روزنامه فرهیختگان
1398/01/26
«رحمان 1400»؛ بازی جدید مافیایی یا رودست نظارتی؟!
«رحمان1400» در حالی از روز گذشته از گردونه اکران خارج شد که در رابطه با تخلف این فیلم مبنی‌بر نمایش نسخه فاقد مجوز آن، چند نکته مهم مطرح است: 1- فیلم دقیقا یک ماه پس از اکران، از پرده سینما پایین کشیده شد. اینکه بازرسان سازمان سینمایی، به‌تازگی متوجه این تخلف شده‌اند، خود ضعف زیرساختی در حوزه نظارت را به اثبات می‌رساند. البته «محمدرضا فرجی»، مدیرکل سینمای حرفه‌ای، روز گذشته در سخنانی عنوان کرد در طول سال‌هایی که در این سمت مشغول به کار بوده، چنین اتفاقی اصلا رخ نداده بود و بنای آنها، اعتماد به رفتار تهیه‌کننده پس از اعمال نسخه ممیزی است.طبیعتا فیلم‌های زیادی مشمول ممیزی می‌شوند و مجبور هستند نسخه اصلاحی را روی پرده ببرند. نمونه جدید این قبیل اقدامات فیلم «متری شیش‌ونیم» است که همه می‌دانیم به‌واسطه این ممیزی‌ها، چه چرخه طولانی و پرحاشیه‌ای را پشت‌سر گذراند. اگر طبق ادعای فرجی «رحمان 1400» در طول این سال‌ها، تنها نمونه‌ای بوده باشدکه دست به چنین تخلفی زده، بنابراین قانونگذار باید جریمه جدیدی برای این تخلف تعریف کند؛ جریمه‌ای که طی آن، حداقل، حقوق 6 فیلم دیگر اکران که همزمان با این اثر روی پرده سینما رفتند نیز لحاظ شود. 2- طی روزهای اخیر، اخباری مبنی‌بر افزایش مخاطبان دو فیلم «متری شیش‌ونیم» و «غلامرضا تختی» در رسانه‌ها منتشر شد. اخباری که طبق آمار، فروش «رحمان 1400» را در موضع درجا زدن و حتی کاهش مخاطب نشان می‌داد. وقتی روز نخست جشنواره فیلم فجر فرا رسید و «سیدجمال ساداتیان» عنوان کرد که فیلم وی به دلایلی نمی‌تواند از روزهای نخست نمایش داده شود، خیلی‌ها این‌گونه برداشت کردند که این اظهارنظر به‌دلیل جوسازی برای دیده شدن بیشتر فیلم است. حالا چه نظر ساداتیان این بود و چه نبود، سیمرغ مردمی بهترین فیلم به «متری شیش‌ونیم» رسید. حالا هم خیلی بیراه نیست که به غائله «رحمان 1400» به این چشم نگاه کنیم. طی دو روز گذشته، جو رسانه‌ای بی‌محابایی برای این فیلم شکل گرفته و اطلاعات آن به گوش مخاطبان هدف که همان مردم یا طبقه خاکستری مخاطب باشند، رسیده است و کنجکاوی آنها به‌اندازه کافی برانگیخته شده. اینکه طبق این بازی، فیلم چند روزی از قطار اکران دور مانده و سپس با استارت وسیع‌تری دوباره به چرخه نمایش بازگردد، قطعا روی فروش فیلم نیز اثرگذار خواهد بود. آنهم با درنظر گرفتن این مهم که صاحبان فیلم به‌شدت در تدارک این هستند که رکورد 40 میلیارد تومانی «هزارپا» را بشکنند و در این مسیر حرکت می‌کنند. قطعا افت فروش فیلم طی روزهای اخیر، نیاز به شوکی داشت تا بتواند آنها را در کورس رقابت با «هزارپا» نگه دارد. این بازی به‌خوبی می‌تواند حکم آن شوک بزرگ را داشته باشد. 3- تهیه‌کننده «رحمان 1400» در شب اعلام خبر توقیف این فیلم با صراحت اعلام کرد که نسخه نمایش فیلم غیرمجاز نیست و اکران فیلم ادامه دارد. این در حالی است که از چندین ساعت قبل از این اظهارنظر سرتیپی، تمام فایل‌های پیش‌خرید فیلم در سینما تیکت مسدود شده بود. اینکه تهیه‌کننده با نفوذ سینما که مدیر صنف پخش‌کنندگان نیز هست، این‌چنین خود را بی‌اطلاع نشان می‌دهد، نشان از بازی خطرناکی دارد که وی به راه انداخته؛ یعنی سازمان سینمایی با افراد ساده‌ای مواجه نیست و همین که توانسته‌اند نسخه مطلوب خود را برای نخستین‌بار در چندین سالن روی پرده سینما ببرند و حالا هم این‌چنین خود را به بی‌اطلاعی بزنند، نشان از پیچیدگی بالای این بازی دارد. آنهم در شرایطی که فیلم نزدیک به 800 سانس در روز نمایش داشته و تقریبا به‌اندازه چهار فیلم پرده سینماهای کشور را به خود اختصاص داده است. این حجم گسترده از تمایل برای دیده شدن در کنار سادگی ظاهری که تهیه‌کننده نشان می‌دهد، اعمال صریح قانون علیه آنها را می‌طلبد تا این بازی به یک نسخه همه‌گیر برای دیگر فیلم‌ها تبدیل نشود. 4- حالا که به گفته مدیرکل سینمای حرفه‌ای، تخلف «رحمان 1400» مسجل شده، خارج از وجه عرفی قضیه، باید به وجوه حقوقی آن نیز توجه شود. «رحمان 1400» احتمالا به این دلیل که تعطیلات نوروزی مانع از حضور بازرسان خواهد بود، دست به این تخلف زده است. در حالی که این فیلم، بیشترین تعداد سانس فوق‌العاده را هم به خود اختصاص داده و در بیشتر شهرستان‌هایی که تنها یک سالن دارند، نمایش داده شده است. این یعنی اینکه فیلم در شرایطی نابرابر با دیگر فیلم‌ها به رقابت پرداخته و به فروش بیش از 22 میلیارد تومان رسیده است. اگر قرار بود که 6 فیلم دیگر نیز نسخه‌های غیراصلاح شده خود را روی پرده ببرند، شاید آنها هم مشمول استقبال بیشتر مخاطب و طبعا سانس‌های فوق‌العاده نیز می‌شده و در نتیجه به گیشه پررونق‌تری دست می‌یافتند. بنابراین هوشمندی سازمان سینمایی در تبیین راهکاری برای جریمه این فیلم به‌طوری که حق و حقوق 6 فیلم دیگر از بین نرود، بسیار مهم است. قطعا اینکه فیلم فقط برای چند روز از پرده سینما پایین باشد و سپس نمایش داده شود، نمی‌تواند جریمه مناسبی برای آن باشد، چراکه در روزهای ابتدایی هفته، فروش چندانی برای این فیلم رقم نمی‌خورد و در فرصت دیگری که روی پرده برود، با توجه به مکانیسم تبلیغاتی که از این اتفاق برایش رقم خورده، فروش این چند روزه نیز برایش جبران میشود. منطق سازمان سینمایی باید به گونه‌ای باشد که برای این تخلف، علاوه‌بر جریمه مالی، جریمه‌های حقوقی نیز در نظر گرفته شود.
