آسیب‏شناسی سیلاب‏های اخیر و تعیین نقشه راه

سیدیونس حسینی *- سیلاب‏های اخیر در کشور که در دو بازه زمانی نزدیک به هم در اواخر اسفند۹۷ و اوایل فروردین۹۸ به وقوع پیوست، نقطه بحرانی و هشدارباش اساسی برای مدیریت بحران‏هایی این‏چنینی بود که در یک دوره زمانی ۳۰ سال یکبار ممکن است رخ دهد. مدیریت این‏دست مسائل نیاز به آسیب‏شناسی اصولی و مدون و تعیین نقشه راه اساسی دارد و سازمان زمین‏شناسی و سازمان هواشناسی کشور در کنار مدیریت بحران، باید سه ضلع اصلی یک مثلث مدیریتی در این گونه رخدادهای بحران‏زا باشند و بازوان توانمند هم برای مدیریت بحران و پیشامد به‏وقوع‏پیوسته نه اینکه پس از رخ‏دادن حادثه هریک با پاک‏کردن صورت مساله، که ساده‏ترین و دم‏دستی‏ترین کار در این مواقع است، توپ را به میدان دیگری بیندازند و عملا بحران تازه مدیریتی بر بحران لاینحل حاضر به‏جای راهکار و مرتفع‏کردن قضیه اضافه کنند. در واقع طبق تعریف علمی و آکادمیک، مدیریت سیلاب به مجموعه‏ای از روش‏های متداول در مدیریت خطرپذیری در جهت تفکیک بستر رودخانه‏ها از خانه، اموال مردم و ابنیه اطلاق می‏شود که با هدف بالابردن ظرفیت حمل آب و رسوب در رودخانه‏ها و ذخیره و نگهداشت روان‏آب انجام می‏شود و شامل اقداماتی نظیر پیش‏بینی و اطلاع‏رسانی قبل از سیل و مدیریت بحران و ترمیم پس از سیلاب نیز هست.
بعضی از کارشناسان، سیل مخرب اخیر در کشور را ناشی از عدم مدیریت صحیح سدهای کشور، کمبود سدها، سوءمدیریت در طراحی و اجرای نادرست مدیریت و المان شهری و زیرساخت‏های شهری و روستایی و رعایت نکردن اصول مدون و آیتم‏های مربوطه، کاهش استپ و پوشش گیاهی و گسترش روزافزون آن، فرسایش بی‏رویه خاک در چند سال گذشته به علت برداشت غیرمجاز، تخریب بستر و حاشیه رودخانه‏ها به علت ویلاسازی و خانه‏سازی و عدم رعایت فاصله۱۵۰متری، برداشت شن و ماسه در سواحل شمالی کشور می‏دانند که کوه‏خواری و جنگل‏خواری به دلیل برداشت بی‏رویه و قاچاق چوب را نیز باید به این عوامل اضافه کرد. از دیگر دلایل عمده این سوءمدیریت‏ها، ضعف آبخیزداری و آبخوانداری است که متولی اصلی آن سازمان جنگل‏ها و مراتع و وزارت جهادکشاورزی هستند و باید پاسخ قانع و درخوری به مردم، نمایندگان، خواص و رسانه‏ها بدهند که چرا این طرح‏ها به بوته فراموشی سپرده شده‏اند، و چون دوران سازندگی که اوج شکوفایی این طرح‏ها بود اکنون باید این مسائل را با رجوع به کتب و مجلات آن دوره جستجو کرد.
و نباید شبیه همان درس کلاس سوم ابتدایی که در حافظه تاریخی همه دوستداران پتروس نشسته است با انگشت جلوی سوراخ سد برای جلوگیری از حادثه و ویرانی را گرفت که این مساله دقیقا بدل و مانندش در دهلاویه اهواز رخ داد و ابدان مردم جلوی ورود سیل را به شهر در نبود امکانات و عدم پاسخگویی بموقع مسوولان گرفت و این جای بسی تاسف و افسوس در مدیریت بحران دارد و پر بیراه نیست که جای این دو فاکتور این چند وقت مرتب جابجا شد و تغییر کرد و ما در کشور بیشتر با بحران مدیریت مواجه هستیم تا مدیریت بحران که ابتدا به ساکن باید راهکار و چاره ای اساسی برای این مساله اندیشیده شود و رییس جمهور تکنوکرات که این همه موج سیبل انتقاد مخالفان و طرفداران است و به قول الیاس حضرتی نماینده اصلاح طلب تهران رییس جمهور نیاز نیست۱۶ساعت کاری از بعد از بوقوع پیوستن سیلاب در دفترکارش در پاستور باشد و مدیران قوی،کارکشته و قاطع بگمارد؛نویسنده این نوشتار بر این باور است که باید وزیر کشور که نتوانست استاندار موهن اهواز را بخاطر توهین به آن پیرمرد سیل زده اهواز جابجا کند و ناکارآمدی او پیشتر از پیش هم عیان شده بود در اسرع وقت تغییر کند.
*معمار و روزنامه‏نگار
سایر اخبار این روزنامه
کیهان کلهر در آخرین کنسرتش برای سیل‌زدگان نواخت فریادِ «شهر خاموش» ژوبین صفاری استعدادسوزی زیر سایه انحصارطلبی «ابتکار» از اهداف پیدا و پنهان طرح تحقیق و تفحص از مجلس گزارش می‌دهد شفاف‌سازی آری، مچ‌گیری نه گسترش جنبش‌های ضد واکسیناسیون در جهان باعث افزایش ابتلا به برخی بیماری‌ها شده است پاسخ کارشناسان به طرفداران سدسازی در ایران چیست؟ سیل دوباره سدسازی در راه ایران! محمدجواد ظریف در واکنش به اظهارات اروپایی‌ها تصریح کرد که هیچ منعی برای غنی‌سازی ایران وجود ندارد «ابتکار» از خیز اصولگرایان برای انتخابات 98 گزارش می‌دهد هوای مه‌آلود فصل ائتلاف اصولگرایان شکاف عظیمی میان نظام آموزشی و نظام کاری وجود دارد بحران بیکارای فارغ‌التحصیلان رهبر انقلاب در پاسخ به درخواست مجوز رئیس‌جمهوری برای برداشت از صندوق توسعه ملی: اقدامات لازم برای جبران خسارات از محل‌های موجود را سریعا آغاز کنید جهانگیری در جلسه شورای عالی آب: صیانت از حریم طبیعت باید بدون مماشات پیگیری شود رئیس سازمان انرژی اتمی: گزارش تعاملات در عرصه علوم و فنون هسته‏ای به رئیس‏جمهوری ارائه شد آسیب‏شناسی سیلاب‏های اخیر و تعیین نقشه راه