سرزده در پلیس راهور

گزارش: محمد بهبودی‌نیا | عکس‌ها: میثم دهقانی
 
در زندگی امروز، پلیس راهنمایی و رانندگی از اجزای مهم مدیریت شهری و نظم‌دهی به آمد و شد در شهر به شمار می‌رود؛ به طوری که هم اکنون نمی‌توان این نهاد را از بدنه مدیریت شهر جدا دانست و شاید به دلیل همین خدمات‌رسانی چهره به چهره باشد که عملکرد این نهاد نسبت به دیگر نهادهای انتظامی، از سمت مردم در گفت‌وگوهای روزانه مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. امروز و در یازدهمین سرزده خراسان‌رضوی، سری زدیم به ساختمان پلیس راهنمایی و رانندگی مشهد واقع در میدان راهنمایی که وجه تسمیه آن هم، وجود همین اداره از سال‌های گذشته است. ساختمانی که درست بعد از سرکشی ما و گپ و گفت با مراجعان، به خیابان سرافرازان منتقل شد و مصاحبه‌مان با رئیس پلیس راهور استان درباره سوالات و دغدغه‌های مردم، در ساختمان جدید شکل گرفت. اگر شما هم کنجکاوید پاسخ رایج‌ترین و پرتکرارترین گلایه‌های مردم از این اداره را بدانید، با ما همراه باشید.
 


نبود پارکینگ، منجر به پارک غیرمجاز جلوی چشم و ساختمان پلیس
زمان تهیه گزارش، ساختمانی که پلیس راهنمایی و رانندگی در آن مستقر است، هنوز میدان راهنمایی است و اولین نکته‌ای که در اطراف این میدان، به وضوح مشاهده می‌شود، پارک غیرمجاز تعداد زیادی خودرو در پیاده روهای اطراف این اداره است که بنا به ادعــای کسبه و همسایه‌ها، تعداد زیادی از آن‌ها متعلق به مراجعان اداره راهنمایی و رانندگی است. زنی میان سال که ساکن همین محله است، وقتی متوجه می‌شود برای ثبت گلایه‌های مردمی درباره عملکرد پلیس راهور آمده‌ایم، می‌گوید: «سال‌هاست در این محل زندگی می‌کنیم و همواره توقف و پارک خودروهایی که نمی‌توانند در خیابان یا پیاده رو پارک کنند، در کوچه‌های مجاور و جلوی در پارکینگ و پل‌های خانه هایمان، آزارمان داده است و نمی‌دانیم تکلیف‌مان با این مزاحمت‌های روزانه چیست؟ تخلف جلوی چشم ماموران قانون و جلوی ساختمان راهنمایی و رانندگی، واقعا نوبــر است!»
 
معطلی مراجعان، پشت باجه‌های خالی از مسئول
مردجوانی که برای انجام امور مربوط به ترخیص خودرواش به این اداره مراجعه کرده است، گلایه می‌کند: «متاسفانه برخورد برخی مسئولان این اداره به هیچ وجه محترمانه نیست و با تندی و بداخلاقی جواب ارباب رجوع را می‌دهند. مردم هم به دلیل این که این افراد نظامی هستند، می‌ترسند با آن‌ها مثل کارمندان دیگر ادارات، برخورد راحتی داشته باشند و  نمی دانند به کجا باید شکایت کنند.» بعد از شنیدن حرف‌های این مراجع، برای بررسی شرایط پاسخ گویی به ارباب رجوع، به سمت واحد اجراییات و شماره گذاری اداره می‌رویم که با شهروندی که به شدت کلافه است مواجه می‌شویم. مرد که ابروهایش را در هم کشیده و طول راهرو را قدم می‌زند، درباره دلیل ناراحتی‌اش می‌گوید: «همین الان اگر به اطراف تان نگاه کنید، می‌بینید حداقل حدود ۱۰۰ نفر داخل این سالن منتظر انجام کارشان هستند و از تعداد هشت باجه، چهار باجه خالی از مسئول پاسخ گوست.»؛ حق با اوست.
 
خطاهایی که مردم را از کار و زندگی می‌انــدازد
یکی دیگر از مراجعان که خودش را «علی» معرفی می‌کند، می‌گوید: «من ۷۰۰ هزار تومان جریمه شده بودم و کل مبلغ جریمه را پرداخت کردم اما چند روز قبل، پلیس خودروام را متوقف و اعلام کرد چون جریمه هایت را پرداخت نکرده ای، باید خودرو را به پارکینگ ببری. حالا چند روز است خودرو در پارکینگ است و از کار و زندگی افتاده‌ام و هزینه پارکینگ هم افتاده گردنم اما این جا می‌گویند ایراد از خطای سیستم در ثبت پرداخت جریمه بوده! خب تاوان خطای سیستم پلیس راهور را که من نباید بدهم.» از علی خداحافظی می‌کنم و به سمت واحد صدور گواهینامه می‌روم. وقتی سر صحبت را با جوانی که معطل و منتظر ایستاده باز می‌کنم، به نکته مشابهی اشاره می‌کند و می‌گوید: « من سال‌هاست گواهینامه موتور دارم و گواهینامه‌ام قدیمی است؛ اما یک روز که گواهینامه به همراه نداشتم، موتورم را توقیف کردند و بعد از کنترل سیستم، گفتند تو فاقــد گواهینامه هستی و بی توجه به توضیحاتم، موتورم را به پارکینگ انتقال دادند. این در حالی است که ماموری که پشت سیستم نشسته، بعد از وارد کردن کدملی‌ام، تایید می‌کند که گواهینامه دارم و برای دریافت شماره گواهینامه باید به بایگانی مراجعه کنم تا بتوانم موتورم را از توقیف درآورم. این ناهماهنگی و علافی، انصاف است؟»
 
توقیف خودروی بدهکار، وظیفه کیست؟
یکی دیگر از مراجعان که برای گرفتن حکم جلب یک خودرو به این اداره مراجعه کرده است درددل می‌کند و می‌گوید: «من از یک نفر طلبکار هستم و بی نهایت به پولم نیاز دارم. به همین دلیل قرار است خودروی او با رای قاضی، توقیف شود اما موضوع این جاست که پلیس راهور می‌گوید: برو هر وقت خودروی فرد بدهکار را در خیابان دیدی، به ما زنگ بزن تا بیاییم و توقیفش کنیم! به نظر شما این وظیفه شهروندان است که خودروی مدنظرشان را در این شهر بزرگ پیدا کنند؟ آیا بهتر نیست راهنمایی و رانندگی و نیروی انتظامی با امکاناتی که در اختیار دارند، این وظیفه را به عهده بگیرند؟»
 
ماجرای یک جریمه عجیب
در ادامه، با زنی هم‌صحبت می‌شویم که درباره جریمه اش اعتراض دارد و توضیح می‌دهد: «من به هیچ عنوان به شهر فریمان نرفته‌ام و اصلا نمی‌دانم فریمان کجای استان خراسان است. منتها چند روز قبل که قصد فروش خودروام را داشتم و خلافی گرفتم، متوجه شدم چندین بار در شهر فریمان جریمه شده ام. حالا برای رفع همین مشکل به این اداره آمده‌ام و دوست دارم یک نفر به من پاسخ بدهد که این چه روش جریمه کردن است؟»
 
 
 چهره به چهره با رئیس پلیس راهور استان
 
ساختمان جدید پلیس راهور استان، تکمیل نشده افتتاح شد
هفته گذشته بود که خبرهایی مبنی بر انتقال اداره راهنمایی و رانندگی استان به سرافرازان 45 منتشر شد و شنیده‌ها حاکی از این بود که با انتقال این اداره، بسیاری از مشکلات مربوط به ترافیک خیابان‌های اطراف این ساختمان، حل خواهد شد اما بلافاصله اخباری مبنی بر تحویل این ساختمان به پلیس راهور مشهد منتشر و این گونه، امیدها برای خلوت شدن این محدوده دوباره به ناامیدی تبدیل شد. در ادامه، برای مطلع شدن از شرایط ساختمان جدید به خیابان سرافرازان 45 می‌روم. اگر چه یک هفته است این ساختمان افتتاح شده اما هنوز آثاری از عملیات ساختمانی داخل راهرو‌ها به چشم می‌خورد و خبری از حضور کارمندان بخش‌های گوناگون پلیس راهور استان مثل اجراییات و شماره گذاری و... نیست. طبق اعلام یکی از کارمندان، عملیات ساخت و ساز سوله‌های این اداره و راه‌اندازی آسانسورها تا اواسط امسال ادامه خواهد داشت. با وجود این برای گرفتن پاسخ سوالات مردمی به اتاق «سرهنگ محمدباقر سلیمی» رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان خراسان رضوی می‌روم.
 
اگر خطا به‌ دلیل قصور همکاران من باشد، برخورد قاطع می‌کنیم
سرهنگ سلیمی درباره خطاهای مربوط به ثبت نشدن جریمه‌های پرداختی، توضیح می‌دهد: «در این موارد، باید بررسی شود مقصر اصلی در ثبت نشدن اطلاعات جریمه‌های پرداختی کیست؟ اگر بانکی که جریمه در آن پرداخت شده مقصر است، طبیعتا فرد باید برای پیگیری خسارات وارد شده به این بانک مراجعه کند ولی اگر مشخص شود کم کاری از سوی همکاران ما بوده و خسارتی به شهروند وارد شده است، پرونده توسط قاضی دادگستری در کمیسیونی خاص بررسی می‌شود و نمونه‌هایی در این خصوص داشته ایم که با فرد خاطی برخوردهای قاطع شده است. در خصوص ماجرای نبود اطلاعات گواهینامه قدیمی موتورسوار در سیستم راهنمایی و رانندگی هم باید بگویم: تا سال 84 گواهینامه‌ها به صورت دستی ثبت می‌شد و از این سال به بعد، ثبت گواهینامه‌ها به شکل سیستمی صورت گرفت و به تمامی گواهینامه داران اعلام شد برای تعویض و ثبت گواهینامه اقدام کنند. در این میان، برخی کوتاهی کردند و هنوز با همان گواهینامه  قدیمی تردد می‌کنند. چون مرجع برای همکاران ما اطلاعات سیستمی است، اگر اطلاعات فردی در سیستم نباشد این فرد را بدون گواهینامه تلقی می‌کنند تا زمانی که برای تعویض گواهینامه اش اقدام کند.»
 
دلایل جریمه‌های اشتباه و  روش اعتراض به آن
رئیس پلیس راهور استان در توضیح این موضوع که چرا برخی افراد در شهرهایی که هرگز به آن سفر نکرده‌اند، جریمه شده‌اند می‌گوید: «این اتفاق، چند دلیل دارد که  مخدوش کردن پلاک خودرو توسط برخی افراد و اشتباه و خطا از ماموران راهنمایی و رانندگی در خوانش و ثبت پلاک و در مواردی هم، اشتباه اپراتور در ثبت جریمه خودرو از مهم‌ترین دلایل آن است. هیچ کدام از این خطاها دور از ذهن نیست و ناجا برای جلوگیری از افزایش این خطاها، از سال 94 سامانه اجراییات و شماره گذاری را هوشمند کرد که خطای انسانی را به کمترین میزان ممکن برساند. افرادی که به این نوع جریمه‌ها و خطاهای صورت گرفته اعتراض دارند، می‌توانند با مراجعه به راهنمایی و رانندگی اعتراضشان را مطرح کنند و در کمیسیون ماده 5 قاضی پرونده که نماینده دادگستری است، ادله‌ای را مبنی بر حضور نداشتن در روز مذکور در شهری که جریمه شده‌اند طلب می‌کند و به جز این، آرشیو دوربین‌های ما هم به شکلی است که قادریم برای صحت سنجی ادعاها، تصاویر جاده‌ای را کنترل کنیم. چنان چه اشتباه از طرف ما بود تمهیدات لازم برای جبران و حذف این جرایم در نظر گرفته شده است.»
 
تخلف پلیس راهور  در زمینه توقیف خودرو را، نه رد می‌کنم و نه تایید
در ادامه، از سرهنگ سلیمی در خصوص ادعای یک شهروند مبنی بر این که برخی پارکینگ‌های سطح شهر، به صورت غیرمستقیم توسط برخی نیروهای راهنمایی و رانندگی اجاره شده و به همین دلیل، خودروهای زیادی توسط این افسران و همکارانشان به بهانه‌های واهی به این پارکینگ‌ها منتقل می‌شوند سوال می‌کنیم که پاسخ می‌دهد: «من این موضوع را نه رد می‌کنم و نه تایید. چون در هر صنفی یک حد تخلف وجود دارد و چون ما در این موضوع که پارکینگ‌های سطح استان متعلق به کیست، ورود نمی‌کنیم و رسیدگی به آن به عهده خدمات منابع بنیاد تعاون است، در صورت وجود هرگونه تقلب و تخلف، این واحد باید وارد عمل شود. منتها هم اکنون، برای مشهد راهکارهایی طراحی کرده ایم تا این نوع تخلفات را به کمترین درصد ممکن برسانیم و با منطقه‌بندی مشهد بین پارکینگ‌ها و یدک کش‌ها  تا حدودی این اشکال رفع شده است.»
 
یک ساختمان پرماجرا!
در ادامه، از سرهنگ سلیمی درباره این انتقاد که زمین ساختمان سابق اداره راهنمایی و رانندگی استان، واقع در میدان راهنمایی، دو سال قبل توسط شهرداری برای اصلاح بافت فرسوده شهری خریداری شده اما راهنمایی و رانندگی حاضر به تخلیه آن نبوده و نیست پرس و جــو می‌کنم که می‌گوید: «من درباره حواشی مالکیت زمین و ساختمان سابق این اداره، اطلاعی ندارم و متولی پاسخ گویی به این سوال، واحد مهندسی نیروی انتظامی است و اصل ماجرا را می‌توانید از آن‌ها جویا شوید. منتها می‌دانــم که قدمت ساختمان سابق راهنمایی و رانندگی، به بیش از 100 سال می‌رسد. هم اکنون برای استقرار اداره راهنمایی و رانندگی استان، همین ساختمانی که ملاحظه می‌کنید در سرافرازان 45 در نظر گرفته شده که مزایا و معایبی دارد؛ حُسن آن دور شدن این ساختمان از فضای متراکم شهری است و عیبش، دور از دسترس بودن این محل برای مراجعان. در عین‌حال از طریق دفاتر پیشخوان  یا وب‌سایت estelam.rahvar120.ir برای پاسخ گویی به مردم، درخدمتیــم.»
 
بالاخره تکلیف مدیریت ترافیک سنگین سطح شهر، چیست؟
همه ما ساکنان شهرهای بزرگ، با معضل ترافیک در خیابان‌های پررفت و آمد دست به گریبانیــم و خیلی‌وقت‌ها برایمان سوال پیش می‌آید پلیس راهور، چه راهکاری برای مدیریت این موضوع‌اندیشیده است. سرهنگ سلیمی در این باره توضیح می‌دهد: «ظرفیت خیابان‌ها در سطح شهر مشهد، به خصوص در نقاط پرتردد شهر، محدود است و این انتظار که همه شهروندان بتوانند به شکل تک‌سرنشین در این معابر که معمولا کم عرض و قدیمی و واقع در مرکز شهر هستند، رفت و آمد کنند، انتظار معقولی نیست و تناسبی بین ظرفیت و تقاضا وجود ندارد. ما به‌عنوان نهادی که وظیفه نظم بخشیدن به ترافیک سطح شهر را دارد، تلاش خودمان را می‌کنیم منتها خود مردم هم باید سعی کنند سفرهای درون‌شهری شان را مدیریت و تا جایی که امکان دارد، به جای استفاده از خودروهای شخصی از خودروهای عمومی استفاده کنند.  اگر مردم این نکات را  رعایت نکنند حتی با وجود افزایش تعداد نیروهای حاضر در چهارراه‌ها و چراغ‌های راهنمایی و دیگر تجهیزات  بازهم شاهد ترافیک خواهیم بود.»
 
400چراغ راهنمایی در مشهد داریم که برخی در روزهای بارانی، دچار نقص می‌شوند
از آن جا که شهروندان بسیاری در خصوص از کار افتادن برخی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی در روزهای بارانی و دامن زدن به ترافیک سر چهارراه‌ها که با نبود مامور راهنمایی و رانندگی تشدید می‌شود، گلایه‌هایی را مطرح کردند سرهنگ سلیمی در این باره می‌گوید: «سیستم چراغ‌های راهنمایی، یک سیستم الکترونیکی است که در روزهای بارندگی احتمال نقص فنی در آن متصور است. تعداد این چراغ‌ها فقط در شهر مشهد به 400 عدد می‌رسد. به محض این که همکاران ما در سیستم کنترل سامانه چراغ‌های راهنمایی از نقص فنی در یک چراغ اطلاع ‌یابند، بلافاصله به محل اعزام می‌شوند و نقص را برطرف می‌کنند اما در برخی موارد، چند چراغ با هم از کار می‌افتد و طبیعتا تعمیر چراغ شریان‌های اصلی شهر، دارای اولویت و اهمیت بیشتری است. ضمن این که سر همه چهارراه‌ها و زیر همه چراغ‌های راهنمایی، کد چراغ و شماره تلفنی وجود دارد که مردم می‌توانند در صورت از کار افتادن، این مشکل را به همکاران ما اطلاع دهند.»
 
چرا  کارشناسان تصادفات، دیر به صحنه تصادف می‌رسند؟
دیر رسیدن کارشناسان تصادفات، سرِ صحنه تصادف یکی از رایج‌ترین و پرتکرارترین گلایه‌های مردم از پلیس راهنمایی و رانندگی است که سرهنگ سلیمی در این باره پاسخ می‌دهد: میانگین زمانی حاضر شدن کارشناسان تصادف پلیس راهور سر صحنه تصادفات در شهر مشهد،حدود 12 دقیقه است اما به دلیل این که گاهی تصادفات جرحی، نسبت به تصادفات خسارتی، دارای اهمیت بیشتری است در اولویت قرار می‌گیرد و همین موضوع باعث طولانی‌تر شدن زمان حضور این افسران می‌شود. با تمام این تفاسیر اگر فرد یا افرادی در خصوص این موضوع گلایه و شکایتی دارند، می‌توانند با تماس با دو شماره 110 و 197 این موضوع را اطلاع رسانی و پیگیری کنند.»
 
چرا گاهی خیابان‌ها بدون اطلاع‌رسانی مسدود می‌شود؟
سرهنگ سلیمی در توضیح دلیل مسدودسازی برخی خیابان ها، بدون اطلاع رسانی قبلی که باعث دردسر و اتلاف وقت می‌شود، می‌گوید: «معمولا خیابان‌های شهر مشهد به چند دلیل مسدود می‌شود که در برخی موارد مثل مسدودسازی‌های اطراف  حرم، راهپیمایی و برخی تصادفات، اطلاع رسانی از طریق رادیو انجام می‌شود ولی گاهی اوقات به دلیل امنیتی بودن موضوع، خود ما هم نیم ساعت قبل از عبور شخصیت‌ها از برخی خیابان‌ها، از موضوع مطلع می‌شویم و در آن لحظه، امکان اطلاع رسانی مسدود سازی این خیابان‌ها به شهروندان وجود ندارد و متاسفانه در این مواقع مردم معطل می‌شوند که چاره‌ای نیست.»