روزنامه ابتکار
1398/02/08
وزارتخانه شدن میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همچنان در بی‌خبری است هشدار وزارت اطلاعات به تبعات عدم حفظ میراث تاریخی
گروه ایرانشهر: از زمان به رای گذاشتن وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در مجلس در مردادماه سال 97 تا کنون نزدیک به 8 ماه می‌گذرد اما هنوز کمیسیون‌های مختلفی در مجلس از جمله کمیسیون اصل 90 گزارشاتی از ایرادات و عملکرد فعلی این سازمان منتشر می‌کند و همچنان خواستار تبدیل شدن این سازمان به وزارتخانه است. مسئولان سازمان میراث فرهنگی نیز این گزارشات را واقعی اعلام می‌کنند و نواقص و عملکرد ضعیف خود را به خصوص در عرصه میراث فرهنگی می‌پذیرند و می‌گویند که در جهت رسیدن به نقطه مطلوب در تلاشند و وزارتخانه شدن می‌تواند بخشی از مسیر را هموار کند. اما در این بین کسی خبری از اینکه چه زمانی این امر محقق میشود به رسانه‌ها نمی‌دهد.11 مرداد 97 رای نهایی مجلس برای تبدیل شدن سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه صادر شد. رایی که به موجب آن با وزارتخانه شدن این سازمان موافقت شد. اما این فقط ابتدای راه بود و اجرای این طرح با موانعی از جمله برطرف کردن ایرادات همراه بود. ایراداتی که از بازبینی در قوانین و اساسنامه و حتی کوچک شدن ساختار این سازمان حکایت داشت. تاکنون نمایندگان و متولیان میراث در مصاحبه با رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که این ایرادات بر طرف شده اما همچنان خبری از نهایی شدن این طرح به گوش نمی‌رسد.
انتقادات همچنان ادامه دارد
با این حال اما در تازه‌ترین خبرها می‌توان به گزارش کمیسیون اصل 90 مجلس درباره عملکرد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اشاره کرد که در صحن علنی روز دوشنبه 2 اردیبهشت قرائت شد. بخشی از این گزارش که توسط وزارت اطلاعات و مرکز پژوهش‌های مجلس تکمیل شده، از عملکرد ناموفق میراث در حوزه حفظ بناهای تاریخی و میراث ملموس ایران اشاره دارد. در بخشی از نظرات وزارت اطلاعات آمده است روند تخریب و آسیب‌رسانی آثار تاریخی در استان‌های مختلف به دلیل عدم پیوست‌های فرهنگی و تاریخی در اقدامات عمرانی و فنی و اجرایی کشور و نیز عدم اهتمام کافی در حفظ مواریث تاریخی و فرهنگی در میان برخی از مسئولان، علاوه بر افزایش نگرانی دلسوزان و دوستداران نظام باعث بهره‌برداری مخالفان داخل و خارج کشور شده است که «کارآمدی نظام» در صیانت از میراث فرهنگی خود، هدف قرار داده‌اند. در این گزارش، مرکز پژوهش‌ها نیز تاکید کرده است در موارد متعددی تخریب آثار تاریخی به دلیل همراه نبودن شهرداری‌ها و مانع دانستن حفظ مواریث فرهنگی با توسعه شهری از سوی آنان است. مرکز پژوهش‌ها تاکید دارد متاسفانه مهم‌ترین قانون حوزه میراث فرهنگی که در آن الزامات حفظ و جلوگیری از تخریب آثار و بناهای میراث فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته، مصوب سال ۱۳۰۹ است و صدور رای تخریب بسیاری از بناهای ارزشمند تاریخی از نگاه کارشناسان میراث فرهنگی در همین امر ریشه دارد. همچنین نقش نظارتی مجلس شورای اسلامی در حوزه نظارتی میراث فرهنگی چشمگیر نبوده است. در بخش دیگری از این گزارش نسبت به انتصاب مدیران غیرمتخصص و سیاسی در سازمان میراث فرهنگی انتقاد شده است و بر لزوم توجه به اصل مدیریت پایدار و انتصاب مدیران متخصص تاکید شده است. کمیسیون اصل ۹۰ خواستار پیگیری طرح‌ها و لوایح در حوزه میراث فرهنگی مانند طرح حمایت از احیا و مرمت بافت‌های فرهنگی، تاریخی و توانمندسازی ساکنان و مالکان آنها شده است. علاوه بر اینها این گزارش به عملکرد این سازمان در حوزه گردشگری اشاره و اعلام کرده که متوسط دریافتی ایران به ازای هر گردشگر ۶۶۵ دلار بوده است، این در حالی است که میانگین درآمد حاصل از هر نفر گردشگر خارجی بر اساس برآوردهای سازمان جهانی گردشگری برای منطقه جنوب آسیا که ایران نیز جزو آن است، ۱۳۴۰ دلار است. صنعت گردشگری کشور در حال حاضر با ارزش افزوده حدود ۱۰.۱ میلیارد دلاری سهم ۲.۵ درصدی از کل تولید ناخالص داخلی را تشکیل داده است.
پاسخ به انتقادات
محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور تنها کسی است به این انتقادات پاسخ داده و البته تمام آن را بحق دانسته اما گفته که مسئولان در این سازمان بیکار ننشسته‌اند و به دنبال برطرف کردن ایرادات بوده‌اند. با این حال اما نگفته است که بخشی از این ایرادات مربوط به نهادهای بالادستی است به‌خصوص در بخش بودجه که بخش اعظم مشکلات سازمان را تشکیل می‌دهد. با این حال او در پاسخ به بند اول گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مبنی بر «عدم تناسب تشکیلات سازمانی با نیازهای حداقلی و ضعف در جذب افراد متخصص» گفته که این سازمان با در نظر گرفتن حجم وسیع حوزه فعالیتی اجازه جذب افراد متخصص را ندارد درحالی که در حوزه‌های مختلف از جمله در پایگاه‌های میراث فرهنگی به حضور افراد متخصص نیاز مبرم داریم. این مقام مسئول اضافه کرد: بند بعدی نیز به موضوع آموزش اشاره دارد که در این خصوص اعتقاد داریم آموزش نخستین اولویت است و باید اعتباراتی در این خصوص تخصیص یابد تا در حوزه آموزش هزینه شود، اگرچه که در همین زمینه نیز کارگاه‌های آموزشی تخصصی به صورت مستمر برگزار میشود.
طالبیان به یکی دیگر از بندهای این گزارش با موضوع پاداش کشف‌کنندگان اشاره کرده و گفته است: اگر فردی عمدی و به منظور به دست آوردن اشیاء تاریخی، حفاری غیرمجاز کند قطعا مجرم است اما اگر فردی شیء یا اشیایی را اتفاقی کشف کند و آنها را تحویل دهد تشویق میشود که برای این مشوق نیز البته به تامین اعتبار نیاز داریم. طالبیان درخصوص ایرادی که در بند «تدوین قراردادهای بهسازی و بازسازی برای ممانعت از تخلف و سوءاستفاده‌های احتمالی و نظارت دقیق بر نحوه اجرای قراردادها» در گزارش یادشده آمده است، گفت: در این خصوص تفاهم‌نامه‌ای با موضوع نظام فنی و اجرایی با سازمان برنامه و بودجه امضا شده و فهرست آن نیز در حال نهایی شدن است که این تفاهم کمک می‌کند بتوانیم دراین‌باره کنترل بیشتری اعمال کنیم. مشکلات مرتبط با «وظایف سایر دستگاه‌ها و سازمان‌ها و قوا در حوزه میراث فرهنگی» نیز یکی دیگر از بندهای گزارش کمیسیون اصل ۹۰ است که معاون میراث فرهنگی در این خصوص گفت: این نیز یکی از مطالبات سازمان میراث فرهنگی است و دستگاه‌ها و نهادهایی که اموال فرهنگی یا اماکن تاریخی در اختیار دارند مانند شهرداری‌ها باید در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی مشارکت جدی داشته باشند. او در ادامه با اشاره به «تخریب بافت‌های تاریخی به بهانه‌های مختلف توسط دستگاه‌های اجرایی» به عنوان یکی دیگر از بندهای گزارش کمیسیون اصل ۹۰ گفته است: این موضوع در سازمان میراث فرهنگی با جدیت پیگیری میشود و حتی در برخی موارد که متخلفان موجب تخریب بافت‌های تاریخی شده‌اند مانند تخریب بافت تاریخی شیراز، سازمان میراث ورود و متعرضان را محکوم کرده است. طالبیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود یکی دیگر از بندهای گزارش کمیسیون اصل ۹۰ درخصوص «عدم رعایت حریم در اعطای مجوز صنایع» را یادآور شده و گفت: این موضوع را در دولت مطرح و اعلام کردیم هر نقطه‌ای که قرار است صنایع مختلف مجوز دریافت کنند باید ابتدا استعلام‌های لازم را از میراث فرهنگی اخذ کنند تا حریم منظری و حریم زیست محیطی آنها رعایت شود. «عدم کفایت بودجه تخصیص یافته برای حفظ و نگهداری میراث فرهنگی»، از دیگر بندهای گزارش کمیسیون اصل ۹۰ است که معاون میراث فرهنگی کشور دراین‌باره اظهار کرد: اعتبارات ما به هیچ عنوان پاسخگوی نیازها نیست، به عنوان مثال در زمینه جبران خسارات سیل، مبالغ زیادی برای مرمت‌های اضطراری آثار نیاز است که بودجه ما کفایت نمی‌کند.
سخنان معاون میراث فرهنگی و پاسخ او به ایرادات از عملکرد این سازمان در حالی است که برخی از فعالان میراث فرهنگی آن را توجیه قلمداد کرده‌اند.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» از رقابت انتخابات درون‌حزبی میان برنی سندرز و جو بایدن گزارش می‌دهد
علیرضا صدقی
حبس مدیران در کلیدواژه‌های تکراری
«ابتکار» از نبود گفتمان‌سازی بین جریان‌های سیاسی گزارش می‌دهد
جریان‌های سیاسی در بن‌بست گفتمانی
چالش‌های تعیین کرایه تاکسی‌ها بررسی شد
مستقیم، امسال چند؟
آیا حاضریم برای حفظ کتابفروشی‌ها، از نمایشگاه‌های کتاب خرید نکنیم؟
غول بزرگ پاتوق‌های فرهنگی را می‌بلعد
وزارتخانه شدن میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همچنان در بی‌خبری است
هشدار وزارت اطلاعات به تبعات عدم حفظ میراث تاریخی
رضا میرکریمی:
مدیریت ما است که شرایط را بد می‌کند
«ابتکار» به‌مناسبت هفته کاروکارگر وضعیت معیشتی کارگران را بررسی می‌کند
کارگر و کارفرما قربانی تورم!
شخص ترامپ به دنبال جنگ با ایران نیست
آیت‌الله مکارم شیرازی:
اساس وهابیت بر کشتن انسان‌های بی‌گناه است
پایان کار شاگردان بنا در روز نخست قهرمانی آسیا با ۲ طلا و ۲ برنز
رئیس قوه قضاییه:
ظرفیت‌های دیوان عالی کشور باید احیا شود
با صدور احکام جداگانه از سوی وزیر کشور
روسای ستاد انتخابات و امنیت انتخابات تعیین شدند
شباهت‌ها و تفاوت های انقلاب های عربی و آفریقایی
