چرا این اسامی را برای شهر انتخاب کردیم

یاسر نوروزی| مصوبه جدید شورای شهر تهران مبنی بر تغییر نام بعضی از خیابان‌های این شهر، یکی از اخباری بود که در روزهای گذشته بازتاب‌های مختلفی داشت. کمتر کسی به خانه شاعران ایران توجه داشت؛ چون درخواست این نام‌گذاری‌ها مدت‌ها پیش از سوی اعضای هیأت‌مدیره انجمن خانه شاعران مطرح شده بود و حالا به‌تازگی محقق شده است؛ خیابان‌هایی با نام‌های فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی، مهدی اخواث ثالث و.... تماشای چنین نام‌هایی در خیابان‌های تهران، اهل فرهنگ و ادبیات را به ذوق می‌آورد اما همچنان اعتراض‌هایی را هم به ‌دنبال داشت؛ هر چند که بعضی انتقادها طبیعی به نظر می‌رسد. به هر حال هر فهرستی به هر ترتیبی که انتخاب شود، نام‌هایی در آن خواهند بود و چهره‌هایی هم غایب. با این حال بعضی انتقادها که رنگ و بوی سیاسی هم داشتند، در خبرگزاری‌ها بازتاب داشتند. از جمله سیداحمد میرزاده، شاعر، در توییتی نوشت: «چرا حتی نام یک نفر از هنرمندان انقلاب در این لیست نیست؟ آیا علی معلم دامغانی، یوسفعلی میرشکاک، محمدرضا سرشار، مرحوم فرج‌الله سلحشور و ده‌ها هنرمند نام‌آور بزرگ شایسته آن نیستند که در پایتختِ جمهوری اسلامی، خیابانی به نام آنان باشد؟» عده‌ای هم اشاره کرده‌اند کاش نام‌هایی هم مد نظر قرار می‌گرفتند که همچنان زنده هستند و به کار فرهنگی مشغول‌اند. در این‌باره با ساعد باقری، شاعر و عضو هیأت‌مدیره انجمن خانه شاعران ایران گفت‌وگویی انجام دادیم که به بعضی شبهه‌ها و پرسش‌ها پاسخ گفته است، بخوانید.
 
قطعا در جریان مصوبه شورای شهر درباره تغییر نام‌گذاری جدید بعضی خیابان‌های تهران هستید...
این مصوبه که خبر آن چند روز گذشته رسانه‌ای شد، در ابتدا به شکل درخواست از طرف انجمن خانه شاعران ایران مطرح شد؛ یعنی ما از طرف اعضای هیأت‌مدیره انجمن خانه شاعران ایران تقاضا کردیم که تغییراتی در نام‌گذاری‌های بعضی خیابان‌ها به نام شاعران ایرانی انجام شود. البته حالا که من بعضی از نظرات را درباره این نام‌گذاری‌ها می‌خوانم، احساس می‌کنم که عده‌ای به بعضی از محدودیت‌های ما دقت نکرده‌اند. نکته اول این است که ما می‌خواستیم  هویت خانه شاعران ایران با اسم‌گذاری‌ خیابان‌های اطراف آن بازتعریف ‌شود؛ به همین جهت درخواست داشتیم نام بعضی از این خیابان‌ها به اسم شاعران تغییر پیدا کند. البته در ادامه از شنیدن نام هنرمندان دیگر هم در فهرست مصوب خوشحال شدیم و ممنون دوستان هستیم؛ به‌خصوص آقای محمدجواد حق‌شناس، عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران که در این زمینه زحمات زیادی کشیدند. نکته دوم این است که دوستان باید توجه کنند انتخاب‌های ما صرفا معطوف به درگذشتگان است.


 اتفاقا یکی از معترضان نام شاعرانی را مطرح کرده بود که زنده هستند و گفته بود چرا از چنین نام‌هایی استفاده نشده است؟
 بله؛ همان‌طور که گفتم انتخاب‌های ما به این شکل بوده؛ محدودیت بعدی ما این بود شاعرانی را در فهرست‌مان بیاوریم که قبلا برای نام‌گذاری خیابان‌ها از نام آنها استفاده نشده باشد؛ چهره‌هایی نظیر مرحوم حسن حسینی، سلمان هراتی و قیصر امین‌پور که اتفاقا خودش در زمان حیات، از اعضای هیأت‌مدیره خانه شاعران بود. در واقع نام این چهره ها از قبل بر روی برخی خیابان ها و میادین گذاشته  شده بود.
 البته ممکن است این پرسش به وجود بیاید که چرا درگذشتگان؟ چرا نام شاعرانی را که زنده هستند، در فهرست نیاوردید؟
 این پرسش، پرسش بجایی است؛ دلیل آن هم این بود که حساسیت‌ها بالا می‌رفت. درواقع انجمن اصلا قصد نداشت سر و صدایی رخ بدهد و فضایی دوقطبی ایجاد شود؛ برای همین هم مدت‌ها پیش به کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران پیشنهاد داده بودیم و ماجرا به حالا که این پیشنهاد را پذیرفته‌اند و مصوب کرده‌اند، مربوط نمی‌شود. منتها جوانی این خبر را رسانه‌ای کرد که البته رسانه‌ای‌شدن آن محسناتی هم دارد. از طرفی ما به شفافیت در اطلاع‌رسانی پایبند هستیم ولی از مضرات آن هم این است که منجر به راه افتادن سروصداهایی می‌شود که ما دوست نداشتیم. چهره‌هایی از شعر معاصر ایران را در نظر گرفتیم و همان‌طور که گفتم مدت‌ها قبل درخواست دادیم؛ افرادی نظیر مرحوم منوچهر آتشی، م. آزاد، عمران صلاحی، محمد قهرمان که اتفاقا برای محمد قهرمان پیش از این بزرگداشت هم برگزار کرده بودیم. نگاه‌مان هم طبیعتا این بوده به کسانی که به فرهنگ ایران کمکی کرده‌اند و به ظرفیت ادبیات امروز ما افزوده‌اند، خدمتی کرده باشیم. انگیزه جدی ما هم در این تفکر ریشه داشت که رفتار امروز ما با گذشتگان‌مان، آینه رفتار آیندگان ما با بزرگان امروز خواهد بود. در واقع این نام‌گذاری‌ها یک پیام مهم دارد؛ خدمت به حوزه فرهنگ، کمک به ارتقای فرهنگ و ادبیات از یادها نمی‌رود و اجر کسانی که دور از سر و صدا کار فرهنگی کرده‌اند، ‌مأجور می‌ماند. چنانکه می‌فرماید: «أشكَرُكُم للّه أشكَرُكُم للناس»؛ سپاس‌گزارترين شما از خدا، سپاس‌گزارترين شما از مردم است. یعنی اگر از کسانی که خدمت کردند، تشکر کنیم و این تشکر را ظهور بیرونی بدهیم، مناسب رفتار کرده‌ایم.
 اعتراض دیگری هم مطرح شده بود مبنی بر اینکه آیا چنین چیزی اولویت کشور ماست؟ چرا در این شرایط باید فکر تغییر نام خیابان‌ها باشیم؟
 همان‌طور که گفتم این پیشنهاد را دوستان تازه محقق کرده‌اند و مربوط به حالا نیست؛ مدت‌هاست که ما چنین تقاضایی را داشتیم. سابقه اسم‌گذاری در شورا هم به این روزها برنمی‌گردد. از مدت‌ها پیش ما و به‌خصوص دوست و برادر ارجمندم، سهیل محمودی، بر این قضیه همت داشتیم که بالاخره به سرانجام رسید. این شکل سروصداها و شلوغی‌ها و هیاهو و هورا هم مطلقا خواست و درخواست ما نبوده است؛ نه این پس‌زدن‌ها خیلی خوشحال‌کننده است و نه شنیدن کنایات ما را از مسیری که بی‌سر و صدا دنبال کرده‌ایم، باز می‌دارد.