روزنامه آرمان امروز
1398/01/31
چرا سکوت از سکه افتاده است؟
در دوران مدرن سخنگفتن علامت برتری است؛ نخست اینکه در تمدن مدرن، سخنگفتن علامت برتری است. یکی از ویژگیهای ماهوی فرهنگی مدرنیته این است که برای سخن ارزش قائل است، نه برای سکوت. بنابراین مدرنیته بیمعنایی(non sense) را رواج داده، زیرا برای نفس سخنگفتن ارزش قائل است؛ در حالی که سکوت یکی از ویژگیهای فرزانگان در دوران گذشته بود.دموکراسی و مقوله سخنگفتن!
دومین عامل اجتماعی دموکراسی است. در دموکراسی از شهروندان خواسته میشود در مسائل مختلف اظهارنظر کنند و این گاهی سبب رواج حرف مفتگویی میشود. البته دموکراسی بهضرورت عملی چارهای جز رجوع بهنظر همگان ندارد و به لحاظ حقوقی برای همه حق سخن قائل است، اما این بدان معنا نیست که افراد به لحاظ اخلاقی نیز میتوانند راجع به هر چیز حرف بزنند. در حالی که باید میان حقوق و اخلاق تمایز گذاشت.
وجود نداشتن «حکمت به من چه»
سومین عامل اجتماعی این است که در مدرنیته «حکمت به من چه» وجود ندارد. در مقام علم، جواب هر سوالی را دانستن به درد نمیخورد. «حکمت به من چه» فرزانگان باستان میگوید سوالاتی را باید پرسید که وضع انسان قبل از طرح آنها در ذهن با بعد از طرح آنها فرق کند. در مدرنیته به نام کنجکاوی علمی هر پرسیدنی مستحسن شمرده میشود. هایدگر در «هستی و زمان» در این زمینه بهترین نکته را خاطرنشان میشود و میگوید زمانی که کسی کنجکاوی بیارزش داشته باشد، یاوهگویی بیارزش میکند و مخاطب و گوینده هر دو سرگشته میشوند. او میگفت باید اولین مرحله یعنی کنجکاوی بیجا را متوقف کرد وگرنه دو پدید بعدی یعنی یاوهگویی بیارزش و سرگشتگی نیز رخ میدهد. هیچ تحلیلگری بهخوبی هایدگر این پدیده را تحلیل نکرده است.
سیطره کمیت بر کیفیت
چهارمین پدیده اجتماعی که سبب رواج یاوهگویی میشود، سیطره کمیت بر کیفیت در دوران ما است. در چنین روزگاری برخی بهجای حرف درست(توجه به کیفیت)، زیاد حرف میزنند(توجه به کمیت). قرآن میگوید: «لیبْلُوکُمْ أیُّکُمْ أحْسنُ عملا»(سوره ملک، آیه ۲) یعنی خدا میآزماید که کدام کار را بهتر انجام میدهید، نه اینکه کدامیک کار بیشتری میکند. یعنی نگفته است «ایکم اکثر عملا» یعنی قرآن برای کیفیت عمل ارزش قائل است نه کمیت آن.
تقدم آداب معاشرت بر اخلاق
پنجمین عامل اجتماعی رواج حرف مفت، تقدم اتیکت(آداب معاشرت) بر اتیکس(ethics، اخلاق) است. میان آداب معاشرت و اخلاق تمایز هست و هر دو ضرورت دارد اما هنگام تعارض این دو باید اخلاق را بر آداب معاشرت ترجیح داد. متاسفانه امروز آداب معاشرت بر اخلاق تقدمیافته و به همین خاطر افراد برای رعایت ادب و احترام، به حرف مفت گوش میکنند.
* اندیشمند حوزه اخلاق
سایر اخبار این روزنامه
موج دوم هجوم ملخها در اردیبهشت
فرودستان تحت فشار بيشتر قرار نگيرند
عدم تصويب لايحه زنان عقب افتادگي را ثابت كرد
سيل اخير حاصل پروژههاي بي كيفيت دولت قبل بود
روزهای پرمشغله حلقه «پاککن»!
چرا حشدالشعبی به خوزستان آمد؟
يك گام تا فيلترينگ اينستاگرام
شناسایی دهها جاسوس در مراکز حساس کشور
اعلام حالت فوق العاده در ۳ شهر خوزستان
دلالها مخالف احياي وزارت بازرگانياند
گزارش مولر به نفع ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰
یاد د اشـتهـای اخـتصـاصـی
طرح نامگذاری خیابانی بهنام استاد شجریان
همکاری ایران و عراق در مساله سیل
چرا سکوت از سکه افتاده است؟
فرصت طلایی رابطه با ترکیه
تسلیت روحانی برای درگذشت دو نفر از کارشناسان بنیاد مسکن
موج دوم هجوم ملخها در اردیبهشت