استقلال 73 درصدی از نفت

 کلیدواژه اصلی دولتمردان آمریکا این است که با صفر کردن صادرات نفت ایران، "مهم ترین منبع درآمدی دولت" را قطع می کنیم. این جمله را طی همین چند روز اخیر از ترامپ، پمپئو و جان بولتون بسیار شنیده ایم. اما آن ها در این باره هم اشتباه می کنند. هم اکنون وابستگی بودجه دولت ایران به نفت به کمتر از 30 درصد رسیده است که برخی از مصارف آن نیز حیاتی نیست و قابل کاهش است. توضیح این که در قانون بودجه سال 1398 کل منابع عمومی دولت 448 هزار میلیارد تومان تعیین شده است که از این میزان 158 هزار میلیارد تومان مربوط به واگذاری دارایی سرمایه ای است. با حذف دیگر درآمدهای غیرنفتی از واگذاری دارایی های سرمایه‌ای، درآمد دولت از نفت خام هم حدود 140 هزار میلیارد تومان است یعنی وابستگی منابع عمومی بودجه به نفت حدود 31 درصد است. اگر درآمدهای اختصاصی دولت (71 هزار میلیارد تومان) را هم اضافه کنیم، سهم نفت از کل منابع بودجه عمومی (520 هزار میلیارد تومان) به کمتر از 27 درصد کاهش می یابد. اما این همه ماجرا نیست. باید توجه کنیم که همه درآمد نفتی صرف امور ضروری و حیاتی کشور نمی شود بلکه حدود 67 هزار میلیارد تومان به مباحث عمرانی اختصاص می یابد که نوعی سرمایه گذاری است. بنابراین اگر این رقم را هم از 140 هزار میلیارد تومان منابع نفتی کم کنیم، وابستگی بودجه به نفت به رقم 73 هزار میلیارد تومان می رسد که فقط 16 درصد از کل منابع عمومی و 14 درصد کل منابع بودجه عمومی است. رقمی که به هیچ وجه نمی تواند "مهم ترین منبع درآمدی دولت" باشد. گفتنی است سال ها درآمد مالیاتی دولت از درآمد نفتی فاصله گرفته که در کنار دیگر درآمدهای دولت به حدود 2 برابر درآمد حاصل از نفت می رسد. البته این، فقط درآمدهای بالفعل غیرنفتی دولت است. چندین منبع درآمدی بالقوه هم در اختیار دولت است که در مواقع ضروری به راحتی قابل حصول است. در این باره به مطلب شاخص مراجعه کنید.