روزنامه ابتکار
1398/02/18
آیا در رده «مشاغل سخت و زیان‌آور» بودن خبرنگاری به نفع خبرنگاران است؟ هیاهو برای هیچ
فاطمه امینالرعایاروز گذشته خبری منتشر شد با این تیتر که «شغل خبرنگاری «سخت و زیان‌آور» اعلام شد»؛ البته قانون سختی کار خبرنگاران مربوط به امروز نیست و در سال ۸۶، شغل خبرنگاری صراحتاً به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور عنوان شده است اما سوال مهمی در این میان مطرح میشود مبنی بر اینکه چنین قانونی چقدر به نفع اهالی رسانه است؟
بنابر آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور، بیمه‌شدگانی که حداقل 20 سال سابقه کار متوالی یا بیست‌و‌پنج سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کار‌های سخت و زیان‌آور را داشته باشند، بدون شرط سنی می‌توانند در خواست بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی کنند.
روز گذشته شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در پاسخ به تذکر محمودزاده، نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی، در خصوص اینکه «به چه دلیل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سختی کار خبرنگاران و اهالی رسانه را نمی‌پذیرد؟» در نامه‌ای اظهار کرد: «مستند به ماده ۱۱ آیین‌نامه اجرایی تبصره (۲) الحاقی ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، موضوع تصویب‌نامه هیئت وزیران در سال ۸۶، شغل خبرنگاری صراحتاً به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور عنوان شده است و مصادیق آن طی مصوبات هیئت وزیران در سال ۸۳ تصریح شده است. بدیهی است در صورت ارائه درخواست متقاضیان به دبیرخانه‌های کمیته‌های استانی بررسی مشاغل سخت و زیان‌آور سراسر کشور، مراتب توسط کمیته‌های استانی مورد تطبیق و امعان نظر قرار خواهد گرفت و در صورت احراز سوابق بازنشستگی، مستمری آنها توسط سازمان تامین اجتماعی برقرار میشود».
گرچه در ظاهر به نظر می‌رسد مشمول مشاغل سخت شدن شغل «خبرنگاری» اتفاق خوبی است و خبرنگاران می‌توانند بعد از بیست سال بازنشسته شوند، اما شاید باید به رسانه و آنچه در محیط آن اتفاق می‌افتد، کمی عمیق‌تر نگاه کرد.
بنابر ماده 14 آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور، «کارفرما مکلف است پس از احراز شرایط بازنشستگی بیمه‌شده شاغل در کارگاه وی، طبق این آیین‌نامه معادل چهار درصد (4%) میزان مستمری برقراری بیمه‌شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زیان‌آور را که توسط سازمان تامین اجتماعی محاسبه و مطالبه میشود به طور یکجا به سازمان یادشده پرداخت کند». بنابر این ماده این مبلغ باید پس از پایان دوره 20 ساله دریافت شود و کارفرما نمی‌تواند آن را به صورت تدریجی به سازمان تامین اجتماعی بپردازد. شاید این بند از آیین‌نامه در نگاه کلی و در مشاغل دیگر بندی عادی به نظر بیاید اما در مورد خبرنگاران ماجرا کمی متفاوت است. در کشور ما، عمر رسانه‌ها، در اکثر موارد عمری طولانی نیست؛ کم نیستند روزنامه‌هایی که سال‌های پیش اسم و رسمی داشتند و امروز به دلایل مختلف دیگر حتی نامی از آنها شنیده نمی‌شود. از سوی دیگر خبرنگاران هم تمام عمر کاری خود را در یک رسانه نمی‌گذرانند و در موارد بسیاری نهایت پس از دو یا سه سال رسانه قبلی را ترک کرده و به رسانه جدید می‌پیوندند. با وجود این معضلات در حوزه رسانه آیا این قانون ظرفیت لازم برای اجرایی شدن را دارد؟ داود صفایی، روزنامه‌نگار باسابقه و استاد ارتباطات در پاسخ به این سوال به «ابتکار» می‌گوید: این قانون به هر حال ظرفیت اجرایی دارد چون چندین همکار سابقم با 20 سال سابقه کار بازنشست شدند در نتیجه این قانون برای برخی کاربرد داشته، استفاده کرده‌اند و همچنان هم استفاده می‌کنند اما به هر حال بار مالی‌ای برای خبرنگاران دارند. خبرنگاران تمام عمر کاری‌شان را در یک روزنامه یا یک موسسه مطبوعاتی به سر نمی‌برند و این جابه‌جایی‌ها یک سری مشکلات به دنبال دارد و مهم‌ترین آن 4 درصد سهم کارفرما است. ممکن است خبرنگاری تنها 2 یا سه سال قبل از بازنشستگی را در رسانه خاص بگذراند و کارفرما قاعدتا تنها 4 درصد همین سال‌ها را می‌پردازد. بنابراین 4 درصد سال‌های دیگر به دوش خبرنگار می‌افتد چون روزنامه‌های قبلی ممکن است تعطیل شده باشند و دیگر ادامه فعالیت ندهند. از سوی دیگر ممکن است خبرنگاران اهرم و وسیله‌ای برای احقاق 4 درصد سال‌هایی که در نشریات مختلف کار می‌کردند را ندارند. بنابراین بار مالی به دوش خبرنگارها می‌افتد.
او با تاکید بر اینکه این قانون کمکی به امنیت شغلی خبرنگاران نمی‌کند، می‌گوید: شاید این قانون سود آنچنانی برای خبرنگاران ندارد جز اینکه خبرنگار زودتر بازنشست شود و یک حقوق متوسط یا حداقلی را دریافت می‌کند و بعد می‌تواند در جای دیگری مشغول به کار شود و به این صورت بتواند زندگی‌اش را اداره کند. اما بر اساس قانونی اصولا کسی که بازنشسته شده است، اجازه کار دیگری ندارد در نتیجه اگر روزی اداره بیمه بخواهد روی این موضوع انگشت بگذارد، خبرنگار دچار دردسر و مشکل خواهد شد. چون از یک‌سو قدرت کارکردنش را از دست داده و از سوی دیگر با حقوق کمی بازنشست شده است و قدرت تامین زندگی‌اش را ندارد.
صفایی در ادامه از انتظارات خبرنگاران در سال‌های گذشته برای پوشش بیمه به‌جای بازنشستگی پس از بیست سال کار می‌گوید: سال‌ها پیش که به عنوان خبرنگار فعالیت می‌کردم، به عنوان تحقق یافتن چند مورد بودیم، یکی اینکه بیمه برای خبرنگاران فراهم شود که اگر در زمان کار دچار حادثه‌ای شدند، هزینه‌های پزشکی‌شان تامین شود. خبرنگاران در معرض آسیب‌های اینچنینی هستند یا ممکن است به صورت عمدی مورد آسیب قرار بگیرند. در سال‌های گذشته ما به دنبال بیمه تکمیلی بودیم چون خبرنگاران باید برای گزارش از محیط روزنامه خارج شوند بنابراین خطر برای او بیشتر از یک کارمند در یک اداره است.
او ادامه می‌دهد: نکته دیگری که ما آن سال‌ها به دنبال آن بودیم این بود که اگر به دلیل حادثه‌ای خبرنگار دچار ازکارافتادگی شد، مانند یک فرد از کار افتاده با او برخورد نشود. چون یک خبرنگار ممکن است برای تهیه گزارشی خودش را به آب و آتش بزند. وقتی خبرنگار خطر را با آگاهی به جان خودش می‌خرد حداقل از پوششی برخوردار شود که مقدار بیشتری دریافتی داشته باشد. در برخی از رسانه‌های خارجی این پوشش تا 2 میلیون دلار است. یعنی مبلغ قابل توجهی را به عنوان خسارت به خبرنگار می‌پردازند تا او با اعتمادبه‌نفس و اطمینان به تامین آینده معیشتی‌اش حاضر شود و خطر کند تا اطلاعات تازه‌ای کسب کند.
صفایی در پایان می‌گوید: این دست حمایت‌های بیمه‌ای برای ما مدنظر بود، نه اینکه کار خبرنگاری مثل کار در معدن تلقی شود و بعد از بیست سال کار بازنشسته شود. ما معتقدیم بعد از بیست سال پختگی خیلی بیشتری پیدا کرده و عمق در مقالاتش بیشتر میشود. خبرنگاران در کشورهای توسعه‌یافته با 80 سال سن هنوز می‌نویسند. در نتیجه این اتفاق (محسوب شدن خبرنگاری جزو مشاغل سخت) کمی نقض غرض است و اگر قرار باشد قانون به درستی اجرا شود، خبرنگاران را در زمان پختگی و بلوغ از محل کار دور می‌کند. در نتیجه من فکر می‌کنم در حالی که ممکن است این قانون از نظر برخی خبرنگاران جذاب به نظر برسد، قانون مناسبی نیست و اگر خبرنگاران به شرایط قبل برگردند اما پوشش‌های بیمه‌ای تامین شوند، مفیدتر است.
سایر اخبار این روزنامه
معاون اول رئیس‌جمهوری:
سامانه‌های مبارزه با قاچاق کالا و ارز با سرعت راه‌اندازی و تکمیل شوند
محمدرضا ستاری
هنر ممکنکردن ناممکن‌ها
یک سال پس از خروج آمریکا از برجام رقم می‌خورد
نخستین پاسخ برجامی ایران به بدعهدی‌ها
روند الکترونیکی شدن انتخابات بررسی شد
چالش‌های الکترونیکی شدن انتخابات
«ابتکار» از جلسه غیرعلنی مجلس درباره تحرکات امنیتی اخیر آمریکا در منطقه گزارش می‌دهد
طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی- فرهنگی در مجلس به شور گذاشته شد
قانون در برابر تخریبگران میراث
آموزش و پرورش به دنبال متخلفان پخش آهنگ خواننده زیرزمینی در چند مدرسه می‌گردد
واسه همه پیگیری‌هاتون مرسی!
آیا در رده «مشاغل سخت و زیان‌آور» بودن خبرنگاری به نفع خبرنگاران است؟
هیاهو برای هیچ
نامه رئیس‌جمهوری به سران انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه
ظریف پیش از عزیمت به مسکو:
ادامه حضور ایران در برجام به رفتار اروپایی‌ها بستگی دارد
نامه رئیس‌جمهوری به سران انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه
رئیس قوه قضائیه ماموریت داد
تهیه لایحه جامع احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی
بقاء مشروط در برجام
ناوِ یو.اس.اس بولتون در نزدیکی نبرد!
