکی از جلوه‏های فرهنگ و هویـت یـک ملـت، بیانـگر راهبردهـا و ارزش‏هایی اسـت کـه سالیان متمادی حفـظ شده است و باید بـا نگهداری و ترمیم و احیـاء این ابنیه بـه نسـل‏های بعـدی انتقـال یابـد. حفاظت و مرمت بناها و بافت‏های ارزشمند تاریخی و فرهنگی که در اثر مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی و عوامل محیطی در معرض فرسایش قرار دارند، از وظایف ملی محسوب می‏شود.
این آثار هم گویای هویت ملی و فرهنگی کشور و هم از مولفه‏های جذب گردشگر به مناطق گردشگرپذیر به شمار می‏آید. بناهـای تاریخـی ایـران بـه سـبب فقدان چشـم‏اندازی معیـن و شـفاف بـرای حفاظـت آنهـا در کنـار مداخلات غیراصولـی، دچـار آسـیب‏هایی کالبـدی و اجتماعـی بسـیاری شـده اسـت. بنابراین، تعییـن تکلیـف ابنیـه و بافت‏هـای درونـی شـهرها بـا توجـه بـه سـیر تکامـل و توسـعه آن، بـه مسـئله اساسـی سیاسـت‏های نویـن شـهری بـدل گشـته اسـت.
حمایت و صیانت از بافت‏های تاریخی و فرهنگی تابع عوامل متعددی می‏باشد که یکی از آنها پیش‏بینی قوانین حمایتی در این حوزه است؛ وجود سازوکارهای اجرایی، مدیریت واحد، اطلاع‏رسانی و فرهنگ‏سازی از جمله مواردی است که می‏تواند در حفظ آثار فرهنگی و تاریخی کشور موثر باشد.
لذا نظر به اهمیت حفظ این آثار و ابنیه با ارزش تاریخی به عنوان بخش مهمی از هویت ملی و فرهنگی کشور، نیاز به قانونگذاری بود.


در این راستا کمیسیون فرهنگی درصدد تهیه و تصویب طرحی برآمد تا بتواند خلاهای قانونی این حوزه را برطرف کند. پس از تصویب طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‏های تاریخی –فرهنگی و توانمندسازی مالکان و بهره‏برداران بناهای تاریخی در کمیسیون فرهنگی در اسفندماه سال پیش، نمایندگان مجلس شورای اسلامی به این طرح یک فوریتی در جلسه علنی رای مثبت دادند.
در طرح پیشنهادی تلاش شده است به رفع مهم‏ترین مسائل و چالش‏های بافت‏های تاریخی ـ فرهنگی از طریق قانونگذاری پرداخته شود. با اجرای این مصوبه، برنامه‏ها و طرح‏های دستگاه‏های مرتبط با توجه به ویژگی، ظرفیت و مزیت تاریخی، فرهنگی و طبیعی بافت تاریخی-فرهنگی شهر و روستا، شفاف و هماهنگ می‏شود و زمینه توسعه شهری و روستایی را فراهم می‏آورد.
این طرح وظایف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت‌ راه و شهرسازی و بنیاد مسکن را در کنار دیگر دستگاه‏ها چون کار و رفاه اجتماعی، آموزش و پرورش، علوم، کشور، بانک‌های عامل و موسسات مالی و اعتباری، شوراهای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها و سازمان برنامه و بودجه برای مرمت و احیای بافت‌های تاریخی- فرهنگی تعیین کرده است.
بر اساس این طرح سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مکلف است با همکاری وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و کشور و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ظرف مدت حداکثر دو سال نسبت به تکمیل، تعیین و ابلاغ محدوده بافت تاریخی- فرهنگی کلیه شهرها و روستاهای تاریخی با رویکرد صیانت از ارزش‌های تاریخی – فرهنگی و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان این محدوده‌ها اقدام کند و انتظار می‏رود با اجرایی شدن این اقدام، برخی کم‏لطفی‏ها و بی‏توجهی‏ها و تعرض‏های غیرقانونی که بعضا به این ابنیه تاریخی صورت می‏گرفت کنار رود.
همچنین اجرای این طرح می‏تواند یکی از مشکلات اصلی در بافت‏های تاریخی و فرهنگی که عدم توان مالی مالکان برای مرمت و احیای بافت بود را مرتفع کند، به نحوی که بر اساس این طرح، توانمندسازی مالکان و بهره‏برداران بناهای تاریخی و فرهنگی از جمله موارد مدنظر است.
اجرای طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‏های تاریخی، فرهنگی بر روی ارتقای کیفی ساکنان بافت‌های تاریخی نیز تاثیر مستقیم خواهد داشت و انتظار می‏رود با افزایش کیفیت زندگی در این بافت‏ها نه‏تنها کاهش روند مهاجرت جمعیت و خالی‏شدن این بافت‏ها را شاهد نباشیم بلکه زمینه‏ساز افزایش فعالیت‌های اقتصادی در این بافت‌ها و رونق اشتغال و کارآفرینی باشد.
امید است با لازم‏الاجرا شدن این مصوبه، شاهد گسترش احیای بافت‏های تاریخی و فرهنگی کشور باشیم که مهم‏ترین تاثیر را در توسعه صنعت گردشگری خواهد داشت و این گونه اهداف اجتماعی و اقتصادی احیای این بناها هرچه بهتر محقق خواهد شد.