در 14 گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید شد پایبندی کامل ایران به برجام و حق اقدام متقابل دربرابر بدعهدی

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از زمان اجرای برجام تاکنون بارها اجرای کامل تعهدات ایران را تایید کرده و این درحالی است که ایران همواره تصریح کرده تعهداتش را تا زمان اجرای برجام توسط طرف‌های دیگر انجام می‌دهد و مطابق متن برجام حق اقدام متقابل دربرابر نقض تعهدات دارد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون در مجموع 14 بار از زمان اجرای برجام، پایبندی کامل ایران به این توافق را اعلام کرده است. اولین گزارش آژانس مطابق باقطعنامه 2231 شورای امنیت و دستور کار شورای حکام، در 16ژانویه 2016(26 دی 1394) ارائه شد و با تایید اجرای اقدامات مشخص شده درپاراگراف‌های 15.1 تا 15.11از ضمیمه V (پنجم) برجام، اجرای برجام آغاز شد. روز 16ژانویه 2016 مطابق با برنامه زمانی مشخص شده "روز اجرای برجام" بود. آژانس در روز 26 فوریه 2016 (7 اسفند 1394) نیز با انتشار گزارشی اجرای کامل تعهدات ایران را تایید کرد.
سومین گزارش آژانس به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت در 27مه 2016 (7 خرداد 1395) منتشر شد و بار دیگر اجرای تعهدات ایران را مورد تایید قرار داد. گزارش چهارم آژانس از روز اجرای برجام، در هشت سپتامبر 2016 (18 شهریور 1395)،گزارش پنجم در تاریخ نهم نوامبر 2016 (19 آبان 1395)، گزارش ششم آژانس در 24 فوریه 2017 (ششم اسفند 1395) منتشر شد و آژانس در تمام این گزارشها بر اجرای کامل و بدون نقص تعهدات ایران مطابق بر برجام و عدم انحراف مواد هسته‌ای ایران مهر تایید گذاشت.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال 96 نیز بارها پایبندی ایران به برجام را مورد تاکید قرار داد. گزارش هفتم آژانس درباره پایبندی ایران به برجام جمعه 12خرداد96 (دوم ژوئن2017) منتشر شد. در این گزارش اعلام شد که کارخانه تولید آب سنگین ایران مطابق اعلام قبلی ایران برای کار تعمیر ونگهداری تعطیل شده و ذخایر آب سنگین ایران 128.2تن بوده و در طول دوره گزارش، ایران بیش از 130 تن آب سنگین نداشته است. همچنین درگزارش آژانس به ادامه فعالیتهای تحقیق وتوسعه غنی سازی وتولیدروتورها و قطعات سانتریفیوژها درچارچوب برجام اشاره و خاطرنشان شده بود که ایران فعالیت‌های مرتبط با بازفراوری نیز در راکتور تحقیقاتی تهران یا دیگر تاسیسات اعلام شده به آژانس انجام نداده است.درطول دوره گزارش، کل ذخیره اورانیوم غنی شده ایران از 300 کیلوگرم هگزا فلوراید اورانیوم غنی شده تا حد 3.67 درصد U-235 (یا معادل آن به سایر اشکال شیمیایی)فراتر نرفته است. تا تاریخ 27 می‌2017 مقدار اورانیوم غنی شده ایران تاسطح 3.67 درصد 79.8 کیلوگرم براساس برجام و تصمیمات کمیسیون مشترک بوده است.


درپی انتشار این گزارش، نشست فصلی شورای حکام آژانس روزهای 22تا26خرداد ماه 96 در وین برگزار شد و مدیرکل آژانس در آغاز این نشست گفـت:آژانس به راستی آزمایی و نظارت بر اجرای تمام تعهدات مرتبط با هسته‌ای ایران طبق برجام و مطابق با رویه‌های استاندارد پادمانی آژانس به شکلی بی‌طرفانه ادامه می‌دهد. آمانو در کنفرانس خبری حاشیه این نشست نیز تایید کرد که 20 تن از ذخایر آب سنگین ایران در آینده نزدیک به خارج منتقل می‌شود.
گزارش بعدی آژانس درباره ایران در روزپنجشنبه 9شهریور 1396(31 اوت 2017) منتشر شد و آژانس بار دیگر تایید کرد که ایران به تمام تعهدات خود درتوافق هسته‌ای پایبند بوده است. مدیرکل آژانس در این گزارش اعلام کرد که ذخایر اورانیوم کم غنای ایران (LEU)تا تاریخ 21اوت 2017 (30 مرداد 96) معادل 88.4 کیلوگرم بوده که بسیار پایین‌تر از سطح تعیین شده مجاز در توافق هسته‌ای است. سطح مجاز ذخایر اورانیوم غنی شده مطابق بابرجام 300کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم یا 202.8 کیلوگرم اورانیوم است. براساس این گزارش،سطح غنی سازی اورانیوم در ایران نیز از 3.67 درصد فراتر نرفته بود. مدیرکل آژانس در این گزارش همچنین میزان ذخایر آب سنگین ایران را111تن اعلام کرد که آن هم پایینتر ازسطح مجاز130 تن تعیین شده در برجام بود.
این هشتمین گزارش آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از روز "اجرای برجام" تا آن زمان وسومین گزارش پس از آغاز کار دولت ترامپ در آمریکا بود که اجرای تعهدات ایران را مطابق با شروط توافق هسته‌ای ایران و 1+5 و به پشتوانه قطعنامه 2231 شورای امنیت مورد تایید و راستی آزمایی قرار داد.
ساعاتی پس ازانتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درنهم شهریور 96 که برای نهمین بارپایبندی ایران به برجام وارائه تمام دسترسی‌های لازم را تایید کرد؛ خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا در کاری شیطنت آمیز تلاش کرد آژانس را در موضوع بازرسی‌ها در موضعی در برابر ایران به تصویر بکشد.
خبرگزاری رویترز نیز اوایل مهرماه به نقل از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داد که آژانس در مورد راستی آزمایی بخش T برجام ابزار‌های محدودی دارد و به نقل از آمانو اظهار امیدواری کرد که کمیسیون مشترک برجام این مساله را روشن کند. موضوع ضمیمه T برجام پس از این فضاسازی رسانه‌های غربی درنیمه دوم سال 96 همواره درکنفرانسهای خبری آمانو بطور پر رنگی مطرح شد و مدیرکل آژانس نیز ضمن تکذیب این نقل قول منتسب به او که دسترسی‌های محدودی برای راستی آزمایی بخش ضمیمه "تی" برجام دارد، تاکید کرد که این بخش ضمیمه مربوط به دسترسی‌ها نیست. آمانو تاکید کرد که درخواست او برای شفاف شدن موضوع به این معنی نیست که او هم‌اکنون قادر به انجام راستی آزمایی نیست و تاکید کرد که آژانس بر اجرای تمام مفاد برجام از جمله ضمیمه‌ها نظارت دارد.
این گزارش درحالی منتشر شد که یک هفته قبل از آن (روز چهارشنبه اول شهریور 96)، "نیکی هیلی" نماینده وقت آمریکا در سازمان ملل، در سفر به وین با آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرده بود.نمایندگی آمریکا در آژانس با صدور اطلاعیه‌ای مواضع قبلی واشنگتن را تکرار کرده وهمچنین بالحنی طلبکارانه مدعی"اهمیت جلوگیری ازسوءاستفاده ایران اززبان مبهم توافق هسته ای"شد.این درحالی بودکه برخی کارشناسان امور هسته‌ای تاکید کردند سفر هیلی به وین فرصتی است تا دولت آمریکا یک بار دیگر از نزدیک از جزئیات فنی برجام و اهمیت توافق هسته ای، آگاه شود.
ازسوی دیگر، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در نامه‌ای به آمانو و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد: هدف اعلام شده سفر هیلی به وین نگرانی‌های جدی درباره نقض بیش از پیش متن و روح برجام وقطعنامه 2231 سازمان ملل ایجاد می‌کند.
اجرای مداوم تعهدات ایران دربرجام درحالی بود که دولت آمریکا از اجرای تعهدات خود طفره می‌رفت و به گفته مقامات ایران،کارشکنی‌های آمریکا مانع از بهره مندی ایران از منافع برجام بود. در همین ارتباط، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه 21 مهر ماه 96 (13 اکتبر 2017) در واکنش به اظهارات رئیس جمهوری آمریکا درباره برجام تاکید کرد: ایران درحال حاضر مشمول قوی‌ترین نظام راستی آزمایی هسته‌ای است و تمام تعهدات هسته‌ای طبق برجام درحال اجرا هستند. آمانو با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ژانویه 2016 بر اجرای تعهدات مرتبط با هسته‌ای ایران در چهارچوب برجام نظارت کرده و اجرای این تعهدات را تایید کرده است.
سفر آمانو به ایران وارسال پیام مهم دفاع از جایگاه بین‌المللی آژانس: مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه 7 آبان ماه 96 در تهران با مقامات جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتگو کرد. آژانس در بیانیه‌ای اعلام کرد که این سفر بخشی از گفت‌و‌گوهای منظم و معمول بین آژانس و ایران است و تمرکز بحثهایی که مطرح خواهد شد حول راستی آزمایی و نظارت آژانس درمورد اجرای تعهدات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران تحت برجام وهمچنین اجرای توافق پادمانی و پروتکل الحاقی خواهد بود. تاکید بر لزوم پایبندی همه طرفین برجام به این توافق بین المللی، دفاع از اعتبار آژانس و پاسخ به اظهارات مقامات آمریکایی در قبال برجام پیام‌های سفر یک روزه آمانو به تهران بود.
رسانه‌های مختلف ایران وجهان تاکید کردند که سفر یک روزه آمانو به تهران حامل این پیام مهم بود که ایران به تعهداتش دربرجام متعهد بوده است و این مساله همانطور که در تمام گزارش‌های مدیر کل آژانس از زمان اجرای برجام تصریح شده است، آمانو در دیدار بامقامهای ارشد ایران در تهران این مساله را مورد تاکید قرار داد. پیام دیگر سفر آمانو این بود که او در مقام مدیرکل آژانس از حیثیت و جایگاه بین‌المللی این نهاد بین‌المللی برای تهیه گزارش‌های راستی آزمایی و نحوه بررسی و ارزیابی تعهدات و طرفین دفاع کرد.
دو هفته پس از سفر آمانو به تهران، نهمین گزارش مدیرکل آژانس درباره ایران در روز دوشنبه 22 آبان 96(13 نوامبر 2017) منتشر شد و آژانس بار دیگر پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را اعلام کرد. در این گزارش اعلام شد که کارخانه تولید آب سنگین درحال فعالیت و ذخیره آب سنگین ایران 114.4متریک تن بوده و در طول دوره گزارش دهی، ایران بیش از 130 متریک تن آب سنگین نداشته است. این گزارش خاطرنشان کرد که ایران به غنی سازی UF6 درکارخانه غنی سازی سوخت (FEP) ادامه داده و غنی سازی بالاتر از 3.67درصد از اورانیوم 235 را انجام نداده است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنجشنبه 3اسفند 96(22 فوریه 2018)باانتشار گزارش فصلی برای دهمین بارپایبندی ایران به مفاد توافق هسته‌ای را تاییدوهمزمان اعلام کردکه ایران تصمیم خودبرای ساخت پیشران هسته‌ای دریایی در آینده رابه آژانس اعلام کرده است.دراین گزارش میزان ذخایر اورانیوم غنی شده 3.67 درصدی ایران تا12 فوریه 109.5کیلوگرم ومیزان ذخایر آب سنگین ایران 117.9تن اعلام شد.
درحالی که جنگ لفظی آمریکا علیه برجام تشدید شده بود، آمانو روز دوشنبه 14 اسفند 96 در آغاز نشست فصلی شورای حکام باتاکید بر اهمیت توافق هسته‌ای با ایران گفت:اگر بنابر شکست برجام باشد، این امر زیان بزرگی برای راستی آزمایی هسته‌ای وبرای چندجانبه گرایی خواهد بود. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درکنفرانس خبری 14 اسفند ماه نیز با بیان اینکه بحثهای زیادی درباره آینده برجام مطرح شده است، گفت: نقش آژانس اظهارنظر یاگمانه زنی درباره مواضع طرفهای برجام نیست.وی با بیان اینکه آژانس به تمام اماکن مورد نیازبرای بازرسی دسترسی داشته است، افزود: کار بازرسی ما در ایران از سال 2013 تا کنون دو برابر شده است.
آمانو درتاریخ 24 مه 2018 (سوم خرداد 1397)، 30 اوت 2018 (هشتم شهریور 1397)، 12 نوامبر 2018 (21 آبان 1397) و 22 فوریه 2019 (سوم اسفند 97) چهار بار دیگر و در مجموع 14 بار پایبندی ایران به برجام را تایید کرد.درتازه‌ترین گزارش آژانس که اسفندماه سال گذشته منتشر شد میزان ذخایر اورانیوم غنی شده تا حد 3.67 درصدی ایران 163.8 کیلوگرم اعلام شد که پایین‌تر از حد مجاز 300 کیلوگرم مطابق برجام بوده است. دراین گزارش خاطرنشان شد که ایران فعالیتهای غنی سازی خود را مطابق طرح غنی سازی و تحقیقات و توسعه بلندمدت که در ژانویه 2016 به آژانس ارائه داده بود، انجام داده است. آژانس همچنین با تاکید بر اقدامات ایران برای اعتمادسازی اعلام کرد که ایران همچنان به این آژانس اجازه داده تا از مانیتورهای آنلاین غنی سازی و مهر و موم‌های الکترونیک استفاده کند.
جمهوری اسلامی ایران در مدت بیش ازسه سال از آغاز اجرای برجام تاکنون باهمکاری خوب باآژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اجرای کامل و دقیق تعهدات ضمن اثبات خوش عهدی و پایبندی به تعهدات، مجال هرگونه بهانه جویی را گرفت اما با عهدشکنی آمریکا و خروج این کشور از برجام، طرف‌های دیگر مطابق وعده‌های خود نتوانسته‌اند بطور کامل بهره مندی ایران از منافع پیش‌بینی شده در برجام را تضمین کنند. درحالی که یک سال ازخروج آمریکا از برجام گذشته و تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه ایران بازگشته است،جمهوری اسلامی ایران با سیاست صبر ومدارا ضمن اجرای کامل تعهدات هسته‌ای در انتظار گام‌های عملی طرفهای دیگر از جمله اروپایی‌ها برای تضمین منافع ایران است.
وزیر خارجه ایران در سفر اخیر به نیویورک در واکنش به تاخیر در اجرایی شدن تعهدات اروپایی‌ها در قبال برجام و عملیاتی کردن ساز وکار حمایت مالی(اینستکس) گفت: اروپایی‌ها یکسال فرصت داشتند و متاسفانه اقدام عملی نکردند؛ انتظار ما این است که نشان دهند این طور نیست و فکر نمی‌کنم فرصت زیادی برای آنها مانده باشد.
عباس عراقچی معاون وزیر خارجه نیز به تازگی در سخنانی در انستیتو تفکر استراتژیک ترکیه در آنکارا با بیان اینکه صبر ایران در آستانه لبریز شدن است، گفت: قرارداد هسته‌ای بیشتر از آنکه اقتصادی باشد یک توافق امنیتی بوده که با کل جهان در ارتباط است و درحالی که برجام بدلیل موضع آمریکا به مخاطره افتاده هر لحظه امکان پایان یافتن آن وجود دارد.
در پی انتشار چهاردمین گزارش آژانس در اسفند ماه گذشته،کاظم غریب آبادی سفیر ونماینده دائم ایران درسازمان ملل در وین باتاکید بر اینکه " همکاری تنها گزینه ایران نیست" گفت: اگر قرار است برجام حفظ شود، دیگر اعضای این توافق باید بطور کامل تعهدات خود را از طریق برداشتن گامهای عملی فوری در این ارتباط اجرا نمایند.
این درحالی است که حق اقدام متقابل برای ایران در برابر بدعهدی طرفهای دیگر در برجام پیش‌بینی شده است. مطابق بند36برجام،"چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه اعضای گروه 1+5 تعهدات خود را طبق برجام رعایت ننموده اند، می‌تواند موضوع رابه منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع نماید".این بند از برجام ضمن توضیح فرایند شکایت درباره نقض برجام می‌افزاید:" چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضایت طرف شاکی فیصله نیافته باشد، و چنانچه طرف شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق«عدم پایبندی اساسی» می‌باشد، آنگاه آن طرف میتواند موضوع فیصله نیافته را به عنوان مبنای توقف کلی و یا جزئی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کرده و/یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ نماید که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» بشمار می‌آید."
این درحالی است که دولت قانون شکن آمریکا با اعمال تحریم‌های جدید هسته‌ای نیز شمشیر را علیه برجام از رو بسته است. درحالی که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها تاکید کرده که برجام یک موهبت بزرگ برای راستی آزمایی هسته‌ای است و آژانس دسترسی‌های کامل مورد نیاز خود را دارد و شکست برجام شکست چندجانبه گرایی خواهد بود، مقامات اروپایی باید به این نکته مهم بیش از پیش توجه داشته باشند که به گفته مقامات ایران،برجام بیش ازتوافقی اقتصادی یک توافق امنیتی بوده است وخدشه به برجام منافع امنیتی اروپا را نیزبه خطرخواهد انداخت.
سایر اخبار این روزنامه
سرپرست سازمان تامین اجتماعی: حقوق حداقل بگیران تامین اجتماعی به حدود 2 میلیون تومان می‌رسد دادستان‌های سابق آمریکا: ترامپ باید محاکمه شود کارشناس سازمان ملل: تحریم آمریکا علیه ایران نقض حقوق بشر است دکتر روحانی در تماس تلفنی رئیس‌جمهور عراق: اجرای توافقات میان تهران – بغداد گامی ارزنده در مسیر توسعه شتابان روابط دو کشور است رئیس جمهور در گفت وگوی تلفنی امیر قطر: روابط ایران و قطر برادرانه، رو به توسعه و به نفع دو ملت و ملتهای منطقه است ترامپ سرباز محکوم به قتل زندانی عراقی را عفو کرد شورای عالی انتخابات ترکیه اعلام کرد؛ ابطال نتایج انتخابات شهرداری اسلامبول روزنامه نگار لبنانی: اعراب باید از خواب بیدار شوند صدور احکام اعدام و حبس طولانی‌مدت برای ده‌ها بحرینی در 14 گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید شد پایبندی کامل ایران به برجام و حق اقدام متقابل دربرابر بدعهدی سازمان ملل: یمن با بدترین بحران انسانی در جهان مواجه است با حضور معاون رئیس‌جمهور و وزیر بهداشت صورت گرفت رونمایی از 4 داروی ایرانی ضد سرطان و دیابت در استان البرز معاون رئیس جمهور: تولید داروهای تحریمی در دستور کار است زمان واکنش جهانگیری: مردم کشور نسبت به سرنوشت دریاچه ارومیه حساسیت ویژه‌ای دارند نایب رئیس مجلس: اعلام نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره مصوبات مجلس خلاف قانون اساسی است سفر وزیر خارجه به مسکو احتمال برقراری عمره مفرده از نیمه دوم امسال رئیس جمهور حلول ماه مبارک رمضان را به سران کشورهای اسلامی تبریک گفت