روزنامه آفتاب یزد
1398/02/02
عراق نمی‌تواند هم با ایران و هم با دشمن ایران وارد توافق امنیتی شود
آفتاب یزد- گروه سیاسی: اگرچه قرارداد برقی ریاض و بغداد آن هم در شرایطی که عراقی‌ها وعده توسعه روابط در همه ابعاد امنیتی، سیاسی و اقتصادی را به مقامات ایران داده بودند و حتی قراردادهایی نیز در این رابطه امضا کردند، بعد از سفر عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق به تهران و مذاکره درباره اجرایی کردن توافقنامه‌های ایران و عراق تا حدی تردیدها را نسبت به آینده مناسبات دو سویه از بین برد اما توافقنامه امنیت ریاض و بغداد در سفر اخیر عادل عبدالمهدی به عربستان یک بار دیگر همان تردیدها را نسبت به آینده مناسبات دو کشور احیا و این ابهام را ایجاد کرد که عراق چگونه می‌تواند هم با ایران به عنوان کشور همسایه نزدیکش وارد توافق امنتیی شود و هم با عربستان به عنوان کشور مخالف تهران موافقت نامه امنیتی امضا کند؟ اساسا چنین توافقنامه‌ای میان ریاض و بغداد آینده مناسبات ایران و عراق را زیر سوال نمی‌برد؟ از این رو، پیروز مجتهدزاده تحلیلگر و استاد دانشگاه معتقد است عراق نمی‌تواند هم با ایران ارتباط داشته باشد و هم با دشمن منطقه‌ای تهران. این در حالی است که ایران هزینه‌های بسیاری برای حمایت از این کشور متحمل شد. به همین دلیل ایران باید به عراق به خاطر چنین توافقنامه‌ای با عربستان اعتراض کند.>همه چیز بعد از سفر اخیر روحانی به بغداد
سعودیها که تا قبل از پیروزی برهم صالح رئیس جمهور کنونی عراق در انتخابات این کشور، تکلیف روابط شان با بغداد مشخص نبود و حتی از هر فرصتی برای ضربه زدن به عراق بهره می‌برد تا زمینه بحران را در این کشور دامنه دار سازد، یک روز بعد از سفر اسفند ماه 97 روحانی به عراق و استقبال گرم مقامات این کشور از شیخ دیپلمات و همراهانش و همچنین انعقاد قراردادهای اقتصادی و تجاری و نیز انعکاس این سفر تاریخی این مقام بلند مرتبه ایرانی به بغداد در رسانه‌های جهان و دیدار با آیت الله سیستانی تاب نیاوردند و بلافاصله و به دور از چشم رسانه‌ها همراه با هیئت بلند پایه اقتصادی به بغداد رفتند تا همه نقشه‌های ایران را برای سرمایه‌گذاری در عراق و کاهش فشارهای ناشی از تحریم آمریکا نقش بر آب کند و اجازه نزدیکی بیشتر به این دو کشور همسایه را ندهند چراکه به اعتقاد برخی سفر اخیر روحانی به بغداد و دیدارش با رئیس جمهور عراق و آیت‌الله سیستانی نقطه عطفی در روابط دو سویه محسوب میشود تا آنجا که این سفر به عنوان نخستین سفر روحانی به عراق در طول دوران ریاست جمهوری‌اش، بسیاری را به توسعه روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور خوشبین کرد به همین دلیل هم همزمان با سفر روحانی، هیئتی از عربستان سعودی بی سر و صدا وارد بغداد شدند تا با گفت و گو با مسئولان اقتصادی و تجاری این کشور، زمینه انعقاد قراردادهای اقتصادی میان عربستان و عراق و کاهش وابستگی بغداد به تهران در زمینه تامین نیازهای برقی و فرآورده‌های نفتی، کالاهای کشاورزی و مواد اولیه را فراهم و تحریمهای آمریکا علیه ایران را اثربخش کنند.
>قرارداد برقی سوال برانگیز
میان ریاض و بغداد
پس از این سفر پنهانی عربستان به بغداد، هیئت بلند پایه‌ای از ریاض متشکل از هفت وزیر، ده‌ها نماینده از وزارتخانه‌ها و نهاد‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی برای سفر رسمی دو روزه با هدف انقعاد قرارداد برق میان عراق و عربستان در 14 فروردین‌ماه سال جاری وارد بغداد شدند تا آنجا که روزنامه سعودی «عُکاظ» هیئت مذکور را بزرگترین و مهمترین هیئت ممکن سعودی به عراق نامید و چنین سفر تشکیلاتی از عربستان به عراق را تا به امروز بی سابقه خواند. با این همه، « محمد الحلبوسی» رئیس پارلمان عراق در سفر اخیرش به آمریکا بود که از این قرارداد دو سویه میان ریاض و بغداد پرده برداشت و از امضای یک تفاهم نامه در راستای اتصال شبکه‌های برق دو کشور، با هدف تامین برق عراق خبر داد.
او در ادامه گفت: از آنجایی که عراق نمی‌تواند تا سه سال دیگر واردات برق از ایران را متوقف کند، امیدوار است معافیت این کشور (عراق) از تحریم واردات برق ایران تمدید شود. اما «برایان هوک» مسئول کارگروه ایران در وزارت خارجه آمریکا گفت که دولت این کشور قصد تمدید معافیت‌ها از تحریمهای ایران را ندارد. رئیس پارلمان عراق در گفت‌و‌گو با «العربی الجدید» به موضوع صادرات برق ایران به عراق پرداخت و گفت، تنها ۹۰ روز به عراق برای ادامه این امر فرصت داده شده و آمریکا از نزدیک با دولت عراق در ارتباط است و تلاش می‌کند تکیه عراق بر برق ایران کم شود.
>آغاز تردیدها در ایران نسبت به عراق
قرارداد برقی میان بغداد و ریاض در حالی منعقد شد که چند روز قبل از سفر هیئت سعودی به پایتخت عراق، توافقنامه تجاری میان روسای جمهور ایران و عراق امضا شده بود و این قرارداد امیدهای تازه‌ای برای توسعه همکاری میان دو طرف و به ویژه کاهش فشارهای ناشی از تحریمهای آمریکا علیه ایران ایجاد کرد. زیرا با توجه به اینکه ایران در شرایط سخت و دوران بحران ناشی از تروریست مانند یک برادر در کنار بغداد ایستاده بود و در این دوران از هیچ کمکی به کشور همسایه اش دریغ نورزید و حتی هزینه‌های بسیاری هم متحمل شد؛ انتظارها بر این بود که عراق در این دوران سخت در کنار ایران باشد و نگرانی‌ها نسبت به این مهم را برطرف کند. اما برعکس قرارداد برقی ریاض و بغداد زمینه‌های جدی برای ایجاد تردید در ایران نسبت به مقامات عراقی را فراهم کرد. عراقی‌ها پیش از آنها که فرصت تمدید معافیت شان از تحریمهای ایران به اتمام برسد وارد یک قرارداد برقی با ریاض شده بودند. بنابراین چنین قراردادی برای ایرانی‌ها که نگاه و امید جدی به عراق در دوران تحریم‌ها داشتند بسیار سنگین و ناخوشایند بود تا آنجا که زمینه تردیدهای جدی را نسبت به آینده مناسبات تهران و بغداد به وجود آورد.
>سفر اطمینان بخش عادل عبدالمهدی
به تهران
اما سفر عادل المهدی نخست وزیر عراق به تهران طی روزهای اخیر تا حدودی تردیدها را نسبت به کاهش مناسبات میان تهران و بغداد علیرغم فشارهای آمریکا بر این کشور و حضور عربستان در بغداد از بین برد. زیرا این مقام عراقی در سفرش به تهران و در دیدار با روحانی گفت: "ما به دنبال ارتقا و گسترش روابط پیشرفته میان دو کشور ایران و عراق هستیم و در همان حال به دنبال الگو قرار دادن رابطه خود با ایران برای سایر کشورهای منطقه هستیم." در این باره او تصریح کرد: عراق به دنبال آن نیست که سیاست خود را منحصر به سطح ارتباط کنونی با ایران کند، بلکه به دنبال ارتقای روابط با کشورهای مختلف از جمله کویت، عربستان سعودی، اردن، امارات، قطر، ترکیه، مصر و سایر کشورها است؛ ما باید به دنبال تحقق منطقه‌ای با ثبات و همراه صلح باشیم و شاهد آن باشیم که جنگ‌ها پایان یافته است.» او حتی در سفر خود به تهران به مقامات کشورمان پیشنهاد میانجیگری عراق میان ایران و عربستان را داد.
>اکنون توافق امنیتی عراق وعربستان
اگرچه قرارداد برقی عربستان و عراق با توجه به عدم توان تامین برق منطقه‌ای از سوی عربستان به عراق بازهم چندان نگران کننده نبود چراکه این کشور به تعبیر برخی از کارشناسان توان تامین برق منطقه‌ای عراق را ندارد اما ایران می‌تواند از چهار نقطه برق این کشور را تامین کند اما قرارداد امنیتی اطلاعاتی دو کشور ماجرا را تا‌اندازه‌ای نگران‌کننده کرد و ابهامات بسیاری نسبت به آینده مناسبات به وجود آورد. زیرا عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق بعد از سفر به ایران، در راسی هیئتی بلندپایه به عربستان سفر کرد و در دیدارش با رهبران سعودی به ویژه ملک سلمان و محمد بن سلمان پادشاه و ولیعهد سعودی، دو کشور بیانیه مشترکی به امضا رساندند که بخشی از این توافقنامه از همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی میان دو طرف حکایت می‌کرد. بر‌این اساس، در بخشی از بیانیه مشترک که روز پنجشنبه ۱۸آوریل برابر با 29 فروردین ماه سال جاری منتشر شد، آمده است: «بر اساس روابط مستحکم تاریخی میان دو کشور و به منظور ترفیع این روابط و تمایل دو طرف به گسترده‌تر کردن این همکاری‌ها، دو کشور توافق کردند در زمینه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی با یکدیگر همکاری کنند.» محمد‌علی حکیم، وزیر خارجه عراق نیز به تلویزیون العربیه گفت که عراق و عربستان در زمینه همکاری در حوزه‌های امنیتی و اطلاعاتی با یکدیگر به توافق رسیدند. همچنین در حاشیه سفر نخست‌وزیر عراق، اولین جلسه کمیته مشترک امور سیاسی، امنیتی و نظامی به ریاست وزرای خارجه سعودی و عراق در ریاض برگزار شد.
>عراق در شرایط سخت
میان ایران و عربستان
روزنامه العرب نزدیک به عربستان سعودی درباره سفر عبدالمهدی به عربستان طی گزارشی مدعی شد که این سفر در بر دارنده شاخص‌هایی بود که از تمایل بغداد برای دوری تدریجی از ایران و تحریمهای ترامپ برای هر طرفی که برخلاف خواسته آن در مورد التزام به تحریمهای آمریکا علیه تهران باشد، حکایت دارد. این روزنامه نزدیک به عربستان سعودی ادامه داد: عادل عبدالمهدی در دیدار با ملک سلمان در مورد افزایش همکاری بین عراق و عربستان اظهار امیدواری کرد به نحوی که منافع دو کشور تامین شود. تحلیلگران در خصوص این سفر تاکید می‌کنند که اهمیت آن تنها منحصر به تعداد توافقهای صورت گرفته نیست، بلکه نتایج سیاسی این سفر عبدالمهدی، به ویژه پس از سفر اخیر او به ایران و میزان توانایی عراق برای قرار گرفتن در موضع بی طرفی، بر اهمیت این سفر می‌افزاید. نخست وزیر عراق اکنون خود را در جایگاه سختی قرار داده است؛ از یک سو، قصد دارد نزدیکی خود به محور عربی و به ویژه سعودی را تثبیت کند و از سویی دیگر، تمایلی به برخورد با هم پیمانان ایران که بر دولت او و موسسات سیاسی مختلف در عراق سیطره دارند، ندارد. سفر عبدالمهدی به عربستان در شرایطی انجام شد که ایران تحت فشارهای شدید آمریکا قرار دارد و نقطه اوج آن، قرار گرفتن سپاه در لیست سازمانهای تروریستی آمریکاست. تحلیلگران معتقدند تهران توجه خاصی به سفر نخست وزیر عراق به عربستان دارد و به دلیل نیتهای جدی سعودیها در ابراز حمایت از عراق، در این باره بسیار نگران است. از دیدگاه آنها، بخشی از صحبت‌های عبدالمهدی در جریان مذاکراتی که با سعودیها داشت و تصریح کرد که«همه چیز روی میز مطرح است»، برای اطمینان دادن به ایرانی‌ها بود تا بدانند عراق هرگز از آنها رویگردان نخواهد شد. العرب در پایان می‌نویسد عبدالمهدی در حال برنامه ریزی برای استفاده جزئی از پیشنهاد عربستان است، البته به شکلی که به منافع ایرانی‌ها هم ضرری وارد نشود. به هر روی، اگرچه عراقی‌ها به زعم برخی از تحلیلگران به دنبال اتخاذ سیاست توازن در روابط با ایران، عربستان و آمریکا هستند اما قرارداد امنیتی اخیر میان ریاض و بغداد این پرسش را ایجاد می‌کند که توافقهای ریاض و بغداد به ویژه در حوزه امنیتی و اطلاعاتی چه تبعاتی در پی دارد و چه تاثیری روی روابط ایران و عراق می‌گذارد؟ از این رو، برای بررسی این مهم به سراغ کارشناس رفتیم که در ادامه آن را می‌خوانید.
>لزوم اعتراض وزارت خارجه
به قرارداد امنیتی
پیروز مجتهدزاده تحلیلگر و استاد دانشگاه درباره قرارداد امنیتی بغداد و ریاض و تاثیر این توافقنامه بر روابط ایران و عراق به آفتاب یزد گفت: توافقنامه امنیتی عربستان و عراق باید مورد اعتراض ایران قرار بگیرد. زیرا عراق با دشمن ایران قرارداد امنیتی اطلاعاتی منعقد کرده است. او افزود: چنین قراردادی دوستی ایران و عراق را زیر سوال می‌برد. این وضعیت در حالی است که دستگاه سیاست خارجه ایران هم سکوت کرده است. این تحلیلگر مسائل بین الملل ادامه داد: نه تنها اکنون بلکه هر زمان که تعارض لفظی نسبت به تهران صورت می‌گیرد، وزارت خارجه همواره سکوت می‌کند. مجتهدزاده اظهار کرد: دستگاه‌های خارج از وزارت خارجه هم در حالی درباره مسائل مربوط به این وزارتخانه و مناسبات دو سویه تهران با سایر کشورها اظهارنظر می‌کنند که به هیچ روی حتی کمتر آشنایی هم با الفبای سیاست خارجه ندارند. او افزود: در حالی در ایران نسبت به توسعه روابط ایران و عراق ابراز امیدواری میشود که نخست وزیر عراق با عربستان وارد قرارداد امنیتی اطلاعاتی شده است.
>اقدامی خلاف مقررات بین المللی
این تحلیلگر مسائل بین المللی با بیان اینکه ایران در حالی همچنان از عراق حمایت می‌کند که این کشور همواره در اتحادیه عرب همراه با عربستان، ایران را محکوم می‌کرد، گفت: نه تنها عراق بلکه بعضا سوریه هم در مواردی پای به پای عربستان علیه ایران در اتحادیه عرب اقدام کرده است. اما با این همه ایران این کشورها را دوست خود می‌داند. مجتهدزاده افزود: توافقنامه امنیتی ریاض و بغداد روابط ایران و عراق را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این رو، جمهوری اسلامی باید به نخست وزیر عراق رسما تذکر دهد که اگر با ایران متحد است دیگر چنین توافقنامه‌ای با عراق چه مفهومی دارد. او ادامه داد: این اقدام کاملا برخلاف مقررات بین المللی و خلاف تمامیت ارضی و کشور ایران است. اما با این همه نخست وزیر عراق وارد توافقنامه امنیتی با ریاض میشود که نباید از آن به سادگی گذشت.
>ضرورت تغییر مسیر در سیاست خارجه
مجتهدزاده گفت: عراق نمی‌تواند هم با ایران ارتباط داشته باشد و هم با دشمن منطقه‌ای تهران. این در حالی است که ایران هزینه‌های بسیاری برای حمایت از این کشور متحمل شد. او ادامه داد: اینجا ایراد بیشتر به وزارت خارجه کشورمان وارد است که تا این‌اندازه خنثی عمل می‌کند. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: سیاست خارجه یک کشور وقتی سالم و موفق است که بر اساس منافع ملی آن کشور مورد پیگیری قرار بگیرد. بر اساس روابط بین‌الملل اصل و مبنای سیاست باید بر اساس دوستی و همکاری باشد. مجتهدزاده در پایان گفت: چرا برخی کشورهای حتی به ظاهر دوست باید با ایران چنین کنند؟مگر ایران چه بدهی‌ای به این کشورها دارد؟ جز آنکه تهران در سخت‌ترین وضعیت از این کشورها حمایت کرد. امروز زمان واقع‌بینی است، اگر سیاستی پاسخگو نیست باید تغییرش داد. زیرا سیاست خارجه باید براساس واقعیت‌های ژئوپولتیکی و منافع ملی برنامه‌ریزی و پایه‌ریزی شود.
سایر اخبار این روزنامه
پولیتیک کره‌شمالی
به آنجلیناجولی "رقاصه" ۴۰میلیون یوروکمک کردند به ایران ۱.۵ میلیون یورو!
آیا کمپین «نخریدن خودرو گرانِ بی‌کیفیت» نتیجه بخش است؟
سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی به فرماندهی کل سپاه منصوب شد
عراق نمی‌تواند هم با ایران و هم با دشمن ایران وارد توافق امنیتی شود
منافع این سیل ۱۰ برابر خسارت‌هایش بود!
منشا هجوم ملخ‌ها به ایران مشخص شد
اعترافات ضرغامی
آغاز سفر به ایران از مشهد مقدس
چه کشورهایی بیشترین ذخایر نفت و گاز را دارند؟!
به فال نیک می‌گیرم اما ...
وزارت اطلاعات یا وزارت مهربانی و امنیت؟!
شورای نامگذاری شهر
باز هم سوءاستفاده از کودکان این بار آتلیه‌ها !
