«ابتکار» حاشیه‌های دومین نمایشگاه نقاشی تهمینه میلانی را بررسی می‌کند کپی‌کاری‌های ادامه دار؟!

فاطمه امین‌الرعایا
دومین نمایشگاه آثار نقاشی تهمینه میلانی روز جمعه تقریبا در سکوت خبری در گالری آریانا افتتاح شد و پس از 4 روز به پایان رسید، اما این‌بار هم با وجود چراغ‌خاموش حرکت کردن این نمایشگاه، حاشیه‌ساز شد تا جایی که پای اداره‏کل هنرهای تجسمی نیز به ماجرا باز شد.
شهریور سال گذشته بود که نخستین نمایشگاه نقاشی تهمینه میلانی، کارگردان سینما، با عنوان «فیلم‏هایی که نساختم» در گالری «ایوان» به روی دیوار رفت. این نمایشگاه از همان افتتاحیه با حاشیه‌های بسیاری آغاز شد. اما آغاز جنجال از زمانی بود که در فضای مجازی و خصوصا اینستاگرام موضوع کپی‌برداری این هنرمند از نقاشان خارجی مطرح شد. ماجرا آنقدر بالا گرفت که گالری برگزار‌کننده، پیش از موعد، پایان این نمایشگاه را اعلام کرد ولی میلانی همچنان مصر بود که آثارش کپی نیست و ممکن است ذهن‌های دو هنرمند در دو نقطه متفاوت از جهان، شبیه به هم باشند!
من کپی نکرده‌ام، الهام گرفته‌ام!


حالا پس از گذشت حدود 9 ماه، میلانی دوباره نمایشگاه نقاشی دیگری را روی دیوار برده است. این‌بار عنوان مجموعه آثار میلانی «آن دیگری» بود که در گالری «آریانا» روی دیوار رفت. نمایشگاهی که کاملا بی‌سروصدا افتتاح شد ولی چندان هم بی‌سروصدا کار خودش را پایان نداد. گرچه این نمایشگاه تنها 4 روز برپا بود اما در همین چهار روز هم دوباره موضوع کپی‌بودن آثار به‏نمایش‌درآمده به موضوع داغی در میان اهالی هنرهای تجسمی و خصوصا منتقدان تبدیل شد.
گرچه میلانی در بخشی از پست خود در اینستاگرامش کارهایش را الهام از آثار هنرمندان می‌داند و نه کپی‌برداری. او نوشته است: «...در این راه، از همه چیز و همه کس الهام می‌گیرم. عکاسان، نقاشان نامی و یا کمتر شناخته شده جهان، سمبل و نمادهای ایران باستان، تجارب زیسته و قصه آدم‌های پیرامونم. آنها با عبور از جهان‌بینی و سلیقه فردی من، فرم و محتوای جدیدی می‌یابند. نقاشی‌های من سبک مشخصی ندارند و شاید سال‌ها طول بکشد تا با راهنمایی اساتید و نقد کارشناسی به زبان ویژه خودم دست یابم. سبک، بافت و تکنیک هر نقاشی را بسته به موضوع یا داستانی که مرا می‌آشوبد یا به وجد می‌آورد، برمی‌گزینم. اما چیزی که این ۴۰ تابلو را در کنار هم می‌نشاند و به آنها وحدت می‌بخشد قصه‏گویی آنها درباره نیمه دیگر جامعه است. «زن»؛ زن معاصر ایران و زنان گمشده یا ناپیدا در تاریخ کهن ایران زمین...»
نباید قضاوت برای کسی تلخ بیاید
اما آیا برگزاری دوباره نمایشگاه آثار هنرمندی که هنوز حاشیه‌های بسیارش درباره کپی‌برداری یا الهام گرفتنش از دیگران تمام نشده، به نوعی لجبازی با اهالی هنرهای تجسمی نیست؟ بهنام کامرانی، نقاش و مدرس دانشگاه، در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: به نظر من هر کسی آزاد است کار هنری بکند، صرف نظر از اینکه در کدام رشته فعالیت می‌کند اما وقتی هنرمند می‌خواهد این آثار را خصوصا در مجامع حرفه‌ای عرضه کند، باید سازوکارهایی را دنبال کند. در این سازوکار در ابتدا گالری مسئول است که آثار کپی را شناسایی کند اما امروزه ممکن است تشخیص اقتباس و کپی عین‌به‌عین کمی مشخص باشد. اما وقتی هنرمندی آثار خودش را به نمایش می‌گذارد از نقد مصون نیست. در حوزه هنرهای تجسمی نیز باید پذیرفت که افراد باسواد و تحصیل‌کرده بسیاری دست به قلم هستند، بنابراین هنرمند، اگر کارهایش کپی یا سطح پایین باشد، اعتبارش را وسط گذاشته است. بنابراین هر فردی که می‌خواهد وارد هنرهای تجسمی بشود، باید بداند این بستر برای همه مهیا است اما باید بداند که مورد قضاوت قرار می‌گیرد و نباید این قضاوت برای کسی تلخ بیاید.
او در رابطه با ورود هنرمندان از شاخه‌های دیگر به هنرهای تجسمی می‌افزاید: هنرمندان شاخه‌های مختلف بسیاری هستند که در حوزه‌ هنرهای تجسمی نیز وارد شده‌اند و اتفاقا آثاری خلاقانه را آفریده‌اند، افرادی مثل کوروساوا، تیم برتون، دیوید لینچ یا در ایران افرادی مثل عباس کیارستمی. من فکر می‌کنم زمان و کسانی که قضاوت می‌کنند، بهترین داوران هستند چون زمان، عنصری است که در هنرهای تجسمی دخیل است و در گذر زمان ممکن است ارزش کیفی اثری کمتر یا بیشتر شود. کامرانی همچنین درباره تاثیر دوباره برگزار شدن نمایشگاه‌های حاشیه‌ساز که شبهه تخلف در آن‌ها مطرح است بر افکار عمومی می‌گوید: من چنین کاری را چندان پسندیده نمی‌دانم. هر هنرمندی که در حوزه‌ای صاحب اعتبار است، وقتی در حوزه دیگری ضعیف وارد می‌شود و حاشیه‌های مختلفی پیدا می‌کند، اعتبار حوزه اصلی‌اش را هم زیرسوال می‌برد. من امیدوارم با بازنگری، درایت و تعمقی که در کارهایش دارد، مورد قضاوت منفی هم قرار نگیرد. در حوزه تجسمی، برخلاف فعالیت سینمایی، بسیاری از افرادی که فعالیت می‌کنند تحصیلات آکادمیک دارند و توانایی و درک شعور تصویری‌شان بالا است و بنابراین به سادگی نمی‌توان وارد این حوزه شد. مگر اینکه هنرمندانی در دسته هنرمندان خودآموخته و... قرار بگیرد.
این استاد دانشگاه همچنین به اهمیت کارشناسی آثار در گالری‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: کارشناسان و مشاورانی که با گالری همکاری دارند نیز باید دقت بیشتری در بررسی آثار داشته باشند. البته ممکن است مدیریت یک گالری تصمیم بگیرد از آثار هنرمندی که در حوزه دیگر صاحب‌نام است، نمایشگاهی برپا کند که ایرادی هم ندارد اما اگر کیفیت این آثار پایین باشد، آن گالری هم اعتبار خودش را در بوته آزمایش قرار می‌دهد و از نقد مصون نخواهد ماند.
اداره هنرهای تجسمی: با گالری متخلف برخورد می‌کنیم
اما موضوع کپی بودن یا نبودن آثار میلانی تنها حاشیه‌های نمایشگاه اخیر این کارگردان نبوده است. طبق اخبار شنیده‌شده 4 اثر از میان آثار به نمایش درآمده، فاقد مجوز بوده‌اند که همین امر پای اداره‏کل هنرهای تجسمی را هم به ماجرا باز کرد. هادی مظفری، مدیرکل هنرهای تجسمی در این‌باره گفته است: «به نظر می‌رسد چهار اثر از آثاری که در نمایشگاه «آن دیگری» در گالری آریانا به نمایش درآمده است، مجوز نمایش از ارشاد نداشته‌اند. آثاری که قبلاً هم در میان آثار این هنرمند برای نمایشگاه اولش بود اما ما با نمایش آنها مخالفت کرده بودیم. به همین دلیل با این گالری برخورد خواهد شد».
مظفری در گفت‌وگو با «ابتکار» درباره رسیدگی به تخلفات هنرمندان در حوزه هنرهای تجسمی می‌گوید: اداره‏کل، وارد حوزه تخلفات هنرمند نمی‌شود. ما طبق قانون به عملکرد گالری می‌پردازیم. اگر گالری تخلف کرده باشد، ما به آن رسیدگی می‌کنیم. در خصوص مورد اخیر، چند اثری که مجوز نداشته و امکان نمایشش نبوده، گالری آن‌ها را اکران کرده که ما در حال رسیدگی به این موضوع هستیم اما در مورد اینکه کاری فاقد اصالت، اکران شده باشد گالری مربوطه باید پاسخگو باشد. مسئولیت آثاری که به نمایش درمی‌آید به عهده مدیر گالری است و طبق قانون ما نه در توافق هنرمند و گالری ورود پیدا می‌کنیم و نه در مورد اصالت اثر.
او درباره برخورد با گالری متخلف می‌گوید: ما حتما با گالری متخلف برخورد می‌کنیم.
مظفری همچنین با بیان اینکه چون رسیدگی به موضوعات مربوط به نمایشگاه و گالری قبلی، در دادگاه در حال رسیدگی است، ما وارد مباحث قضائی نمی‌شویم، افزود: ما در مورد تخلفات گالری وارد رسیدگی می‌شویم، ضمن اینکه در مورد نمایشگاه قبلی، به محض اینکه مدیر گالری از کپی بودن گالری مطلع شده بود، نمایشگاه را تعطیل کرده بود.
نمی‌دانیم خبرنگارید، جواب ‌نمی‌دهیم
البته بنابر پیگیری‌های «ابتکار» مسئولان گالری «آریانا» مدعی هستند که تمام آثار دارای مجوز بوده‌اند. گرچه مسئولان این گالری با وجود حضور خبرنگار روزنامه در محل گالری و همراه داشتن کارت خبرنگاری، با بیان این نکته که ما نمی‌دانیم شما خبرنگار باشید و باید با هماهنگی قبلی و ارائه معرفی‌نامه از رسانه مذکور برای گفت‌وگو بیایید و گالری در حال حاضر تعطیل است (با وجود پاسخگویی تلفن گالری) حاضر به پاسخگویی و گفت‌وگو نشدند.
همچنان که در گزارش نیز بیان شد، فعالیت هنری در هر شاخه‌ای برای هر شخصی آزاد است، اما ارائه آثار شبهه‌دار و پاسخگو نبودن، لجبازی و بی‌توجهی به انتقادات برای اصحاب هنر، پدیده‌ای پسنیده نیست و هیچ فردی نباید برای خودش جایگاهی متصور شود که بنابرآن لزوم به پاسخگویی به منتقدان و اصحاب رسانه را امری ضروری و لازم نداند.
سایر اخبار این روزنامه
تالاب گاوخونی چگونه احیا خواهد شد؟ زمزمه‌ حیات درآرامگاه زاینده‌رود محمدرضا ستاری پیامدهای دیپلماسی عمومی تک‏نفره علل ایجاد شکاف در یک جامعه بررسی شد کاهش «شکاف» در گرو پیگیری مطالبات ابوبکر البغدادی سرکرده گروهک داعش با انتشار ویدئویی پس از پنج سال بار دیگر در انظار عمومی ظاهر شد «ابتکار» دلایل گرانی‌های اخیر در برخی از بازارهای اقتصادی را بررسی می‌کند دلالی عامل گرانی «ابتکار» حاشیه‌های دومین نمایشگاه نقاشی تهمینه میلانی را بررسی می‌کند کپی‌کاری‌های ادامه دار؟! معاون اول رئیس‌جمهوری: تلاش کنیم تا ننگ فساد از دامان جمهوری اسلامی پاک شود به مناسبت «روز جهانی کارگر» بررسی شد دغدغه‌های کارگران، از معیشت تا سندیکا رئیس‏جمهور : کارگران باید به آینده امیدوار باشند وزیر امور خارجه: برای ما خلیج فارس، تعریفی فراتر از جغرافیا و سیاست زمین دارد رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه: سامانه ثبت و ضبط دارایی‌های مسئولان به زودی راه‌اندازی می‌شود وزیر دفاع: جهان مراقب است که هیتلر جدیدی دنیا را با مشکلات بزرگی مواجه نکند مردمی‏بودن جنبش‏ها؛ مشخصه کانونی تحولات خاورمیانه