اکنون همان واپسین زمان است

بسم‌الله الرحمن الرحیم
دولت ترامپ با اعلام توقف معافیت‌ خریداران نفت ایران آخرین کارت خود را برای اعمال فشار بر اقتصاد کشور و معیشت مردم رو کرد؛ کارتی که به نظر می‌رسد به پشت‌گرمی برخی متحدان منطقه‌ای خود امید زیادی به تاثیرگذاری آن دارد.
اگرچه کارشناسان و ناظران حوزه انرژی بر این مسئله اتفاق‌نظر دارند که ادعای دولتمردان آمریکایی مبنی بر توقف کامل صادرات نفت ایران ممکن نیست ولی نباید این واقعیت را نیز از نظر دور داشت که با اجرای مکانیسم تنبیه برای خریداران نفت کشور از 11 اردیبهشت‌ماه جاری، صادرات رسمی نفت ایران به مقدار قابل توجهی کاهش خواهد یافت و نتایج محتمل این کاهش درآمد از زاویه اعداد و ارقام، می‌تواند آثار ناگوار فراوانی برای اقتصادمان داشته باشد.
بنا بر پیش‌بینی دولت در بودجه 98 قرار بر این است که روزانه 5/1 میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی فروخته شود که از این مقدار، سهم فروش نفت یک‌میلیون و 374 هزار بشکه در روز تعیین‌شده است. حال اگر فرض کنیم با عملی شدن تهدید آمریکا، حداقل نیمی از فروش نفت ایران کاهش یابد، درآمدهای ارزی از محل صادرات نفت حداقل به نصف مقدار پیش‌بینی‌شده کاهش خواهد یافت. منابع عمومی بودجه 98 حدود 448 هزار میلیارد تومان بسته‌شده است. منابع دولت نیز از محل صادرات نفت خام، حدود 142 هزار میلیارد تومان است که سهمی 31 درصدی از منابع در اختیار دولت دارد. به‌عبارت‌دیگر در صورت کاهش صادرات نفت کشورمان به نصف مقدار پیش‌بینی‌شده در بودجه، دولت با حدود 142 هزار میلیارد تومان کسری در سال 98 مواجه خواهد شد.


اکنون سوال مهم این است که چنین کسری کلانی از کجا و با چه مکانیسمی قابل جبران است؟
با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد ایران به نظر نمی‌رسد هیچ راه و روشی جز جایگزینی این درآمدهای ارزی با تامین ریال مورد نیاز از محل منابع داخلی پیش روی دولت روحانی وجود داشته باشد. به‌عبارت‌دیگر دولت ناگزیر است به‌جای اتکا به ریال حاصل از تبدیل درآمدهای ارزی صادرات نفت، 142 هزار میلیارد تومان مورد نیاز خود را از منابع ریالی داخل کشور به دست آورد.
نگاهی به این بودجه سال جاری نشان‌می‌دهد حداقل سه منبع درآمدی وجود دارد که به‌صورت بالقوه توان تامین کسری حاصل از کاهش صادرات نفت را دارند؛ اصلاح مدل پرداخت یارانه‌های عمومی، گسترش چتر مالیاتی، حذف یا تعدیل قیمت‌های تعادلی نهاده‌های تولید برخی محصولات مانند محصولات پتروشیمی‌ها و حذف توزیع رانت ارز دولتی.
محاسبات نشان‌می‌دهد معادل حدود 15 درصد درآمد دولت از صادرات نفت، صرف یارانه‌های پیدا و پنهانی می‌شود که ضریب اصابت آن‌ها به دهک‌های واقعاً نیازمند جامعه کمتر از 40 درصد است. دولت در تمام این سال‌ها می‌توانست و اکنون باید بخشی از این یارانه‌ها را که درواقع مقدار کمی از آن‌ها هم نصیب نیازمندان واقعی می‌شود، قطع کند. در این صورت تنها با حذف درصدی از منابعی که صرف پرداخت این یارانه‌های ناکارآمد می‌شود، رقمی در حدود 90 هزار میلیارد تومان از کسری درآمد صادرات نفت جبران خواهد شد.
وضع مالیات بر خانه‌های خالی، دریافت مالیات از خانه دومی‌ها، وضع مالیات بر خریدوفروش طلا و سکه و دریافت مالیات بر دهک‌های پردرآمد نیز از دیگر روش‌هایی است که منابعی بالغ‌بر 60 هزار میلیارد تومان به دولت کمک خواهد کرد. توقف توزیع رانت ارزی 4200 تومانی که به اذعان نهادهایی مانند بانک مرکزی و مجلس شورای اسلامی به‌شدت ناکارآمد است در کنار حذف قیمت تعادلی برای نهاده‌های پتروشیمی‌ها نیز رقمی حدود 13 هزار میلیارد تومان از کسری درآمد نفت را پوشش می‌‌دهد. واضح است که چنین اصلاحاتی نیازمند اتخاذ تصمیمات دشوار و البته ضروری است؛ تصمیماتی که انگار عادت کرده‌ایم تا واپسین زمان ممکن تن به آن‌ها ندهیم. اکنون همان واپسین زمان است.
سایر اخبار این روزنامه
ترامپ بازارهای جهانی را متشنج کرد بازتاب منفی خودداری آمریکا از تمدید معافیت خرید نفت ایران در رسانه‌های جهان دکتر ظریف: تشدید تروریسم اقتصادی علیه مردم ایران نشانگر استیصال رژیم آمریکا است با تاکید بر پایبندی به برجام فرانسه: روند ایجاد سازوکار مالی با ایران پیشرفت زیادی داشته است اکنون همان واپسین زمان است با شعار«خواندن، توانستن است» آغاز سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلی امام‌خمینی تشکیل گروه معارض جدید در شرق سوریه با حمایت ائتلاف سعودی-آمریکایی سخنگوی جدید قوه قضاییه اعلام کرد؛ محکومیت 80 نفر از اخلالگران در نظام اقتصادی داعش مسئولیت انفجارهای سریلانکا را بر عهده گرفت سرنگونی دومین پهپاد جاسوسی عربستان در یمن طی24 ساعت اخبار کوتاه اقتصادی دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی: پتروشیمی ایران تحریم‌پذیر نیست با تصویب مجلس دولت موظف به پیگیری حقوقی اقدام آمریکا علیه سپاه در مجامع بین‌المللی شد ایران و روسیه اقدامات ضدایرانی آمریکا را بررسی کردند هشدار جامعه اطلاعاتی کشور به دشمنان در مورد سپاه مسکو: حاکمیت کشورها به دلیل مداخلات آمریکا شکننده شده است کویت: امیدی به پایان درگیری‌ها در منطقه نیست اعلامیه مرکز الزهراء(س) فرانسه در واکنش به تعطیلی این مکان فرهنگی سرپرست سازمان تامین اجتماعی: افزایش حقوق بازنشستگان از اردیبهشت ماه اعمال می‌شود