روزنامه وطن امروز
1398/01/28
حالا وقتشه؟!
گروه اقتصادی: 2 سال و 4 ماه بعد از اینکه هیات دولت حذف یک صفر از پول ملی را تصویب کرد بانک مرکزی با مدیریت جدید حذف 4 صفر از پول ملی را رسما به هیات دولت برد تا مشخص شود در این مدت ارزش پول ملی دستخوش اتفاقات بسیاری شده است.به گزارش «وطن‌امروز»، 17 آذر 1395 خبری عجیب از جلسه هیات دولت بیرون آمد: در جریان بررسی لایحه قانون بانک مرکزی، هیات دولت واحد پول ملی را از «ریال» به «تومان» تغییر داد. واحد پول ملی در متن پیشنهادی از سوی بانک مرکزی «ریال» معرفی شده بود اما هیات دولت در اولین گام این واحد را به «تومان» تغییر داد و ارزش هر «تومان» را 10 «ریال» تعیین کرد.
البته هیچ‌گاه این لایحه به مجلس نرفت. زمانی که چنین تصمیمی گرفته شده بود دلار حدود 4هزار تومان در بازار آزاد خرید و فروش می‌شد اما 2 سال و 4 ماه بعد از آن نرخ دلار حدود 14 هزار تومان شده که افت شدید ارزش پول ملی را در پی داشته است.
جالب اینکه در سال 95 رئیس‌کل وقت بانک مرکزی در پاسخ به منتقدانی که خواهان حذف چند صفر به جای یک صفر از پول ملی بودند، اعلام کرد این مصوبه تغییر واحد پول ملی است نه رفرم پولی. سیف گفت: «موضوع رفرم یا اصلاح پولی به معنای حذف چند صفر، با مصوبه اخیر متمایز است. اجرایی کردن طرح حذف 3 صفر مستلزم شرایط مناسب اقتصادی از جمله تورم تک‌رقمی پایدار و ثبات اقتصادی است».
حالا 2 سال و 4 ماه بعد از این مصوبه، بانک مرکزی در طرح خود به دولت خواهان رفرم پولی شده و اگر با معیارهای سیف و رئیس‌کل قبلی بخواهیم دست به رفرم بزنیم باید بگوییم بانک مرکزی معتقد به شرایط پایدار اقتصادی است. به عبارت بهتر دولت اگر دست به حذف 4 صفر بزند به معنای آن خواهد بود که دولتی‌ها اعتقاد دارند هم‌اکنون ثبات اقتصادی در کشور وجود دارد و تورم کنترل شده است اما کارشناسان نظری غیر این دارند؛ شرایط اقتصادی در کشور ناپایدار است و دستیابی به ثبات اقتصادی سخت به نظر می‌رسد.
جزئیات طرح بانک مرکزی
حذف 4 صفر به جای یک صفر یکی از وعده‌های همتی بعد از آغاز ریاستش بر بانک مرکزی بود و حالا وی این طرح را به هیات دولت برده است.
براساس این طرح، واحد پول ملی جدید تحت عنوان «تومان» تعریف میشود که هر «تومان» برابر 10 هزار ریال فعلی و یکصد ریال جدید خواهد بود.
بزرگ‌ترین قطع اسکناس در مجموع، کاهش کارایی پول ملی در تسویه مبادلات جاری فعالان اقتصادی کشور را به‌همراه داشته است.
از سوی بانک مرکزی طول «دوره گذار» از «ریال» به «تومان» 24 ماه پیشنهاد شده است و در این مدت اسکناس‌ها و سکه‌های قدیمی جمع‌آوری و جایگزین میشود.
از تاریخ رواج قانونی «تومان» در همه قوانین خاص و عام، «تومان» جایگزین «ریال» به‌عنوان واحد رسمی پول جمهوری اسلامی ایران خواهد شد، «تومان» بر مبنای نرخ برابری جایگزین میشود. همچنین مبالغ مندرج در همه تعهدات و اسناد و دفاتر و قراردادها از تاریخ رواج قانونی «تومان» باید به این پول تقویم و ثبت و مطالبه شود و هرجا که در تعهدات و اسناد و دفاتر تجاری و قراردادها تا قبل از تاریخ رواج «تومان» از واحد «ریال» استفاده شده است، تقویم این مبالغ براساس نرخ برابری به تومان الزامی خواهد بود.
چگونگی عملیات حسابداری، مالی، مالیاتی، محاسباتی، آماری، تهیه و تنظیم صورت‌های مالی، داده‌های تاریخی، ثبت اطلاعات، اصلاح دفاتر و حساب‌ها و گرد کردن اعداد، در دستگاه‌های اجرایی و همچنین توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که طبق مقررات قانونی مربوط مکلف به نگهداری دفاتر تجاری هستند، در فرآیند تغییر واحد پول قانونی کشور، طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که ظرف مدت 6 ماه از تاریخ تصویب این قانون مشترکاً «توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» تهیه میشود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
آیا شدنی است؟
قطعا همه دوست دارند ارزش پول ملی حتی به ظاهر هم شده افزایش یابد اما ثبات و پایداری آن در اقتصاد از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر 1000 تومان فعلی (همان 10 هزار ریال) به یک تومان تغییر یابد هیچ تفاوتی در قیمت‌ها ایجاد نمی‌شود و باز تورمی ناچیز به همراه دارد اما مهم‌ترین فاکتور در رفرم پولی این است که حتما باید دولت شرایط ثبات اقتصادی را فراهم کند تا صفرهای پول ملی دوباره بازنگردد. تجربه تلخ کشورهایی که تورم بالایی داشته‌اند نشان داده که حتی حذف 10 صفر از پول ملی آنها باعث افزایش ارزش پول ملی‌شان نشده و شاهد بازگشت صفرها به پول ملی آنها بوده‌ایم. کشورهای موفق در رفرم پولی دارای اقتصاد پایدار و ثبات اقتصادی برای مدت زمان طولانی بوده‌اند و بهتر است دولت اگر واقعا این توانایی را در خود نمی‌بیند دست به رفرم پولی و پرداخت هزینه‌های گزاف در این‌باره نزند. در مقابل اگر همتی برای ثبات اقتصادی و رونق تولید وجود داشته باشد، می‌توان برای رسیدن به اهداف رفرم پولی که تسهیل در معاملات مهم‌ترین آن است امیدوار بود.
اگر نمی‌توانید، رفرم پولی انجام ندهید
احمد حاتمی‌یزد، اقتصاددان معتقد است: حذف صفر از پول ملی تاثیری بر فاکتورهای اصلی اقتصاد ندارد. یعنی اگر 10 هزار ریال، در عمل یک تومان شود، نه اشتغال بیشتر میشود و نه سود بانکی، نه تورم و نه رشد اقتصادی در حد مطلوب قرار می‌گیرد. درواقع پارامترهای اصلی اقتصاد اصلاً به تعداد صفرهای پول ملی مربوط نیست. از طرفی هم وضعیت اقتصادی کشور بی‌ثبات است. تحریم‌های آمریکا علیه ایران اعمال‌شده است. تورم رو به افزایش است و برای رشد نقدینگی هم فکری نشده است. بنابراین حتی با در نظر گرفتن مطلوب بودن حذف صفر از واحد پول ملی، در زمان درستی از آن صحبت نشده است. به اعتقاد من این اقدام، تنها اقدامی ویترینی است تا مسائل حاد دیگری که در دستور بانک مرکزی است نادیده گرفته شود. به گفته او، تمام اسکناس‌های کشور از هزار تومان و حتی کمتر تا 10 هزار تومانی و بیشتر باید تغییر کند. تغییر تمام این اسکناس‌ها هزینه دارد و در مقابل هیچ سودی هم برای اقتصاد کشور ندارد. بااین‌حال تنها توجیهی که برای حذف صفر از واحد پول ملی مطرح میشود، این است که رقم ترازنامه شرکت‌ها و بانک‌ها و گزارش‌های مالی و ادارات آمار کوچک میشود. حذف صفر باید زمانی انجام شود که ثبات اقتصادی به کشور بازگشته باشد. تا زمانی که ثبات اقتصادی نداشته باشیم، نمی‌توانیم چنین اقدام لوکسی انجام دهیم. حاتمی‌یزد تاکید کرد: اگر در شرایط فعلی که اقتصاد ثبات ندارد، صفرهای پول ملی حذف شود، بر اثر تورم دوباره همین صفرها برمی‌گردد. اگر چنین اقدامی بدون برنامه‌ریزی انجام شود، تنها هزینه‌های اضافی روی دست اقتصاد می‌گذارد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
