روزنامه همدلی
1398/02/19
«همدلی» توقف قانونی برخی اقدامات ایران درباره برجام، واکنش‌های جهانی و سفر همزمان «پمپئو» و «ظریف» به روسیه را بررسی می‌کند
دیدار در مسکوهمدلی| گروه سیاسی- هرمز شریفیان: یک‌سال از خروج غیر دیپلماتیک و خارج از عرف بین‌المللی دولت نامتعارف «دانلد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا از برجام سپری شد. جمهوری اسلامی در این مدت ضمن پایبندی بر تمامی مفاد این توافقنامه که قطعنامه سازمان ملل را نیز در تایید دارد، تلاش کرد تا با طرف‌های اروپایی، این توافق را حفظ کند.
در این بازه زمانی نه‌تنها طرف‌های اروپایی، نتوانستند گام مفیدی در غیاب هم‌پیمان استراتژیک خود بردارند بلکه آمریکا نیز بر تشدید فشارهای سیاسی و اقتصادی نسبت به جمهوری اسلامی پای فشرد و حل این مناقشه را دشوارتر از پیش کرد.
از روز نخست البته مشخص بود که اروپایی‌ها و حتی چین و روسیه با خروج آمریکا و تحریم‌های یک‌جانبه‌اش نمی‌توانند در برقرار ماندن برجام کار خاصی انجام دهند چراکه تحریم‌های اقتصادی آمریکا بر شرکت‌هایی که می‌خواهند با ایران معامله داشته باشند آنچنان سنگین و زیان‌آور است که ریسک تجارت با ایران را غیر ممکن می‌کند.
گفتنی است که ایالت کالیفرنیای آمریکا، پنجمین اقتصاد برتر دنیا است یعنی جلوتر از انگلستان، فرانسه، ایتالیا، روسیه و ...حال در چنین شرایطی تحریم‌های اقتصادی کل ایالات متحده می‌تواند برای بسیاری از کشورها کمرشکن باشد.
اما شکی نیست که تنها راه برون رفت از این بحران، دیپلماسی آن‌هم به‌صورت بی‌واسطه است و جمهوری اسلامی باز هم می‌تواند در روند گفت‌وگوهای دیپلماتیک، از آب کره بگیرد و تنها راه، گفت‌وگوهای مستقیم با دولت آمریکا است.
به گفته برخی تحلیل‌گران گفت‌وگوی جمهوری اسلامی با دولت ترامپ، عایدی دندان‌گیری نخواهد داشت اما آیا راه دیگری برای حل این مناقشه وجود دارد؟ نکته مفید در این پیشنهاد دست‌کم این است که در صورت مذاکرات منطقی با حفظ کرامت و شانیت می‌توان اقدامات غیر قانونی آمریکا را رسانه‌ای‌تر و در محور دیپلماتیک آنان را در تنگنا قرار داد تا اگر بار دیگر میز مذاکره را ترک کنند پیامدهای جهانی و داخلی بسیار منفی برای آنان در پی داشته باشد.
هرگونه تغییری توسط ایران در برجام، حتی به شکل قانونی، بیش از همه اروپایی‌ها را خوشحال می‌کند چه آنان پس از خروج آمریکا در حالت فلج قرار دارند و عملا نمی‌توانند تعهدات خود را عملی کنند و تنها به‌دنبال گذران وقت هستند که به نوعی جمهوری اسلامی را در حالت کجدار و مریز نگهدارند اما این وقت کشی کاسه صبر حکومت ایران را لبریز کرد تا در سایه بندهای ۲۶ و ۳۶ و در چارچوب برجام، برخی اقدامات هسته‌ای خود را از سر بگیرد.
بلافاصله پس اعلام شورای عالی امنیت ملی در خصوص از سرگیری برخی فعالیت‌های هسته‌ای، دومین خوشحال این ماجرا یعنی دولت اسرائیل نیز واکنش نشان داد و با معطوف کردن اذهان جهانیان بر سلاح‌های اتمی اعلام کرد که اجازه نخواهد داد تا ایران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا کند. این در حالی است که رژیم اسرائیل از دارندگان یکی از بزرگترین زرادخانه‌های هسته‌ای در جهان است که در عین حال عضو «ان‌پی‌تی» هم نیست.
چین نیز با مخالفت تلویحی با چنین اقدامی خواستار پایبندی جمهوری اسلامی به مفاد اولیه برجام شده و تنها کشوری که مسبب این اقدام را آمریکا دانست، روسیه است که آن‌هم سیاست‌های رقابتی و خصمانه خود با آمریکا و نه منافع ملی ایران را در اولویت سیاست خود دارد.
از سویی «مایک پمپئو» و «جواد ظریف»، وزرای امورخارجه آمریکا و ایران، هردو و در حال حاضر در روسیه به‌سر می‌برند. پمپئو سفر خود به آلمان را نیمه‌کاره رها کرد و با حفظ تدابیر امنیتی شدید تغییر مسیر داده و وارد بغداد شد تا با «برهم صالح» رئیس جمهور و «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر این کشور دیدار کند و سپس از آنجا به روسیه و به دیدار همتای روس خود «لاوروف» رفت. از سویی ظریف نیز عصر سه شنبه برای یک دیدار دو روزه راهی مسکو شد و او نیز با «لاوروف» دیدار کرد. ناظران بر این باورند که حضور همزمان دو وزیر خارجه نمی‌تواند اتفاقی باشد و ممکن است حاوی رخدادهای مهمی در روزهای آینده باشد.
آنچه مسلم است ظریف با دیپلماسی و میز مذاکره مانوس است و قواعد گفتوگو را خوب می‌شناسد و اگر قرار باشد دیداری بین این دو صورت بگیرد می‌توان امیدوار بود که خروجی این دیدار حتی اگر مسکوت و محرمانه بماند، ممکن است امتیازهایی برای ایران در بر داشته باشد.
باید پذیرفت که چین، روسیه و طرف‌های اروپایی بدون حضور آمریکا قابلیت برقرار نگهداشتن برجام را ندارند و تصمیم‌گیرندگان کلان سیاست خارجی در جمهوری اسلامی باید دنبال راه‌کاری باشند تا بدون در نظر گرفتن تحریم‌های اقتصادی و سیاسی آمریکا، چرخ کشور را بچرخانند و نفت بفروشند تا بتوانند از این چالش خارج شوند.
اما آنچه در نهایت باقی می‌ماند همان میز مذاکره است که اگر به این نینجامد، پیامدهای بسیار وخیمی در انتظار منطقه و جهان خواهد بود.
بیانیه مهم شورای عالی امنیت ملی خطاب به کشورهای عضو برجام
ایسنا| در متن کامل بیانیه شورای عالی امنیت ملی که طی نامه‌های جداگانه نیز از سوی حسن روحانی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی به سران کشورهای عضو برجام اعلام شده:
بسم الله الرحمن الرحیم
بیانیه شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اِعمالِ حقوق جمهوری اسلامی ایران مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، امروز(دیروز) ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ دستور توقف برخی اقدامات ایران در توافق برجام را صادر نمود. این تصمیم طی نامه مهمی از سوی دکتر روحانی رئیس جمهور و رئیس شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به سران کشورهای عضو برجام شامل آلمان، انگلیس، چین، روسیه و فرانسه اعلام شده است.
اکنون یک سال از خروج غیر قانونی ایالات متحده آمریکا از توافق برجام و نقض مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد توسط آمریکا می گذرد و آن کشور با قلدری تمام و برخلاف تمامی اصول شناخته شده بین المللی تحریم های یکجانبه و غیر قانونی خود را مجددا اعمال کرده است. این زورگویی آشکار آمریکا متاسفانه با هیچ اقدام درخور و متناسب از سوی شورای امنیت و یا اعضای باقی مانده در برجام مواجه نشده است.
جمهوری اسلامی ایران در طول یک سال گذشته نهایت خویشتن داری را از خود نشان داده و به درخواست دیگر اعضای برجام فرصت قابل توجهی در اختیار آنها قرار داده است تا اثرات و تبعات خروج آمریکا از برجام را جبران نمایند. در این مدت «کمیسیون مشترک برجام» دو بار در سطح معاونین و دو بار در سطح وزرای امور خارجه تشکیل گردید و کشورهای باقی مانده در برجام در این جلسات به صراحت اذعان نمودند که رفع تحریم‌ها و برخورداری ایران از منافع اقتصادی حاصله، بخش حیاتی از برجام است. آنها متعهد شدند که برای تحقق این هدف «راه حل های عملی» به منظور عادی سازی و حتی ارتقای همکاری های اقتصادی با ایران طراحی کنند.
متاسفانه این حسن نیت و خویشتن داری هوشمندانه مردم ایران بی پاسخ مانده و غیراز صدور بیانیه‌های سیاسی، هنوز هیچ ساز و کار عملیاتی برای جبران تحریم‌های آمریکا مستقر نشده است. بنابراین، جمهوری اسلامی ایران برای تامین حقوق خود و بازگردندان توازن به مطالبات طرفین در این توافق، گزینه ای غیر از «کاهش تعهدات» ندارد.
از این جهت ، اعلام می نماید که جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایتِ محدویت های مربوط به نگهداری ذخائر اورانیوم غنی شده و ذخائر آب سنگین نمی‌داند. به کشورهای باقی مانده در برجام شصت روز فرصت داده میشود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه های بانکی و نفتی را عملیاتی نمایند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شوند، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله اجرای تعهدات دیگر را متوقف خواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد به مشورت‌های خود با اعضای باقی مانده برجام در تمامی سطوح ادامه دهد اما نسبت به هر اقدام غیر مسئولانه، از جمله ارجاع موضوع به شورای امنیت ملل متحد یا اِعمال تحریم های بیشتر، عکس‌العمل قاطع و سریع نشان خواهد داد. رئیس جمهوری اسلامی ایران در نامه خود به سران کشورهای برجام به صراحت نوع واکنش جمهوری اسلامی ایران را خاطرنشان کرده است.
اکنون جمهوری اسلامی ایران حجت را بر کشورهای عضو برجام و بر جامعه بین‌الملل تمام کرده است. ما با حسن نیت وارد مذاکرات هسته‌ای شدیم، با حسن نیت توافق کردیم، با حسن نیت توافق را اجرا کردیم، و پس از خروج آمریکا با حسن نیت زمان کافی در اختیار دیگر اعضای برجام قرار دادیم. حال نوبت کشورهای باقی مانده در برجام است که حسن نیت خود را ثابت کرده و قدم های جدی و عملی برای حفظ برجام بردارند.
پنجره ای که اکنون در برابر دیپلماسی قرار دارد مدت زیادی باز نخواهد بود، و مسئولیت شکست برجام و هرگونه تبعات احتمالی آن به طور کامل بر عهده آمریکا و اعضای باقی مانده در برجام قرار خواهد داشت.
واکنش‌ها به اقدام ایران
در خصوص برجام
به‌دنبال آنکه حسن روحانی اعلام کرد ایران برخی تعهداتش در چارچوب برجام را کنار می‌گذارد، دولت فرانسه نسبت به این اقدام واکنش نشان داد.
فرانسه اعلام کرد که می‌خواهد برجام زنده باقی بماند و گفت اگر ایران برجام را نقض کند، تحریم‌های اروپا علیه ایران برمی‌گردد.
فلورانس پارلی، وزیر خارجه فرانسه گفت بدترین اقدام این است که خود ایران از برجام خارج شود.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه اقدامات ایران در کنار گذاشتن بخشی از تعهدات برجامی خود را به «رفتارهای غیرمسئولانه» واشنگتن نسبت داده است.
خبرگزاری ریانووستی، روسیه، لاوروف گفت: «وضعیت پیرامون توافق هسته‌ای ایران (با قدرت‌های جهانی) به دلیل رفتارهای غیرمسئولانه واشنگتن بوجود آمده است.”
وزیر خارجه روسیه در دیداری با جواد ظریف گفته است مسکو از تعهد ایران به برجام قدردانی می‌کند.
واکنش رئیس جمهوری عراق
برهم صالح در توئیتی نوشت: به وزیر خارجه آمریکا گفتم ما توجه خاصی به تقویت مشارکت راهبردی عراق با ایالات متحده داریم ، ما به دنبال روابطی متوازن با تمامی کشورهای همسایه خود هستیم. روابط ما بر اساس حفاظت از حاکمیت و اولویت های منافع عراق است ، عراق صحنه ای برای همسو شدن منافع است و هرگز به منطقه ای برای کشمکش و درگیری تبدیل نخواهد شد.
چین بر اجرای کامل برجام تاکید کرد
وزارت خارجه چین بر اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های بزرگ جهانی تاکید کرده است.
به گزارش رویترز، «گنگ شائونگ»، سخنگوی وزارت خارجه چین دیروز به خبرنگاران گفته تمامی امضاکنندگان برجام درباره اجرای آن مسئولیت دارند. این اظهارات پس از آن است که دولت جمهوری اسلامی از دیروز بخشی از اقدامات خود در اجرای برجام را متوقف کرد.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران گفت که جمهوری اسلامی از امروز(دیروز) فروش مازاد اورانیوم غنی شده و آب سنگین را متوقف می‌کند.
وزارت خارجه چین در واکنش به تصمیم ایران برای کنار گذاشتن برخی تعهداتش نسبت به برجام تاکید کرد که این تعهدات باید به طور تمام و کمال اجرا شود.
ساعاتی قبل از آن حسن روحانی اعلام کرد ایران برخی تعهداتش در چارچوب برجام را کنار می‌گذارد.
به گزارش خبرگزاری ریانووستی، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که به روسیه سفر کرده، در دیداری با همتای روس خود اقدامات اخیر ایران را ناقض برجام ندانسته است.
وزیر خارجه ایران عصر روز سه‌شنبه برای انجام سفری دو روزه به روسیه سفر کرد و دیروز با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور دیدار کرد.
سرگی لاوروف در این دیدار اقدامات ایران در کنار گذاشتن بخشی از تعهدات برجامی را به «رفتارهای غیرمسئولانه» واشنگتن نسبت داده است.
سفر وزیر خارجه آمریکا به عراق
«مایک پمپئو» که در بغداد با مقام‌های ارشد عراقی دیدار و گفتوگو کرده، گفت: سفر او «در پی تشدید تحرکات ایران» صورت گرفته و با مقام‌های عراقی در مورد تامین امنیت شهروندان و منافع ایالات متحده گفتوگو کرده‌است.
وزیر خارجه ایالات متحده، شامگاه ۱۷ اردیبهشت، دیدارهای خود در آلمان را نیمه‌کاره گذاشت تا برای گفتوگو با مقام‌های ارشد عراق، از جمله عادل عبدالمهدی، نخست وزیر، و بهرام صالح، رئیس‌جمهوری، راهی عراق شود. سفر پومپئو به عراق دو روز پس از آن صورت می‌گیرد که مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ اعلام کرد ایالات متحده برای این‌که پیام «روشنی» به تهران داده باشد، توان نظامی و تهاجمی خود در منطقه خاورمیانه را با اعزام ناوگروه و بمب‌افکن، افزایش می‌دهد.
آمریکا ادامه صبر یک ساله ایران را غیر ممکن ساخته بود
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در صفحه توییتر خود نوشت: «در ۸ می سال ۲۰۱۸، آمریکا با خروج از برجام، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را نقض کرد و به دیگران برای اقدامی مشابه فشار آورد. ایران بعد از یک سال تحمل، به اقدام‌هایی که آمریکا ادامه آن را غیر ممکن ساخته بود پایان داد. اقدام ما بر اساس قواعد برجام است. اعضای باقی‌مانده برجام راه باریکی برای بازگشت [به تعهداتشان] دارند».
نمی‌گذاریم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در واکنش به تصمیم ایران برای کنار گذاشتن برخی تعهداتش در برجام گفت: «امروز در مسیر محل کارم شنیدم که ایران می‌خواهد به برنامه هسته‌ای پیشین خود برگردد. ما (اسراییل) به ایران اجازه نمی‌دهیم به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا کند. ما به مبارزه‌مان علیه آنهایی که ما را می‌کشند، ادامه می‌دهیم». این موضع نتانیاهو پیش‌تر هم از سوی او بارها اعلام شده بود.
سایر اخبار این روزنامه
نیویورک‌تایمز جزئیات تازه‌ای از سوابق مالی دانلد ترامپ را افشا کرد یک میلیارد دلاری که دود شد
«همدلی» ارزیابی کارشناسان از وضعیت اقتصادی در پسابرجام را بررسی می‌کند اصلاح اقتصادی، تحریم را می‌شکند
«همدلی» از معضل فروش علم در کشور گزارش می‌دهد فروش بی‌پایان پایان‌نامه
برنامه «ماه ماه» با اجرای خواننده نامدار پاپ قرار بود جایگزین «ماه عسل» شود اما به یکباره از جدول پخش حذف شد
«همدلی» توقف قانونی برخی اقدامات ایران درباره برجام، واکنش‌های جهانی و سفر همزمان «پمپئو» و «ظریف» به روسیه را بررسی می‌کند
مدیریت اجرا در اغماء
در اطلاعیه شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی مطرح شد جمعه، راهپیمایی سراسری ایرانیان در حمایت از بیانیه شورای عالی امنیت ملی
وزیر خارجه آلمان: به توافق هسته‌ای پایبند می‌مانیم
فلاحت پیشه: ایران برای مذاکره با آمریکا شرط تعیین کند
