مصر دنباله‌رو سیاست‌های آمریکا

کشور مصر در طول 4دهه گذشته به کانون توطئه علیه انقلاب اسلامی تبدیل شده است. مصری که در برهه‌ای از زمان و تا پیش از انقلاب اسلامی هم‌پیمان ایران بود پس از سقوط رژیم پهلوی به کانون توطئه و رایزنی‌های منطقه‌ای برای انزوای ایران تبدیل شده است. این کشور در حوزه سیاست خارجی تابع آمریکا و رژیم عربستان و به لحاظ اقتصادی به شدت نیازمند کمک مالی آمریکا، اتحادیه اروپا و عربستان سعودی است. به همین دلیل در درجه اول مصر حافظ منافع آمریکا، عربستان و حتی رژیم صهیونیستی است. بستن گذرگاه رفح روی مردم غزه و منع مردم غزه از عبور از این منطقه و ورود به مصر در چارچوب هماهنگی سیاست‌های آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان قرار دارد. لذا اخیرا دیدارهایی بین مسئولان آمریکایی و مصری صورت گرفته تا فشارهای بیشتری به ایران وارد آید. با اینکه کانال سوئز کانالی بین‌المللی است و در قرن‌های گذشته توسط فرانسه افتتاح و سپس در سال 1956 ملی اعلام شد، کمتر سابقه داشته که مصر مانع عبور کشتی‌های تجاری و نفتکش از این گذرگاه شود، اما با فشار آمریکا به این کشور و وعده کمک مالی، مصر اکنون درصدد منع عبور نفتکش‌های ایران از کانال سوئز است و این نشان می‌دهد که آمریکا در سیاست‌های خود در منطقه به‌ویژه در سوریه، عراق، یمن و لبنان با شکست مواجه شده و اکنون مصر را تحت فشار قرار داده که در واقع رفت و آمد کشتی‌های نفتی ایران را در کانال سوئز متوقف کند و این امر نشان می‌دهد که آمریکا به شدت در حال رایزنی با هم‌پیمانان منطقه‌ای خود است که حتی مانع عبور کشتی‌های تجاری ایران و دیگر کشتی‌ها از کانال سوئز شوند که به مقصد ایران حرکت می‌کنند. به هر حال آمریکایی‌ها به شدت از هر وسیله‌ای برای تحت فشار قرار دادن ایران استفاده خواهند کرد و ممکن است که در آینده نیز اقدامات بیشتری از این دست حتی در تنگه باب‌المندب صورت پذیرد و از رفت و آمد کشتی‌های ایران ممانعت به‌عمل آید. مصر به‌خاطر نیاز مالی و اقتصادی به آمریکا بر این تلاش است که سیاست‌های آمریکا را اعمال کند. حتی اخیرا مصر در اقدامی سیاسی یا رسانه‌ای از هم‌پیمانی با ناتوی عربی خارج شده و اعلام کرده وارد آن نخواهد شد، اما از طرف دیگر مانع عبور کشتی‌های ایران از کانال سوئز شده که برخلاف قوانین بین‌المللی است و ایران باید در این خصوص تدابیر دیگری اتخاذ کند. از طرف دیگر اگر ایران بخواهد در اقدامی متقابل تنگه هرمز را ببندد این امر می‌تواند چالشی جدی ایجاد کند و این حقیقتی است که اقدام تهاجمی از سوی ایران می‌تواند شرایط را نامساعد‌تر کرده و فشارها را تشدید کند. ضمن اینکه آمریکا بر همین اساس می‌تواند علیه ایران نوعی اجماع جهانی ایجاد کند. البته از رهگذر داوری بین‌الملل، شکایت به دادگاه لاهه و شورای امنیت فضای دیپلماسی باید بازتر و فعال‌تر شود و ایران از رهگذر توسل به نهادهای بین‌المللی این مسائل را مطرح و طرح شکایت کند. به هر حال هر چند که آمریکا در سطح نهادهای بین‌المللی نفوذ دارد، اما باید قبل از هرگونه اقدام تهاجمی از ظرفیت‌های سیاسی برای تقابل با فشارهای آمریکا و هم‌پیمانانش استفاده شود. ضمن اینکه نباید فراموش شود که ممکن است گام بعدی آمریکا منع حرکت کشتی‌های ایران در تنگه باب‌المندب باشد که این نیز فشار دیگری محسوب می‌شود. لذا ایران باید آماده هرگونه فشار‌های بیشتر در عرصه‌های دریایی، آبی و زمینی باشد.
* کارشناس مسائل خاورمیانه