زمستان آرام چک برگشتی‌ها

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: آمار بانک مرکزی از کاهش ۱۵ درصدی تعداد و هفت درصدی چک‌های برگشتی در بهمن ماه سال گذشته نسبت به ماه پیش از آن حکایت دارد.
براساس آمار ارائه‌شده از سوی بانک مرکزی کل چک‌های بهمن ماه سال گذشته، بالغ بر شش میلیون و ۶۰۰ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ٧۴١ هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به ماه قبل ( دی) از نظر تعداد ۸.۵ درصد و از نظر مبلغ ۰.۶درصد کاهش را نشان می‌دهد.

>بیش فعالان اقتصادی کدامند؟


استان‌های فعال به لحاظ تحرک اقتصادی در ماه بهمن هم بر طبق بررسی‌ها به ترتیب تهران، اصفهان و خراسان رضوی بوده‌اند که در مجموع ۵۲.۷ درصد از تعداد چک‌های مبادله‌ای کل کشور را به خود اختصاص دادند.

>چک‌های برگشتی
آمار چک‌های برگشتی را معمولا ۲ ماه قبل از زمان فعلی اعلام می‌کنند که متولی این اعلام هم بانک مرکزی است که هر از چند ماهی این آمار را بر حسب مبادلات صورت گرفته منتشر می‌کند.
با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد فقط در ماه بهمن سال ۹۷ نزدیک به ۶۵۰ هزار فقره چک برگشت خورده است که این میزان برای اقتصاد کشور علامت امیدوارکننده ای نیست.
جالب ترین بخش ماجرا این است که این تعداد چک برگشتی در بهمن، نسبت به ماه قبل آن یعنی آذر، روندی کاهشی داشته است که معنی آن این است که در ماه قبل بهمن یعنی دی ماه رقم چک‌های برگشتی بیشتر از ۶۵۰ هزار فقره بوده است.
بر اساس اعلام رسمی بانک مرکزی، معادل ۶۴٢هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ٨٢ هزار میلیارد ریال در بهمن ماه ١٣٩٧ در کل کشور برگشت داده شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۱۵.۷ درصد و هفت درصد کاهش نشان می‌دهد.
طبق معمول، تهران رکوردار چک‌های برگشتی است و کماکان رتبه نخست خود را در این عرصه حفظ کرد.
در ماه مورد گزارش، در استان تهران حدود ٢١۵ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۴۴ هزار میلیارد ریال برگشت داده شد و در همین ماه در کل کشور ۹.۷ درصد از کل تعداد چک‌های مبادله‌ای و ۱۱.۱ درصد از کل مبلغ چک‌های مبادله‌ای برگشت داده شده است.

>استان‌های پاک
قاعدتا برخی استانها در صدور چک پیشگام و در بدقولی پیشتاز هستند. برخی از استانها هم پاک هستند و بدهکاران در آن استانها سر قول خود‌ هستند و به عبارتی سرشان برود قولشان نمی‌رود!
در بهمن ماه سال گذشته، در استان تهران ۹.۳درصد از کل تعداد چک‌های مبادله‌ای و ۱۰.۹درصد از کل مبلغ چک‌های مبادله‌ای برگشت داده شده است. رتبه بعدی بیشترین میزان چک برگشتی به ترتیب به استان‌های سمنان (۱۴.۸ درصد)، اصفهان و خراسان جنوبی (هر یک ۱۴.۳ درصد) و مرکزی (۱۳.۵ درصد) اختصاص یافته است.
اما استان‌های پاک و افرادی که خوش قول‌تر بوده و چک برگشتی‌های کمتری داشتند عبارتند از:
استان‌های خراسان شمالی (۷.۴ درصد)، کرمانشاه و خوزستان (هر یک ۷.۵ درصد) و گیلان (۸.۶ درصد) که این استانها کمترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
>چرا برگشت خوردند؟
مهمترین دلیل برگشت خوردن چک‌ها در کل همان فقدان موجودی یا کسری پول در حساب بوده است.
در ماه مورد گزارش، در استان تهران حدود ٢٠٣ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۴٠ هزار میلیارد ریال به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است و به این ترتیب در استان تهران از نظر تعداد ۹۴.۴ درصد و از نظر ارزش ۹۰.۲ درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
عیسی علی بیگی کارشناس امور بانکی در خصوص علل برگشت خوردن چک‌ها در زمستان سال گذشته به خبرنگار آفتاب یزد می‌گوید: عدم تعادل بازار در پائیز سال قبل و نبود سازو کار اطمینان بخش نسبت به گردش پول موجب شد که در زمستان با حجم انبوهی از چک‌های برگشتی مواجه باشیم.
وی افزود: آمار کاهشی بهمن ماه به این دلیل است که از آبان ماه به بعد به علت کسادی بازار، تجار نتوانستند مطالبات خود را وصول کنند در نتیجه توان پرداخت بدهی خود را در سررسید مقرر پیدا نکردند همین امر موجب افزایش آمار چک‌های برگشتی به خصوص در آذر و دی ماه شد.
علی بیگی درباره شرایط اسفند و فروردین گفت:‌ طبعا در اسفند ماه شرایط متفاوت تر بوده چون به علت قرارگرفتن در شب عید بازار کمی دچار تحرک شد در نتیجه کاسب‌ها و تولیدکنندگان موفق به وصول بخش زیادی از مطالبات خود شدند، در فروردین هم که تا نیمه ماه تعطیل بود و چون کمتر کسی حاضر به قبول چک آن طرف سال بود، حجم وصولی‌ها در فروردین چندان قابل ملاحظه ارزیابی
نمی‌شود.
>وصولی‌ها چقدر بود؟
در بهمن ماه ۹۷حدود شش میلیون فقره چک به ارزشی حدود ۶۵٩ هزار میلیارد ریال در کل کشور وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد ۷.۷درصد کاهش و از نظر مبلغ ۰.۳ درصد افزایش را نشان می‌دهد که گردش مالی آن بالغ بر ٣۵٨ هزار میلیارد ریال وصولی قطعی بود.
خوش حساب ترین افراد هم در استانهای گیلان (۹۲.۶ درصد)، البرز و خوزستان (هر کدام ۹۱.۹ درصد) و یزد (۹۱.۶ درصد) بوده‌اند. بد حساب‌ها هم که کمترین وصولی را داشته‌اند استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۸۴.۷ درصد)، کرمان (۸۵.۷ درصد) و کردستان (۸۵.۹ درصد) پایین‌ترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.

>گردش مالی بالا و پائین استانها
اما در این میان بیشترین گردش اقتصادی چک‌ها به لحاظ بالا بودن رقم چک مربوط به استان‌های خراسان شمالی (۹۲.۶ درصد)، کرمانشاه و خوزستان (هر یک ۹۲.۵ درصد) و گیلان (۹۱.۴درصد) بود و کمترین رقم گردش مالی به لحاظ حجم مبادله مربوط به استان‌های سمنان (۸۵.۲درصد)، اصفهان و خراسان جنوبی (هر یک ۸۵.۷درصد) و مرکزی (۸۶.۵ درصد) بوده است.
به نظر می‌رسد با توجه به هشدارهای اقتصاددانها، ماه‌های آینده با توجه به احتیاط شرکت‌ها و کسب و کارها و همچنین کم تحرکی اقتصادی ناشی از ماه رمضان و شروع سال، رقم مبادلات چندان قابل‌توجه نباشد با این حال برخی بررسی‌ها حاکیست در حال حاضر تجار فقط با افرادی به صورت چک کار می‌کنند که از طرف شناخت داشته باشند یا نسبت به وصول مطالبات خود تا حدی مطمئن باشند در غیر این صورت بیشتر مبادلات به صورت نقدی انجام می‌پذیرد.